25η Μαρτίου: Το στοίχημα της Βιωσιμότητας του Ελληνισμού είναι Πολιτισμικό

του Γιάννη Ρούντου

Τί αντανακλά η “ΧΑΡΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ” του Ρήγα, σε κάθε εποχή; Έχω την πεποίθηση, μια ενεργό πίστη στην πνευματική συνέχεια του Γένους. Μια “Χάρτα” που να μας περιέχει διαχρονικά. Έτσι τα Γράμματα, ο Λόγος και ο Στοχασμός σμίλεψαν εθνική συνείδηση και ταυτότητα ισχυρή και ανθεκτική για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού, οδηγώντας στην Παλιγγενεσία.

Ιδιαιτέρως κατά τα προεπαναστατικά χρόνια, η διακίνηση των ιδεών με όχημα τις εκδόσεις έργων -φιλοσοφικών, ιστορικών, επιστημονικών, φιλολογικών και λογοτεχνικών καθώς και εκκλησιαστικών- διαμόρφωσαν τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό, που έδωσε πνοή και όραμα στο αίτημα της Ελευθερίας.

Τροφή για σκέψη η υψηλού συμβολισμού ιστορική, δωδεκάφυλλη “Χάρτα της Ελλάδος, πρώτον εκδοθείσης παρά του Ρήγα Βελεστινλή του Θετταλού χάριν των Ελλήνων και φιλελλήνων”, που χαράχθηκε το 1797 στη Βιέννη - το “εργαστήριον της νέας των Γραικών φιλολογίας”, όπως την αποκαλούσε ο Αδαμάντιος Κοραής.

Στο παρόν και για το μέλλον, πιστεύω πως το στοίχημα Βιωσιμότητας του Ελληνισμού είναι, πρωτίστως, Πολιτισμικό: όπως είχε αρθρωθεί και τότε, κατά τα χρόνια πριν την Επανάσταση. Με τα ρεύματα των ιδεών, περνώντας από τις κοινότητες της διασποράς και τους φιλέλληνες, να τρέφουν υποδορίως την ελληνική πνευματική οντότητα στον υπόδουλο τόπο μας έως το ορόσημο του 1821.

Αυτό το Πολιτισμικό στοίχημα αν το χάσουμε “περιμένοντας τους βαρβάρους” απαθώς, θα χαθούμε. “Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν” έγραφε ο Κ. Π. Καβάφης και σήμερα, ο γείτονας θριαμβολογεί επαιρόμενος που η εμβληματική Αγιά Σοφιά, αυτό το σπουδαίο θρησκευτικό μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, βεβηλώνεται λειτουργώντας “μετά από 80 χρόνια” ως τζαμί χωρίς σοβαρές αντιδράσεις.

Χρειαζόμαστε έναν βαθύτερα ελληνικό πνευματικό ορίζοντα πορείας, έλκοντας από την περιφρονημένη ή και αγνοημένη κληρονομιά μας.