2024 Έτος καμπής

του Γιάννη Μήτσιου*

Η χρονιά που μόλις ανέτειλε έχει χαρακτηριστεί ως χρονιά γρίφος, επικίνδυνη, ανατρεπτική, απρόβλεπτη και αβέβαιη. Αναμφίβολα η κληρονομιά του 2023 και η δυναμική αλλαγών που έχουν δημιουργηθεί διεθνώς μέσα από πολλά μέτωπα θα την κάνουν μια πολύ ενδιαφέρουσα χρονιά και ίσως το 2024 να αποτελέσει ένα σημείο καμπής στην παγκόσμια ιστορία.

Οι κινέζοι έχουν μια ευχή και κατάρα με το «να ζεις σε ενδιαφέροντες καιρούς» και φαίνεται ότι ζούμε σε τέτοιους καιρούς.

Καταρχάς τη νεα χρονιά ο μισός πλανήτης θα ζήσει σε προεκλογικούς ρυθμούς αφού θα έχουμε εκλογές σε πενήντα χώρες με πάνω από 3.8 δις ψηφοφόρους, με ότι αυτό συνεπάγεται για την σταθερότητα και την εύθραυστη ισορροπία της παρούσας διεθνούς κατάστασης. Οι προεδρικές εκλογές στην Αμερική θα έχουν τη μέγιστη βαρύτητα αφού μια νέα πολύ πιθανή εκλογή Τραμπ, από μόνη της μπορεί να αντρέψει πολλά τόσο στο εσωτερικό των ΗΠΑ αλλά και διεθνώς. Αλλά μέχρι το Νοέμβριο του 24 πολλά θα εξαρτηθούν και από τις εξελίξεις στο Ουκρανικό, τη Μέση Ανατολή και από άλλα απρόβλεπτα γεγονότα που μπορεί να συμβούν. Εξάλλου ποιος πρόβλεψε ότι τους τελευταίους μήνες της χρονιάς που έφυγε την κρίση στη Γάζα; Μια ήττα της Ουκρανίας πάντως θα αποτελέσει στρατηγική ήττα και για την Δύση με ότι αυτό θα σημαίνει για την συνοχή της αλλά και για την αντίδραση της ρισκάροντας ή μη, μια ευθεία πολεμική αντιπαράθεση με τη Ρωσία.

Η Ευρώπη έχει ευρωεκλογές τον Ιούνιο, με την επέλαση των αντισυστημικών, ευρωσκεπτικιστικών και πατριωτικών κομμάτων να είναι προ των πυλών. Αν τα προγνωστικά επαληθευθουν οι δυνάμεις αυτές θα είναι η τρίτη ομάδα στο ευρωκοινοβούλιο με μεγάλη και αποφασιστική επιρροή στη λειτουργία του.Οι ευρωεκλογές θα αποτελέσουν και τον προπομπό για μελλοντικές ανατροπές στις εκλογές των κρατών μελών της ΕΕ κυρίως σε Γαλλία και Γερμανία αλλά και στην Αυστρία στις εκλογές του Σεπτεμβρίου. Η ανασφάλεια των ευρωπαίων πολιτών για το βιοτικό τους επίπεδο, ο φόβος και η κρίση εμπιστοσύνης και των προσδοκιών τους από τους θεσμούς και τα συστημικά πολιτικά κόμματα μπορούν να προκαλέσουν δυνητικά πολιτική αποσταθεροποίηση.

Στη Ρωσία μια νέα θητεία αναμένει τον πρόεδρο Πούτιν στις εκλογές του Μαρτίου ενώ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα οδεύσει τέλος το χρόνου σε εκλογές με τους Εργατικούς στην εξουσία.

Στην Ασία οι εκλογές στην Ταϊβαν θα επιταχύνουν την αντίδραση της Κίνας, εκλογές έχουν η Ινδία και η Ινδονησία και το Ιράν το Μάρτιο, αν δεν αποφευχθεί οριστικά ένας ευρύτερος πόλεμος στην Μέση Ανατολή.

Κύρια ζητήματα πολιτικής που κυριαρχούν και θα κυριαρχήσουν και την επόμενη χρονιά αποτελούν το μεταναστευτικό (κυρίως για ΗΠΑ και ΕΕ), η κλιματική αλλαγή και οι φυσικές καταστροφές όπως επίσης και η σταδιακή αύξηση της γεωπολιτικής και οικονομικής επιρροής της Κίνας ( BRICS, νέος δρόμος του μεταξιού) όπου οι ΗΠΑ χάνουν σταδιακά αξιοπιστία και αποδοχή. Στην ομάδα των χωρων BRICS εντάσσονται από 1/1/24 η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Εμιράτα, το Ιράν, η Αίγυπτος και η Αιθιοπία. Η ομάδα των χωρών BRICS πλέον αντιπροωπεύει το 30% του παγκόσμιου ΑΕΠ και το 43% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου.

Η χώρα μας που θα γιορτάζει το καλοκαίρι τα πενήντα χρόνια από τη μεταπολίτευση θα βρεθεί αντιμέτωπη με τις επιπτώσεις των ευρωκλογών κυρίως στις μεγάλες χώρες της ΕΕ, την εξέλιξη του Ουκρανικού, την αστάθεια στα Βαλκάνια, την απρόβλεπτη Τουρκία μέσα σε αυτό τον κυκεώνα των ανακατατάξεων, τις εξελίξεις στην Μ. Ανατολή και την ενδεχόμενη εκλογή Τραμπ. Η μέχρι τώρα ταύτιση και συμπόρευση με τις πολιτικές της ΕΕ και των ΗΠΑ στα διεθνή γεγονότα και η πολιτική «της σωστής πλευράς της ιστορίας», δεν θα συνεχίζεται επάπειρον αφού οι ομοιδεάτες και ιδεολογικοί ξένοι σύμμαχοι ή θα περιοριστούν ή θα φύγουν από το πολιτικό προσκήνιο χωρίς να υπάρχουν πλέον κοινά συμφέροντα.

Εξάλλου εκατό χρόνια σχεδόν πίσω η Ελλάδα του Βενιζέλου μετά το τέλος του Α΄ΠΠ (1918-20) και στο σκληρό παζάρι των μεταπολεμικών διευθετήσεων βρέθηκε μπροστά σε νέες συνθήκες, νέες διπλωματικές ισσοροπίες και κινδύνους. Η αγγλική πολιτική στη Μ. Ανατολή, τα γαλλικά συμφέροντα, η στενή σχέση Ιταλίας -Αλβανίας, η αποχώρηση των ΗΠΑ και του προέδρου Ουίλσων από το Συνέδριο Ειρήνης των Παρισίων και από τα ευρωπαϊκά δρώμενα επηρέασαν σημαντικά τα ελληνικά συμφέροντα συμβάλοντας και αυτά στην Μικρασιατική καταστροφή. Η ιστορία πάντα διδάσκει.

Ας ευχηθούμε η χρονιά να κρατηθεί ειρηνική όσο το δυνατόν γίνεται. Καλή χρονιά.

*πολιτικός επιστήμων-διεθνολόγος