Edition: International | Greek
MENU

Αρχική » Γνώμη

Γνώση και απόγνωση

Η συστηματική προσέγγιση και ανάλυση των δεδομένων της πραγματικότητας λειτουργεί ως καταλύτης για την διαμόρφωση των προϋποθέσεων για οδυνηρές διαπιστώσεις σχετικά με το περιεχόμενο και την κατεύθυνση της πορείας προς το μέλλον

Από: EBR - Δημοσίευση: Δευτέρα, 2 Δεκεμβρίου 2019

Σύμφωνα με έρευνα περισσότερα από 15.000 παιδιά κάτω των 5 ετών πεθαίνουν κάθε ημέρα σε όλο τον κόσμο.
Σύμφωνα με έρευνα περισσότερα από 15.000 παιδιά κάτω των 5 ετών πεθαίνουν κάθε ημέρα σε όλο τον κόσμο.

του Χρίστου Αλεξόπουλου* 

Η συστηματική προσέγγιση και ανάλυση των δεδομένων της πραγματικότητας σε εθνικό, ευρωπαϊκό και πλανητικό επίπεδο, αντί να απαντά σε πολλά ερωτήματα, που τίθενται και να οδηγεί στην αποκόμιση των απαραίτητων γνώσεων για την κατεύθυνση της εξέλιξης προς βιώσιμες συνθήκες ζωής, λειτουργεί ως καταλύτης για την διαμόρφωση των προϋποθέσεων για οδυνηρές διαπιστώσεις σχετικά με το περιεχόμενο και την κατεύθυνση της πορείας προς το μέλλον.

Σε συνδυασμό δε και με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του πολιτικού συστήματος (π.χ. επικοινωνιακή διαχείριση της πολιτικής, αδυναμία λήψης αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο, βασικό κριτήριο πολιτικού προσανατολισμού ο μονοδιάστατος συστημικός πραγματισμός κ.λ.π.) και τις επιπτώσεις των επιλογών του στις μαζοποιημένες και σε μεγάλο βαθμό βασιζόμενες στην εικονική πραγματικότητα της ψηφιακής εποχής εκτελεστικές κοινωνίες τα συμπεράσματα ενεργοποιούν τάσεις απόγνωσης.

Τα παραδείγματα είναι πολλά και δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας, αν συνυπολογισθεί ο τρόπος σκέψης και λειτουργίας των κοινωνιών στο πλαίσιο των διαφόρων κοινωνικών συστημάτων (εργασιακό, οικονομικό, πολιτικό κ.λ.π.) και των μονοδιάστατων εκτελεστικού χαρακτήρα κοινωνικών ρόλων, που διεκπεραιώνουν (από τον χώρο της εργασίας μέχρι την διαχείριση του ελεύθερου χρόνου με βάση τα πρότυπα, που καλλιεργούνται από τα Μέσα της κοινωνίας του θεάματος) οι μεμονωμένοι πολίτες.

Ενώ σύμφωνα με την ετήσια έκθεση «Global Wealth 2019» της ελβετικής τράπεζας Credit Suisse ο παγκόσμιος πλούτος αυξήθηκε κατά 2,6% από τον Ιούλιο 2018 έως τον Ιούνιο 2019 σε σχέση με το προηγούμενο 12μηνο εγγίζοντας τα 360 τρισεκατ. δολάρια και θα ανέμενε κάποιος, ότι θα είχαν βελτιωθεί οι συνθήκες ζωής των ανθρώπων σε πλανητικό επίπεδο, συμβαίνει το αντίθετο με πολύ οδυνηρές επιπτώσεις.

Σύμφωνα με έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature στις 16.10.2019 (Roy Burstein, Nathaniel J. Henry, Simon I. Hay «Mapping 123 million neonatal, infant and child deaths between 2000 and 2017»), περισσότερα από 15.000 παιδιά κάτω των 5 ετών πεθαίνουν κάθε ημέρα σε όλο τον κόσμο. Από το 2000 έως το 2017 έχασαν την ζωή τους 123 εκατομ. παιδιά έως 5 ετών σε 99 χώρες με χαμηλό ή μέσο εισόδημα (τα 123 εκατομ. αντιστοιχούν στο 90% περίπου των θανάτων παιδιών παγκοσμίως).

Η Michelle Bachelet, ύπατη αρμοστής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, επισήμανε, ότι «οι παράγοντες, που συμβάλλουν στους θανάτους, συνδέονται με μεγάλων διαστάσεων προβλήματα, όπως είναι η φτώχεια, οι διακρίσεις και η αδικία».

Αυτή η επισήμανση «δείχνει» την ευθύνη της πολιτικής και αυτών, που την υπηρετούν, αλλά και την ηθική παρακμή των κοινωνιών και του ισχύοντος συστήματος κοινωνικών αξιών.

Επίσης σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών 1,3 εκατομ. παιδιά και νέοι ζουν σε συνθήκες περιορισμού, όπως είναι τα κέντρα υποδοχής προσφύγων, ή φυλάκισης σε όλο τον κόσμο. Τα αίτια εκτείνονται από την εγκληματικότητα μέχρι την προσφυγική «ιδιότητα» και τις εσωτερικές συγκρούσεις στη χώρα τους.

Στις φυλακές βρίσκονται 410.000 νέοι κάτω των 18 ετών, ενώ σε συνθήκες περιορισμού είναι 330.000, επειδή είναι πρόσφυγες και 43.000 έως 68.000 κρατούνται βιαίως σε αυστηρή επιτήρηση. Βέβαια αυτοί οι αριθμοί αμφισβητούνται πλέον και από τον ίδιο τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος εκτιμά, ότι ο αριθμός των νέων, που ζουν σε αυτές τις συνθήκες, είναι πολύ μεγαλύτερος.

Ως προς τις επιπτώσεις αυτών των συνθηκών στους νέους η ψυχολόγος των Παιδικών Χωριών SOS Teresa Ngigi επισημαίνει «Οι αρνητικές επιπτώσεις στα παιδιά είναι τεράστιες. Στην εχθρική ατμόσφαιρα των φυλακών η σκέψη τους διαπερνάται μόνο από την λογική της επιβίωσης με όποιο τίμημα και μέσο, ενώ εμποδίζεται η σωματική, πνευματική και συναισθηματική τους ανάπτυξη» (Zeit online, «Mehr als 1,3 Millionen Minderjahrige sind weltweit eingesperrt», 20.10.2019).

Επίσης σύμφωνα με έρευνα, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος UNDP του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, οι πρόσφυγες, που έρχονται στην Ευρώπη, έχουν υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης από αυτούς, που παραμένουν στην πατρίδα τους. Η έρευνα έγινε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 3.000 ατόμων από 43 χώρες (τίτλος έρευνας Scaling Fences).

Τα αίτια της μαζικής μετακίνησης των προσφύγων έχουν σχέση με την φτώχεια, την έλλειψη προοπτικής και την αβεβαιότητα για το μέλλον. Οι μετακινούμενοι όμως δεν είναι οι πιο φτωχοί ούτε και οι λιγότερο μορφωμένοι. Το 58% των ερωτηθέντων είχαν εργασία, πριν φύγουν από την πατρίδα τους ή πήγαιναν στο σχολείο.

Αυτά τα ευρήματα καταδεικνύουν με έμφαση, ότι η αναπτυξιακή δυναμική στην Αφρική είναι είτε στατική είτε πολύ αργή, με αποτέλεσμα οι νέοι να ωθούνται στην φυγή και στην αναζήτηση προοπτικής σε άλλες χώρες του Βορρά.

Αναφέρεται δε η Αφρική, διότι σύμφωνα με την Διεθνή Οργάνωση για τους Πρόσφυγες (IOM) το 71% των ερωτηθέντων προσφύγων προέρχεται από την σχετικά «ευημερούσα» Δυτική Αφρική (Νιγηρία, Σενεγάλη) και η πλειοψηφία τους είναι ηλικίας 20 έως 29 ετών. Επίσης το 64% δεν επιτρέπεται να εργασθεί στις χώρες υποδοχής.

Οι περισσότεροι χρησιμοποιούνται στη συγκομιδή γεωργικών αγαθών και στην καθαριότητα, ενώ συχνά γίνονται θύματα της εσωστρέφειας και της ξενοφοβίας, που σταδιακά αναπτύσσονται στις χώρες υποδοχής. Ταυτοχρόνως δεν αντιμετωπίζονται τα αίτια της μαζικής μετακίνησης πληθυσμών, διότι δεν αναπτύσσονται οικονομικά οι πατρίδες τους, αλλά γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τον πλούσιο Βορρά.

Είναι δε αξιοσημείωτο, ότι σε ανεπτυγμένες και ισχυρές οικονομικά και πολιτικά χώρες του πλούσιου ευρωπαϊκού Βορρά, όπως είναι η Γερμανία, οι νέοι ακόμη δεν εμπιστεύονται την πολιτική διαχείριση της πραγματικότητας, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και το προσφυγικό.

Σύμφωνα με την έρευνα Shell Jugendstudie 2019, που πραγματοποιήθηκε στην Γερμανία σε δείγμα 2.500 νέων ηλικίας 12 έως 25 ετών, η πολιτική ενεργοποίηση είναι σημαντική και αναγκαία για το 34% το 2019. Το 2002 ήταν 22% και το 2010 24%. Ακόμη όσοι νέοι δεν εμπιστεύονται την πολιτική ενεργοποίηση είναι πιο επιρρεπείς στον λαϊκισμό και στις θεωρίες συνομωσίας.

Πολύ ενδιαφέροντα επίσης είναι τα ευρήματα για τις αιτίες πρόκλησης άγχους στους νέους: Ρύπανση του περιβάλλοντος 71%, Τρομοκρατία 66%, Κλιματική αλλαγή 65%, Εχθρότητα μεταξύ ανθρώπων με διαφορετική άποψη 56%, Οικονομική κατάσταση και αυξανόμενη φτώχεια 52%, Εχθρική στάση στους ξένους 52% και Πόλεμος στην Ευρώπη 46%. Είναι εμφανές, ότι παρά την αύξηση του παγκόσμιου πλούτου κατά 2,6% οι κοινωνικές ανισότητες και η οικονομική ανασφάλεια διαμορφώνει και στους νέους των ανεπτυγμένων χωρών συνθήκες αβεβαιότητας σε σχέση με το μέλλον.

Από την γνώση των στοιχείων, που αναφέρθηκαν και την γενικευμένη ρευστότητα τόσο σε γεωπολιτικό επίπεδο (π.χ. στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου με την ακολουθούμενη πολιτική από την Τουρκία και την στάση των εμπλεκόμενων «υπερδυνάμεων») όσο και σε οικονομικό και κοινωνικό με την μη ισόρροπη ανάπτυξη σε πλανητικό επίπεδο και την προκαλούμενη ανασφάλεια και αβεβαιότητα στους πολίτες παγκοσμίως, διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για την μετατροπή της γνώσης των παραμέτρων της πραγματικότητας από τους πολίτες σε απόγνωση ως προς την προοπτική της πορείας προς το μέλλον.

Το θέμα είναι, ότι η ροή του χρόνου και οι εξελίξεις είναι πολύ ταχείς και επιβάλλεται άμεση και μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση της ρευστότητας, που προκαλείται, ώστε η γνώση της πραγματικότητας να μην μετατρέπεται σε απόγνωση για τους πολίτες, διότι τότε είναι πολύ δύσκολη η πολιτική διαχείριση της δυναμικής, που αναπτύσσεται στην κοινωνική βάση.

Η απόγνωση δρομολογεί την εμπλοκή του συναισθήματος στην προσέγγιση και την ερμηνεία της πραγματικότητας, με αποτέλεσμα να συρρικνώνεται η κοινωνική συνοχή και να δημιουργείται πρόσφορο έδαφος για την ενίσχυση του λαϊκισμού και της εθνικιστικής του εκδοχής σε συνθήκες γενικευμένης αλληλεξάρτησης των κοινωνιών.

Αυτό οδηγεί σε αδιέξοδο και συγκρουσιακό κλίμα όχι μόνο στο εσωτερικό των επιμέρους κοινωνιών αλλά και στο επίπεδο της παγκόσμιας κοινότητας, διότι δεν προωθείται η πραγμάτωση του πλανητικής εμβέλειας κοινωνικού συμφέροντος αλλά το «εθνικό» συμφέρον, το οποίο ενισχύει την ρευστότητα και αυξάνει τον βαθμό διακινδύνευσης της παγκόσμιας ειρήνης.

Ταυτοχρόνως δεν αναιρούνται η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα για την οικονομική κατάσταση και την φτώχεια ακόμη και στις κοινωνίες του πλούσιου Βορρά, όπως έδειξε και η έρευνα Shell Jugendstudie 2019, που έγινε στην Γερμανία.

*ερευνητής Κοινωνιολόγος
**πρώτη δημοσίευση: metarithmisi.liberal.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Γνώμη

Στη μνήμη του Θαλή Κουτούπη

Athanase PapandropoulosΑπό: Athanase Papandropoulos

Ένα από τα βιβλία του Θαλή που είχα προλογίσει, το 1987, ήταν αυτό που είχε τίτλο «Η Διαφήμιση και τα μυστικά της»

Ηλεκτρονική Έκδοση Τρέχοντος Τεύχους: 04/2021 2021

Περιοδικό

Τρέχον Τεύχος

04/2021 2021

Δείτε τα παλαιά τεύχη
Συνδρομή
Διαφημιστείτε
Ηλεκτρονική Έκδοση

Ευρώπη

Οι κρίσιμες Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024

Οι κρίσιμες Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024

Ας ξεκινήσουμε με μια θετική αισιόδοξη θεώρηση για το θεσμικό όργανο της Ένωσης, το μόνο που εκλέγεται από το 1979 με άμεση καθολική ψηφοφορία από τους ευρωπαίους πολίτες

Οικονομία

Πάνω από 1,25 δισ.συνδρομητές σε υπηρεσίες περιαγωγής στο 2024

Πάνω από 1,25 δισ.συνδρομητές σε υπηρεσίες περιαγωγής στο 2024

Μια ευρύχωρη δεξαμενή εσόδων για τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους παραμένουν οι υπηρεσίες περιαγωγής (roaming)

EURACTIV.com - Feeds

All contents © Copyright EMG Strategic Consulting Ltd. 1997-2024. All Rights Reserved   |   Αρχική Σελίδα  |   Disclaimer  |   Website by Theratron