Περί της συνάντησης Τραμπ-Κιμ

Του Λάμπρου Γ. Ροιλού*

Μετά την πρώτη συνάντηση Τραμπ-Κιμ στην Σιγκαπούρη 12/6/2018, η διεθνής κοινότητα περιμένει με μεγάλο ενδιαφέρον αλλά και μεγάλες επιφυλάξεις την με πρωτοβουλία του Τραμπ συνάντηση στο Ανόϊ στις 27-28/2/2019.

Στην πρώτη συνάντηση τέθηκαν γενικόλογα οι στόχοι της εμπέδωσης της ειρήνης και της αποπυρηνικοποίησης της Κορεατικής χερσονήσου . Ήταν κατά δήλωση Τραμπ μια συνάντηση γνωριμίας και καλής θέλησης κατά την οποία με τον Κιμ «ερωτεύθηκαν».

Για να έχει λοιπόν επιτυχία η 2η συνάντηση (όπως με στοιχεία θα φανεί πιο κάτω), ο «ερωτευμένος» Τραμπ θα πρέπει να «κάνει τα στραβά μάτια» και ο «μη ερωτευμένος, πονηρός Κιμ να προσποιηθεί όπως το έκανε τέλεια στην 1η .

Πώς εννοούν όμως την «αποπυρηνικοποίηση» τα 2 μέρη; Και πώς θα επιτευχθεί αυτή; Με τι ανταλλάγματα υπέρ της Β.Κορέας; Αυτά είναι τα γενικά ερωτήματα που αναμένεται να απασχολήσουν τη συνάντηση.

Γιατί στο Ανόϊ του Βιετνάμ;.

Διότι θέλει η ομάδα Τραμπ να το αναδείξει σαν παράδειγμα κομμουνιστικής χώρας, εμπόλεμης στο παρελθόν με τις ΗΠΑ που αντιπαρήλθε την απομόνωση της και έφτασε να γίνει μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες της περιοχής. Με το μήνυμα για την Β.Κορέα: Παραιτηθείτε από τα πυρηνικά και η κατεστραμμένη οικονομία σας θα ευημερήσει.

Συγκεκριμένα βήματα.

Έμπειροι αναλυτές περιμένουν ότι θα τεθούν στο τραπέζι πιο συγκεκριμένα βήματα για την πλήρη, ελεγχόμενη και μη αναστρέψιμη αποπυρηνικοποίηση της Κορέας. Παράλληλα είναι ενδεχόμενο να δηλωθεί εκ μέρους του Τραμπ η λήξη της τεχνικά υφιστάμενης εμπόλεμης κατάστασης στην χερσόνησο αυτή, μετά την απλή «ανακωχή» που κηρύχθηκε το 1953.

Ο Κιμ θα επιδιώξει την πρόσβαση σε διεθνή χρηματοδότηση και την σταδιακή χαλάρωση τωνκυρώσεων που έχουν επιβληθεί από το Σ.Α.του ΟΗΕ με την απόφαση 2375/17. Σοβαρός περιορισμός εισαγωγών, ιδίως πετρελαίου και εξαγωγών προϊόντων και εργατών. Επιπροσθέτως την σταδιακή μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων στην Ν.Κορέα.(Σήμερα 30.000 Αμερικανών). Αυτά σαν αμοιβαία ανταπόκριση για τα βήματα αποπυρηνικοποίησης.

Τα σημαντικά θετικά στοιχεία που υπάρχουν μετά την πρώτη συνάντηση είναι ότι:

1) Επί ένα χρόνο δεν έγιναν άλλες είτε πυρηνικές δοκιμές, είτε βαλλιστικών πυραύλων. 2) Εξουδετερώθηκαν/ εγκαταλείφθηκαν κάποιες από τις εγκαταστάσεις των δοκιμών. Ενώ πάγωσαν και τα γυμνάσια των ΗΠΑ-Ν. Κορέας. Το κυριότερο βέβαια είναι ότι τερματίστηκε η ένταση που υπήρχε μεταξύ των ΗΠΑ-Β.Κ., που είχε φτάσει στο χείλος του πολέμου.

Το πλέον αναμενόμενο συγκεκριμένο βήμα θα είναι να ανακοινωθεί από τον Κιμ η σταδιακή «διάλυση»/ εγκατάλειψη/ εξουδετέρωση της μοναδικής επίσημης μονάδος συγκροτήματος πυρηνικών εγκαταστάσεων της Yongbyon. 

Αυτή περιλαμβάνει όλες τις πτυχές του κύκλου καυσίμου του πυρηνικού αντιδραστήρα και επανεπεξεργασίας.Συσκευές φυγοκέντρησης για εμπλουτισμό ουρανίου κ.α. με ξεχωριστές λειτουργίες 10 κλάδων Ινστιτούτων σε διαφορετικά κτίρια.

Η αποπυρηνικοποίηση της Β.Κορέας και το κλείσιμο της Yongbyon είχε ήδη αποφασιστεί το 2007, για να ξαναλειτουργήσει το 2009, μετά την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ και των εξαμερών συνομιλιών.

Αλλά ακόμα και αν αποφασιστεί το κλείσιμο των εγκαταστάσεων στην Yongbyon θα απαιτήσει (σύμφωνα με Νοτιοκορεάτες ειδικούς) για τεχνικούς λόγους εξουδετέρωσης, εξασφάλισης της περιοχής από ραδιενέργεια και για λόγους ελέγχου, κάποια χρόνια, καθώς και δαπάνη που θα υπερβαίνει το ενάμισι δις δολάρια.

Ακόμα όμως και αν επιτευχθεί η περαίωση των πιο πάνω, θα είναι αρκετή για να θεωρηθεί ότι θα αποπυρηνικοποιηθεί η Β.Κορέα;

Νέα στοιχεία.

Στοιχεία (από δορυφορικές εικόνες, κατασκοπεία και αναλύσεις ειδικών) που προέκυψαν μετά την 1η συνάντηση της Σιγκαπούρης υποδηλώνουν ότι όχι.

 (α) Τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι συνεχίστηκε η παραγωγή σχάσιμου υλικού ικανού να χρησιμοποιηθεί για κατασκευή ακόμα 5 τουλάχιστον ατομικών βομβών, ανεβάζοντας το εικαζόμενο σύνολο ατομικών βομβών της Β.Κορέας σε τουλάχιστον 20. Με προοπτική το 2020 να φτάσει τις 100.

 (β) Η παραγωγή διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων (ΙΒΜ) συνεχίστηκε μυστικά και ανελλιπώς.

 (γ) Συνεχίστηκε η κατασκευή περισσότερων κινητών εκτοξευτήρων βαλλιστικών πυραύλων και κινητήρων στερεού καυσίμου, οι οποίοι ανιχνεύονται δυσκολότερα και είναι πιο εύκολο να μετακινηθούν για εκτόξευση.

 (δ) Δεν έχουν δοθεί στοιχεία από την Β.Κορέα, σχετικά με τις πυρηνικές της εγκαταστάσεις, ατομικές βόμβες, ΙΒΜ πυραύλους, πυρηνικό υλικό για βόμβες. Ούτε ποσοτικά ούτε τοποθεσιών. Ούτε ειδικότερα στοιχεία των τελευταίων ετών για τις εγκαταστάσεις στην Yongbyon.

(ε) Θεωρείται βέβαιο ότι πλην της Yongbyon υπάρχουν τουλάχιστον άλλες δύο κρυφές, υπόγειες τέτοιες εγκαταστάσειςγια εμπλουτισμό ουρανίου. Αυτά κατά Τραμπ είναι ελλιπής πληροφόρηση και fake news.

Το να δώσει αυτά τα στοιχεία η Β.Κ., πόσο μάλλον να επιτρέψει τον έλεγχο τους από επιθεωρητές της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, θεωρεί ότι δίνει τους στόχους σε μια μελλοντική εχθρική επίθεση. Χωρίς αυτά όμως δεν μπορεί να υλοποιηθεί η πολυθρύλητη αποπυρηνικοποίηση που ευαγγελίζονται οι Αμερικανοί και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι σύμμαχοί τους Νοτιοκορεάτες και Ιάπωνες.

Μάλιστα πρόσφατα ο Κιμ παραπονέθηκε ότι ενώ αυτός έκανε βήματα για την αποπυρηνικοποίηση (παύση δοκιμών, εξουδετέρωση εγκαταστάσεων δοκιμών, συμφωνία τον Σεπτέμβριο με Ν.Κορέα για κλείσιμο της Yongbyon)οι ΗΠΑ δεν ανταποκρίθηκαν ανάλογα με άρση κάποιων κυρώσεων.

Ο Τραμπ σε πρόσφατες δηλώσεις του είπε ότι απώτερος στόχος είναι η αποπυρηνικοποίηση, αλλά «ότι δεν υπάρχει πίεση» χρονοδιαγράμματος γι' αυτό αφού δεν γίνονται πια δοκιμές.

Έμπειροι αναλυτές επισημαίνουν ότι ο Κιμ θα εμφανιστεί να κάνει παραχωρήσεις στα θέματα των πυρηνικών του με υποσχέσεις κάποιου περιορισμού, αλλά δεν θα τις υλοποιήσει στην πορεία κερδίζοντας χρόνο, με σκοπό τη χαλάρωση των κυρώσεων και την περαιτέρω διεύρυνση του πυρηνικού του οπλοστασίου.

Σύμφωνα πάντα με ειδικούς ο Κιμ έχει φτάσει σε τέτοιο επίπεδο τα όπλα του (ΙΒΜ και πυρηνικές κεφαλές) ικανά να πλήξουν και την ενδοχώρα της Αμερικής, ώστε το μόνο που χρειαζόταν όταν σταμάτησε τις δοκιμές, ήταν η τεχνική δυνατότητα των πυραύλων να επαναεισέλθουν στην ατμόσφαιρα για τον τελικό στόχο χωρίς πρόβλημα.

Περί αυτού ο ειδικός J.Lewis θεωρεί ότι δεν υπήρξε πυρηνική κρατική δύναμη που να μην έλυσε σύντομα και εύκολα αυτό το θέμα. Οπότε ο Κιμ, χωρίς δοκιμές δεν έχασε κάτι, αντιθέτως, πέτυχε μετά από 65 χρόνια να σταματήσουν τα γυμνάσια ΗΠΑ-Ν. Κορέας.

Αν συνεπώς ο Τραμπ δεν επιμείνει κατά την συνάντηση στα πιο πάνω θέματα αποπυρηνικοποίησης. Συγκεκριμένα με κατάλογο- στοιχεία όλων των εγκαταστάσεων και χρονοδιάγραμμα εξουδετέρωσης των, καθώς και των ήδη υπαρχόντων ατομικών βομβών, θα σημαίνει δύο τινά:

(1) Είτε ότι θέλει απλώς με την συνάντηση και συμφωνία να δρέψει οφέλη δημοτικότητας και κατ' επίφασιν επιτυχίας του, (που έχει άλλωστε ανάγκη στο εσωτερικό του και διεθνώς), μεταθέτοντας και αυτός το πρόβλημα για το μέλλον. Εμφανιζόμενος σαν ειρηνοποιός που (όπως δήλωσε πρόσφατα) «απέτρεψε πυρηνικό πόλεμο με την Β.Κορέα, με εκατομμύρια νεκρούς, αν δεν ήταν αυτός πρόεδρος». Ενώ ο Ομπάμα του είχε δήθεν εκμυστηρευτεί, ότι ήταν έτοιμος να κηρύξει τέτοιο πόλεμο, παράλληλα αποκαλύπτοντας ότι ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Άμπε τον έχει προτείνει για Νόμπελ ειρήνης.

(2) Είτε ότι (ηθελημένα ή άθελά του) αποδέχεται την Β.Κορέα σαν defacto πυρηνική δύναμη, με την οποία πρέπει να έχει ειρηνικές/εποικοδομητικές σχέσεις. Βασιζόμενος μάλιστα στην καλή χημεία που ισχυρίστηκε ότι έχει με τον Κιμ. (Όλοι οι αυταρχικοί ηγέτες/ δικτάτορες φαίνεται να του ασκούν κάποια περίεργη γοητεία. Ίσως γιατί σε αυτούς σαν σε καθρέφτη να βλέπει τον εαυτό του όπως θα ήθελε, αλλά δεν μπορεί να είναι).

Η τελευταία εκδοχή ίσως θα ήταν η πιο ρεαλιστική και καλή για τον πλανήτη προσέγγιση,(με δυνατότητα μελλοντικής αλλαγής Β.Κορεατικού καθεστώτος) που θα έχει όμως και τις εξής πιθανές παρενέργειες: (α) Την προσπάθεια επιβολής εκ μέρους του Κιμ επί της Ν.Κορέας και Ιαπωνίας. (β) Την σαν αντιστάθμισμα ανάγκη εξοπλισμού με πυρηνικά των Ν.Κορέας- Ιαπωνίας. (γ) Το κακό παράδειγμα για άλλα κράτη να εξοπλιστούν με πυρηνικά.

Συμπέρασμα.

Αν δεν στραβώσει κάτι με τον κυκλοθυμικό και απρόβλεπτο Τραμπ στις συνομιλίες των δύο ημερών, ο Κιμ βάσει των πιο πάνω δεδομένων μπορεί να κερδίσει το χρόνο που θέλει για να διευρύνει το οπλοστάσιο του (με τις 2 κρυφές εγκαταστάσεις) και να επιτύχει σταδιακή χαλάρωση των κυρώσεων. Γιατί έστω και αν προχωρήσει σε συμφωνία «ξηλώματος» των εγκαταστάσεων της Yongbyon (ή και κάτι επιπλέον όπως το πεδίο εκτόξευσης Sohae), εκ των πραγμάτων, αυτό θα τραβήξει σε διάστημα ετών. 

Παράλληλα θα έχει επιτύχει σαν αντάλλαγμα κάποια σταδιακή χαλάρωση στις υφιστάμενες κυρώσεις, ή/και οικονομική βοήθεια.Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τα πυρηνικά του όπλα που τα θεωρεί απαραίτητα για την επιβίωση του καθεστώτος του και του ίδιου.

Αν μάλιστα ο Τραμπ κηρύξει τεχνικά την λήξη του πολέμου και καθεστώς ειρήνης στην Κορεατική χερσόνησο, θα μπορεί ο Κιμ να αξιώσει να παραλειφθούν μελλοντικά γυμνάσια, και μερική ή ολική απόσυρση των Αμερικανικών στρατευμάτων στην περιοχή. (Αφού σε καθεστώς ειρήνης δεν θα έχουν λόγο ύπαρξης). 

Επίκουρους σε αυτό θα έχει την προϊστορία και τους ίδιους ακριβώςμε τότε έμπειρους διαπραγματευτές σαν συμβούλους.Τον βετεράνο διπλωμάτη, υπουργό εξωτερικών Ri Yong-ho και τον σκληρό αρχικατάσκοπο στρατηγό Kim Yong-chol. Αυτοί ξέρουν καλύτερα από όλους να εκμαιεύουν χρόνο και παραχωρήσεις, κοροϊδεύοντας για άλλη μια φορά τους εκπροσώπους των ΗΠΑ και των λοιπών μερών,όπως έγινε στο παρελθόν, της τότε αρχικά τετραμερούς (1997-99 επί Κλίντον) και μετέπειτα εξαμέρους διαπραγμάτευσης (2003-2009), της οποίας είχε ηγηθεί ο Ri.

Σε αντίθεση ο Τραμπ έχει τους άπειρους στη συγκεκριμένη διαπραγμάτευση Pompeo, Bolton και Biegun. Ο πρώτος σαν υπουργός εξωτερικών προσπαθεί χλιαρά να τον συνετίσει αλλά είναι hismaster’s voice. Ο Bolton σαν σύμβουλος ασφαλείας ήταν αντίθετος σε κάθε διαπραγμάτευση με την B.Κορέα. 

Ο τρίτος πρώην διευθύνων στην Ford Motor κλήθηκε να βγάλει το φίδι από την τρύπα. Αγνοήθηκε από τους Βορειοκορεάτες μέχρι και το Δεκέμβριο 2018. Έκανε περιορισμένες συνεννοήσεις τις τελευταίες έξι εβδομάδες, αλλά ο Τραμπ έχει πάντα τον τελευταίο λόγο. Αυτό άλλωστε επεδίωξαν και οι Βορειοκορεάτες μέχρι τη συνάντηση, βασιζόμενοι στο θυμικό του.

Θα κάνει ο Τραμπ τα στραβά μάτια για να επισείει την επιτυχία του και να πάρει το Νόμπελ; Ενώ ο Κιμ το Όσκαρ 1ου ρόλου, για την (μέχρι σήμερα τουλάχιστον) παραπλάνηση του αιώνα;

Ας πάρει λοιπόν χάριν της έστω μεσοπρόθεσμης ειρήνης, το Νόμπελ του ο πλανητάρχης και ας αφήσει για εμάς τους κατοίκους τούτου του πλανήτη το Νόμπελ στωϊκότητας και ανοχής, που δικαιωματικά μας αξίζει.

*Συντ δικηγόρος  παρ’ Αρείω Πάγω-συγγραφέας-ερευνητής.