Του
Δημήτρη Στεργίου
Ως φίλος επί τέσσερις δεκαετίες και πολύτιμος συνεργάτης μου σε όλα σχεδόν τα έντυπα, περιοδικά και εφημερίδες, που διηύθυνα, προσυπογράφω, επαυξάνω και τεκμηριώνω όλους τους χαρακτηρισμούς (μεγάλος και φωτισμένος δάσκαλος του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, όλβιος ιστορικός, πιστός στην εκπαίδευση και στην επιστήμη, πολυγραφότατος με τεράστιο σε ποιότητα, ιστορική υπευθυνότητα και τεκμηρίωση συγγραφικό έργο), που συνόδευσαν τον Σαράντο Καργάκοαμέσως μετά την εκδημία του.
Το μόνο που θα πρόσθετα είναι ότι, μαζί με τον καθηγητή, ρωμανιστή – βαλκανολόγο Αχιλλέα Λαζάρου, ήταν, χωρίς υπερβολή, ένας νέος διδάσκαλος του Γένους Ιωσήφ Βρυέννιος, αφού, όχι μόνο παρουσίαζε ξεκάθαρα τις θέσεις του για καίρια προβλήματα, τα οποία εξελίσσονταν σε μείζονα εθνικά θέματα, αλλά και προειδοποιούσε κιόλας για την προϊούσα πτώση της Ελλάδος.
Από την πρώτη στιγμή, από τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης και από την πρώτη επίσκεψή του στο δημοσιογραφικό μου γραφείο (συντάκτης του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» και στη συνέχεια διευθυντής Σύνταξης, συντάκτης των εφημερίδων «Νέα» και «Βήμα»), στον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη, όταν εξεδήλωσε την επιθυμία για συνεργασία προσκομίζοντας το πρώτο χειρόγραφο, διαπιστώσαμε ότι μας συνέδεε ο ίδιος καθαρός αέρας ιδεών και αρχών της περιφέρειας (γεννήθηκε στο Γύθειο Λακωνίας το 1937), οι ίδιες σκληρές προσπάθειες για σπουδές (σπουδάζαμε εργαζόμενοι!), οι ίδιες επιδόσεις στις εξετάσεις για εισαγωγή στα πανεπιστήμια (ο γράφων δεύτερος και ο Καργάκος τρίτος στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών), η ίδια αγωνία για την άλωση της παιδείας, ο ίδιος προβληματισμός για την καταπάτηση θεσμών και άλλα.
Σε όλη αυτή την περίοδο είχα μια στενή συνεργασία με τον Σαράντο Καργάκο. Κι όταν ερχόταν στο γραφείο μου για να μού αφήσει τα χειρόγραφά του, περίμενε με αγωνία να του πω τις εντυπώσεις μου. Καθώς τον κοιτούσα με χαρά και ικανοποίηση, έβλεπα τα αστραφτερά του μάτια να πετάνε σπίθες βλέποντας με αγωνία να εξελίσσονται σε μείζονα εθνικά θέματα βασικοί πυλώνες στήριξης μιας χώρας και ενός έθνους, όπως είναι οι θεσμοί, η παιδεία, το δημογραφικό, η παραχάραξη της ιστορίας από τους εθνομηδενιστές με τον χαρακτηρισμό ως μύθων σημαντικών ιστορικών γεγονότων που καταδεικνύουν τη μεγαλοσύνη του Ελληνισμού και τους ελληνικού έθνους.
Αυτή η αγωνία εξελισσόταν σε «προφητεία» για την άλωση της Ελλάδος, για την προϊούσα παρακμή του Ελληνισμού.
Πολλές φορές μακαρίζω τον διευθυντή του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» Γιάννη Μαρίνο, τον εαυτό μου και, φυσικά, τους αναγνώστες μας που σε όλη αυτή την κρίσιμη περίοδο είχαμε για τα θέματα αυτά ειδικούς φωτισμένους αρθρογράφους σαν τον Σαράντο Καργάκο και τον αειθαλή, πολυγραφότατο καθηγητή, ρωμανιστή – βαλκανολόγο Αχιλλέα Λαζάρου.
Και οι δύο, ως φωτισμένοι δάσκαλοι του ταλαιπωρούμενου από νέες περιπέτειες και μείζονα προβλήματα Ελληνισμού δεν επεσήμαιναν μόνο τα οικεία κακά, αλλά προειδοποιούσαν κιόλας εκκωφαντικά για τα παραπάνω μείζονα εθνικά προβλήματα, που θυμίζουν εκείνα για τα οποία προειδοποιούσε 35 χρόνια πριν από την άλωση της Κωνσταντινούπολης ο Ιωσήφ Βρυέννιος.
Κι όταν υπενθύμιζα και στους δύο αυτούς πολύτιμους συνεργάτες μου, ειδικούς επιστήμονες τις προειδοποιήσεις του διδασκάλου του Γένους Ιωσήφ Βρυέννιου τρόμαζαν , υπενθυμίζοντας ότι τα ίδια πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά και πνευματικά αίτια που προκαλούν την πτώση της Ελλάδος οδήγησαν και στην άλωση της Πόλης.
Ο Ιωσήφ Βρυέννιος την Μ. Παρασκευή (14 Απριλίου) του έτους 1419, τριανταπέντε περίπου χρόνια πριν από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως, εξεφώνησε ένα λόγο στο Παλάτι «επί παρουσία βασιλέων, και των εν τέλει, και συνελεύσει των εξαιρέτων του γένους ημών, και της βασιλίδος ταύτης των πόλεων», όπως χαρακτηριστικά γράφεται στην επικεφαλίδα.
Όπως λέγει σε άλλα κείμενά του, στην Κωνσταντινούπολη την εποχή εκείνη ζούσαν περίπου 70.000 κάτοικοι και μάλιστα ο ίδιος έκανε έκκληση στους Κωνσταντινουπολίτες, χωρίς να υπάρχει ανταπόκριση, να συντελέσουν στην ανοικοδόμηση των τειχών της, εν όψει του μεγάλου κινδύνου. Όμως οι κάτοικοι, ιδιαιτέρως οι πλούσιοι, ασχολούμενοι με την αύξηση των ατομικών τους εσόδων, αδιαφορούσαν, με αποτέλεσμα η πόλη να μοιάζει, όπως λέγει, με «σεσαθρωμένον» πλοίον που ήταν έτοιμο να βυθισθεί.
Στην αρχή του λόγου του ο Ιωσήφ Βρυέννιος εκφράζει την οδύνη του, αφού το γένος περιστοιχίζεται από δεινά, τα οποία, όπως λέγει, «δάκνει μου την καρδίαν, συγχεί τον νουν και οδυνά την ψυχήν». Κάνει λόγο για την «ολόσωμον πληγήν» και την «νόσον καθολικήν». Το γένος έχει περιπέσει σε ποικίλα πάθη και αμαρτίες. Όλοι οι Χριστιανοί έγιναν «υπερήφανοι, αλαζόνες, φιλάργυροι, φίλαυτοι, αχάριστοι, απειθείς, λιποτάκται, ανόσιοι, αμετανόητοι, αδιάλλακτοι».
Έγιναν οι άρχοντες κοινωνοί ανόμων, οι υπεύθυνοι άρπαγες, οι κριτές δωρολήπτες, οι μεσίτες ψευδείς, οι νεώτεροι ακόλαστοι, οι γηράσαντες μεθυσμένοι, οι αστοί εμπαίκτες, οι χωρικοί άλαλοι, «και οι πάντες αχρείοι». Συγχρόνως με τη γενική κατάπτωση των ανθρώπων χάθηκε «ευλαβής από της γης, εξέλιπε στοχαστής, ουχ εύρηται φρόνιμος». Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον επέπεσαν εκ δυσμών και εξ ανατολών διάφοροι εχθροί και λυμαίνονται την αυτοκρατορία.
Και τα έλεγε όλα αυτά βλέποντας πριν από σαράντα χρόνια να ερημώνονται οι πόλεις, να αφανίζονται οι χώρες, να καίγονται οι Εκκλησίες, να βεβηλώνονται τα άγια και να δίδονται τα ιερά σκεύη στα σκυλιά και «παν το ημέτερον γένος, δουλεία παραδιδόμενον και μαχαίρα».
Άρθρα, σχόλια και μνημειώδεις ειδικές εκδόσεις
Αυτά, δεν τα λέει ο γράφων, αλλά επιμόνως και συνεχώς ο Σαράντος Καργάκος κατά την παράδοση χειρογράφων- άρθρων για την παιδεία, για το Μακεδονικό, για το Κουτσοβλαχικό, για τους αρχαίους κλασικούς, για τους θεσμούς, για το δημογραφικό, για την εθνομηδενιστική θεώρηση της ελληνικής ιστορίας.
Ύστερα από εισήγησή μου, ως αρχισυντάκτη, στον διευθυντή του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» Γιάννη Μαρίνο εγκαινιάσαμε ειδική στήλη για την Παιδεία, δημοσιεύαμε τα εμπνευσμένα άρθρα του σε αντίστοιχες σελίδες –στήλες του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» καθώς και τις φωτισμένες κριτικές βιβλίου στη στήλη «Χρονικό του Βιβλίου» ή τις εκκωφαντικές προειδοποιήσεις για το «Κουτσοβλαχικό» θέμα.
Θυμάμαι, για παράδειγμα, το άρθρο του υπό τον τίτλο «Πώς θα προλάβουμε το Κουτσοβλαχικό» (τεύχος 3 Μαρτίου 1994, σελίδα 90), το άρθρο υπό τον τίτλο «Κουτσοβλαχικό, το επόμενο εθνικό πρόβλημα;» (τεύχος 11 Ιουνίου του 1996, σελίδες 91-92) και πολλά άλλα για τη ρουμανική προπαγάνδα και
την παιδεία.
Καθώς τρώγοντας ερχόταν η όρεξη των αναγνωστών που αυξάνονταν και πληθύνονταν, η συνεργασία του Σαράντου Καργάκου με τον «Οικονομικό Ταχυδρόμο», με δική μου εισήγηση προς τον Γιάννη Μαρίνου, την οποία αποδέχθηκε, όπως και πολλές για την ποιοτική ενημέρωση, ασμένως, κορυφώθηκε το 1992 και τα επόμενα χρόνια, όταν συμμετείχε ή έγραφε ο ίδιος πολλά από τα γνωστά ιστορικά ετήσια επετειακά κείμενα ή αφιερώματα.
Το 1992 ήταν σημαδιακό έτος καθώς κυριαρχούσε το «Μακεδονικό» και η πανταχόθεν διεθνής προπαγάνδα με εκδόσεις βιβλίων και δημοσιεύσεις άρθρων, τα οποία μάλιστα εύρισκαν πρόσφορο έδαφος και στη χώρα μας, καθώς η τότε πολιτική ηγεσία δεν μπορούσε να τα αντικρούσει, επειδή δεν τολμούσε να μιλήσει τη γλώσσα της αλήθειας προς τα μέσα.
Είναι απίστευτο, αλλά φαινόταν και τότε ότι εμείς πρώτοι οι Έλληνες χρειαζόμασταν ενημέρωση, μολονότι ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος» τέσσερα χρόνια πριν σε θέση κύριου άρθρου και πολλά χρόνια πριν είχε καταναλώσει πολλή μελάνη , απευθυνόμενος, δυστυχώς, προς ώρα μη ακουόντων, λασπολόγων, αντιδραστικών, πατριδοκάπηλων και άλλων.
Τότε, επιστρατεύθηκε ο Σαράντος Καργάκος, ο οποίος έγραψε ένα πολυσέλιδο αφιέρωμα, το οποίο δημοσιεύθηκε στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» στις 11 Ιουνίου 1992 υπό τον τίτλο «Μακεδονία: Ενημέρωση για ορθολογισμό, για καλύτερο εθνικό προσανατολισμό» και με επιμέλεια και με εισαγωγικό σημείωμα του Γιάννη Μαρίνου .
Το αφιέρωμα αυτό, μαζί με τον «Οικονομικό Ταχυδρόμο», έγινε ανάρπαστο και με ενθουσιώδη σχόλια και παραινέσεις και για άλλα τέτοια! Πράγματι, ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος» και ο Σαράντος Καργάκος ανταποκρίθηκαν με την έκδοση το 1997 του μνημειώδους τεύχους για τη Μακεδονία, για το οποίο θα γράψω λίγο πιο κάτω.
Στη συνέχεια, ο γράφων, με τη στήριξη του Γιάννη Μαρίνου, στελεχών του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» προγραμμάτισα σειρά ιστορικών και άλλων αφιερωμάτων, στα οποία συμμετείχε κυρίως με άρθρα του και επιμέλεια ο Σαράντος Καργάκος.
Στη συνέχεια παραθέτω τους τίτλους μερικών από τα αφιερώματα αυτά και από τα άρθρα του Σαράντου Καργάκου, με βάση το αρχείο μου:
-«Κρίσεις και Πρόοδος»: Έτσι πορεύθηκαν και συνεχίζουν η ανθρωπότητα και οι Έλληνες». Ήταν ένα ιστορικό οδοιπορικό με επιμέλεια και άρθρα του Σαράντου Καργάκου, το οποίο δημοσιεύθηκε στον «Οικονομικό Ταχυδρόμος» στις 3 Ιουνίου του 1993.
-«Μετά είκοσι έτη: Τι συνέβη από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα». Ένα πολυσέλιδο αφιέρωμα που δημοσιεύθηκε στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» στις 22 Ιουνίου του 1995 με πρόλογο του Γιάννη Μαρίνου και άρθρα 27 πανεπιστημιακών και ειδικών, μεταξύ των οποίων και Σαράντος Καργάκος υπό τον τίτλο « Παιδεία: από εθνική έγινε κομματική και τελικά αναρχική!» και ο γράφων υπό τον τίτλο «Ένας απολογισμός που μάλλον δεν είναι θετικός!».
Την ίδια χρονιά, εγκαινιάσαμε, με δική μου επιμέλεια, πρωτοχρονιάτικες ειδικές εκδόσεις (αυτοτελή τεύχη) υπό τον τίτλον «Επετειακά Κείμενα», όπου ο Σαράντος Καργάκος ανέλυσε με τη μορφή ιστορικών μελετημάτων τις κυριότερες επετείους τους έτους που είχαν τον τελικό ψηφίο, με πρώτο εκείνο του 1995. Συγκεκριμένα:
-«Επετειακά Κείμενα του 1995: Οι κυριότερες επέτειοι του 1995 από το 525 π.Χ. έως το 1945 μ.Χ.» («Οικονομικός Ταχυδρόμος» 28 Δεκεμβρίου 1995).
-Επετειακά Κείμενα του 1996: Τα σημαντικότερα γεγονότα από το 776 π.Χ. έως το 1956 μ.Χ.).
-«Σύγχρονη Οικονομική και Πολιτική Σκέψη των Αρχαίων Ελλήνων». Είναι μεγάλο αφιέρωβμα για τα 70 χρόνια του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» με αποσπάσματα από τρίτομο έργο του αειμνήστου Αθαβασίου Κανελλοπούλου με γενική εισαγωγή του Γιάννη Μαρίνου, γενική επιμέλεια, επιλογή κειμένων, συμπλήρωση και σχόλια και εισαγωγική ενημέρωση του γράφοντος και πολυσέλιδο (τέταρτο μέρος) άρθρο του Σαράντου Καργάκου υπό τον τίτλο «Η σύγχρονη πολιτική σκέψη των αρχαίων Ελλήνων» («Οικονομικός Ταχυδρόμος» 27 Ιουνίου 1996).
-«Ελληνική Οικονομία 70 Χρόνια» με πρόλογο του Γιάννη Μαρίνου, γενική επιμέλεια και εισαγωγή του γράφοντος και άρθρα ειδικών, μεταξύ των οποίων, και του Καργάκου υπό τον τίτλο «(Παιδεία: Μερικές άγνωστες , αλλά σημαντικές πτυχές» (Οικονομικός Ταχυδρόμος» 19 Δεκεμβρίου 1996)
-Η προσφορά του Σαράντου Καργάκου κορυφώθηκε με την έκδοση στα ελληνικά και τα αγγλικά του μνημειώδους αυτοτελούς τεύχους υπό τον τίτλο «Macedonia: Hisrory vs Propaganda» και «Μακεδονία: Ιστορία εναντίον Προπαγάνδας» με εισαγωγή – συμβολή στην ιστορική αλήθεια για το Μακεδονικό του Γιάννη Μαρίνου και μνημειώδη ιστορική εργασία του Σαράντου Καργάκου, η οποία ενισχύθηκε από στοιχεία του Ευάγγελου Κωφού και του φίλου μου φωτισμένο Αχιλλέα Λαζάρου για την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας και την έγκυρη ενημέρωση της ελληνικής και διεθνούς κοινής γνώμης («Οικονομικός Ταχυδρόμος» 30 Ιανουαρίου 1997) .
-«Οι ελληνοαλβανικές σχέσεις και το Βορειοηπειρωτικό» (αυτοτελές τεύχος), με εισαγωγή του Γιάννη Μαρίνου και επιμέλεια – άρθρα του Βλάση Αγτζίδη, πολλών ειδικών και, φυσικά, του Σαράντου Καργάκου υπό τον τίτλο « Πώς έχασε η Ελλάς τη Βόρειο Ήπειρο» («Οικονομικός Ταχυδρόμος» 13 Φεβρουαρίου 1997).
-«Επετειακά Κείμενα του 1997: Ο Σαράντος Καργάκος αναλύει και σχολιάζει τα σημαντικότερα γεγονότα από το 527 π/Χ. έως το 1897 μ.Χ.». («Οικονομικός Ταχυδρόμος» 25 Δεκεμβρίου 1997 με επιμέλεια του γράφοντος).
Σημειώνεται ότι τα αφιερώματα αυτά σταμάτησαν, δυστυχώς, μετά την αλλαγή της διεύθυνσης του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» το 1996… Κι όταν αποχώρησα, το 2002, από τον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» και τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη και ανέλαβα τη διεύθυνση του «Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής», πήρα μαζί μου και τον Σαράντο Καργάκο και τον Αχιλλέα Λαζάρου για να προειδοποιούν εκκωφαντικά για του κακό της σκάλας το σκαλί της χώρας μας που συνεχώς πηγαίνει να πιάσει πάτο…
Το συγγραφικό και πνευματικό έργο του Σαράντου Καργάκου είναι τόσο πλούσιο που χρειάζονται πολλές σελίδες για να αναφερθούν. Απλώς υπενθυμίζω ότι έχει δημοσιεύσει 75 βιβλία. Ἀπό αὐτά ξεχωρίζουν οἱ γλωσσικές μελέτες «Ἀλαλία, ἤτοι τό σύγχρονο γλωσσικό μας πανόραμα» (Gutenberg1986) και «Ἀλεξία, γλωσσικό δρᾶμα μέ πολλές πράξεις» (Gutenberg1993) καί οί συλλογές δοκιμίων «Προβληματισμοί, ἕνας διάλογος μέ τούς νέους» (6 τόμοι, ἐκδ. Gutenberg) και πολλά άλλα.
