του
Ζοφρουά ντε Μπεζιέ*
Δεν υπάρχει άλλη λύση εξόδου από την κρίση παρά μόνον αυτή του καπιταλισμού, της καινοτομίας και της αμέριστης ενίσχυσης της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Αυτή σήμερα μπορεί να γεννά ιδέες, να τρέφει όνειρα, να αναλαμβάνει κινδύνους και να πηγαίνει προς το άγνωστο με βάρκα την ελπίδα… Και αυτή η τελευταία είναι ζωή.
Πριν εννέα χρόνια έτυχε να γνωρίσω τον λοχαγό Τζαίημς Κόπιναθ, συνταξιούχο, ο οποίος μού διηγήθηκε μία ιστορία που αξίζει τον κόπο να γίνει συνοπτικά γνωστή.
Όπως μού είπε, το 1995 είχε την ευκαιρία να συναντήσει κατά τύχη έναν άνεργο πιλότο ελικοπτέρων ο οποίος, ύστερα από μία γόνιμη συζήτηση, τον έπεισε ότι μπορούσαν να στήσουν στην Ινδία την πρώτη επιχείρηση ελικοπτέρων της χώρας αυτής. Όμως, ενώ από πλευράς business plan το εγχείρημα έδειχνε να είναι ελκυστικό, είχε απέναντί του την ινδική γραφειοκρατία. Έτσι, ο Τζ. Κόπιναθ πέρασε τρία χρόνια πιέζοντας τους κυβερνητικούς γραφειοκράτες για να λάβει τις απαραίτητες άδειες, ενώ πούλησε όλα τα περιουσιακά του στοιχεία και υποθήκευσε το σπίτι του για να αντλήσει το απαιτούμενο κεφάλαιο. Ακόμη και στα δυσκολότερα χρόνια του, δεν αμφέβαλλε ότι πορευόταν προς την επιτυχία.
«Ήξερα ότι δεν θα μπορούσε να πάει στραβά. Ήξερα ότι τα χρήματα θα έρχονταν», αναφέρει. Και τελικά η επιχείρησή του απογειώθηκε. Αυτό τού επέτρεψε να ακολουθήσει ένα επιπλέον καινούργιο όραμά του –τις φτηνές πτήσεις. Γιατί έπρεπε οι Ινδοί να ταξιδεύουν κατά μήκος και πλάτος της τεράστιας χώρας τους με τρένα, ενώ οι Αμερικανοί ταξίδευαν με αεροπλάνα; Καθιέρωσε την πρώτη χαμηλού κόστους αερογραμμή της Ινδίας, την Air Deccan, ωθώντας την κυβέρνηση να χαλαρώσει τους κανονισμούς και χρησιμοποιώντας το Διαδίκτυο για να μειώσει τις δαπάνες κράτησης. Παρ’ όλες τις αναποδιές, το εγχείρημα τελικά πέτυχε.
Και δεν είναι το μόνο. Από την Ινδία στην Κίνα και από το Βιετνάμ στην Βραζιλία, χιλιάδες επιχειρηματίες αναπτύσσουν δραστηριότητες με όλους τους δυνατούς τρόπους –όχι χωρίς ταλαιπωρίες, αϋπνίες, ενίοτε δε και με τονωτικές ενέσεις. Ορισμένοι βλέπουν μία ευκαιρία στην αγορά και συντάσσουν ένα επιχειρηματικό σχέδιο για να την εκμεταλλευτούν. Άλλοι μοιάζουν περισσότερο με τον λοχαγό, παρακινούνται από την εσωτερική δύναμη για να ξεκινήσουν μία επιχείρηση και δεν δέχονται να ακούσουν όχι ως απάντηση.
Όλο και περισσότερα στοιχεία υποδεικνύουν ότι οι επιχειρηματίες έχουν ορισμένα κοινά διακριτά ψυχολογικά γνωρίσματα. Ο Νόαμ Βάσερμαν, καθηγητής στο High Business School στην Βομβάη, υποστηρίζει ότι πολλοί επιχειρηματίες είναι κατά ασυνήθιστο τρόπο, μερικές φορές υπερβολικά, σίγουροι. Είναι πεπεισμένοι ότι, ενάντια σε όλες τις πιθανότητες, θα είναι σε θέση να μετατρέψουν το όνειρό τους σε πραγματικότητα. Το χαρακτηριστικό αυτό τούς επιτρέπει ορισμένες φορές να πραγματοποιούν εγχειρήματα στα οποία οι περισσότεροι άνθρωποι αποτυγχάνουν, αλλά αυτό σημαίνει επίσης ότι σπανίως επιβεβαιώνουν τις προβλέψεις στα επιχειρηματικά τους σχέδια.
Σύμφωνα με τον Ν.Βάσερμαν, οι επιχειρηματίες είναι έντονα συνδεδεμένοι με τις επιχειρήσεις τους. Συνήθως κάνουν λόγο για «τα μωρά τους». Αυτό τούς παρακινεί να δώσουν τα πάντα στις επιχειρήσεις τους, είτε βγάζουν χρήματα είτε όχι. Από την άλλη, όμως, μπορεί να αποτελεί και την αχίλλειο πτέρνα τους. Από την στιγμή που θα ξεκινήσουν, μισούν να παραχωρήσουν τον έλεγχο των επιχειρήσεών τους, ακόμα και αν δεν είναι καλοί στην διοίκηση.
Επίσης, οι επιχειρηματίες είναι ιδιαίτερα ανεκτικοί στον κίνδυνο. Μία ομάδα επιστημόνων στο πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ μελέτησε τους εγκεφάλους 16 επιχειρηματιών, οι οποίοι επιλέχτηκαν επειδή είχαν αρχίσει τουλάχιστον δύο επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας, καθώς επίσης και 17 συνηθισμένους διευθυντές. Διαπίστωσαν ότι, κατά την λήψη ορθολογικών αποφάσεων, και οι δύο ομάδες έδωσαν τα ίδια αποτελέσματα. Αλλά κατά την λήψη «καυτών» ή επικίνδυνων αποφάσεων οι επιχειρηματίες αποδείχτηκαν, με συνέπεια, οι πιο τολμηροί.
Οι επιχειρηματίες μοιράζονται και άλλα ψυχολογικά γνωρίσματα που εκπλήσσουν. Η Τζούλι Λόγκαν, από το Cass Business School του Λονδίνου, διαπίστωσε σε χωριστές έρευνες το 2001 και το 2007 ότι το 20% των Βρεταννών επιχειρηματιών και το 35% των Αμερικανών που μελέτησε, ήταν δυσλεκτικοί –σε αντίθεση, μόνον το 1% των εταιρικών διευθυντών έχουν το ίδιο γνώρισμα. Ανάμεσα στους διάσημους δυσλεκτικούς επιχειρηματίες περιλαμβάνονται οι Richard Branson, Charles Schwab, Ted Turner, John Chambers και Henry Ford.
Δύο πιθανές εξηγήσεις είναι πως οι δυσλεκτικοί μαθαίνουν από νωρίς να αναθέτουν ορισμένες αρμοδιότητες σε αξιόπιστους ανθρώπους και ότι τα πηγαίνουν καλά στις επιχειρήσεις ως αποζημίωση για τις άσχημες σχολικές τους επιδόσεις. Κατά κανόνα, όμως, τούς αρέσει να επιχειρούν, αναλαμβάνοντας κινδύνους –όχι πάντα αποδεκτούς από τους εταίρους τους, ιδιαίτερα όταν οι τελευταίοι είναι παθητικοί μέτοχοι.
Σε αυτό το επίπεδο σήμερα παρατηρούνται οι μεγάλες διαφορές νοοτροπίας μεταξύ επιχειρηματιών κα των χρηματοδοτών τους. Ίσως δε οι διαφορές αυτές να βρίσκονται και στην βάση των ανατροπών που παρατηρήθηκαν στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, όταν άρχισε να αναπτύσσεται ο αποκαλούμενος «λαϊκός καπιταλισμός».
Αυτό, όμως, είναι μια άλλη ενδιαφέρουσα ιστορία.
*Ιδρυτής της Omea Telecom στην Γαλλία, συγγραφέας
