του Αθανάσιου Χ. Παπανδρόπουλου
Τα αυταρχικά καθεστώτα, επειδή ακριβώς δεν προσφέρουν καμία δόση ελευθερίας και κράτος δικαίου στους πολίτες τους, για να επιβιώνουν πρέπει διαρκώς να καλλιεργούν την αίσθηση του φόβου αφενός και τον εθνικισμό αφετέρου.
Στην Τουρκία, το πρόβλημα με το αυταρχικό καθεστώς του Ρετζίπ Ταγίπ Ερντογκάν, είναι κατά πόσον αυτή η φόρμουλα μπορεί να πιάσει τόπο. Και τούτο διότι, η σημερινή Τουρκία αφενός μεν βρίσκεται σ΄ ένα σχετικά καλό οικονομικό επίπεδο και από την άλλη είναι μια χώρα σχετικά στην οποίαν υπάρχουν και κάποιοι δυτικοί θεσμοί. Κατά συνέπεια πολιτικές και τακτικές που καταγράφει κανείς, στην Αφρική για παράδειγμα, στην σημερινή Τουρκία δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές.
Προφανώς δε, αυτός είναι και ο λόγος που ο αυταρχικός πρόεδρος της χώρας, καίτοι έχει ανοίξει πολλά μέτωπα για να απασχολεί την κοινή γνώμη, για την ώρα αποφεύγει προσφυγές στα άκρα. Έως πότε όμως, αν λάβουμε υπόψη μας και τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις.
Όπως επισημαίνει ένας εξαιρετικός γνώστης των τουρκικών δρώμενων, ο γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη εκδότης Αλέκος Παπαδόπουλος, στην παρούσα φάση, ο Ερντογκάν, παρά τη φαινομενική απάθειά του, βλέπει το έδαφος να σείεται κάτω από τα πόδια του στο εσωτερικό μέτωπο. «Ο κίνδυνος που διαβλέπει», γράφει ο Αλ. Παπαδόπουλος, «προέρχεται από τα κόμματα που ιδρύουν οι άλλοτε στενοί συνεργάτες του, Νταβούτογλου και Μπαμπιτζαν.
Εάν τα νέα αυτά κόμματα αποσπάσουν από το Κόμμα του όχι 10 και 20%, αλλά μόνον 1%,αυτό σε συσχετισμό με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις θα του στερήσει την πλειοψηφία που διαθέτει. Έστω και αν συνεχίσει να παραμένει στο πλευρό του, με όποια κοινοβουλευτική δύναμη, θα συνεχίσει να διατηρεί, ο Αρχηγός του Εθνικιστικού Κόμματος Ντεβλέ Μπαχτσελή, του οποίου ο μεγάλος έρωτας με τον Ερντογκάν αποτελεί για όλους ένα ανεξήγητο μυστήριο. Τον ανησυχεί επίσης, μετά τις τελευταίες εξελίξεις όσο και αν φαίνεται άσχετο, εκ πρώτης όψεως, η τύχη του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αποδείχθηκε πλέον αναμφισβήτητος προστάτης των συμφερόντων αλλά και της υστεροφημίας του. Καθώς και η υπόθεση της κρατικής τράπεζας «Χαλκ» όσον αφορά την έκνομο δραστηριότητα της στο θέμα του αμερικανικού εμπάργκο του Ιράν, τη δίκη της οποίας ενώ είχε παγώσει προσωρινά ο Αμερικανός κηδεμόνας του, επανέφεραν προ ημερών στην επικαιρότητα με συγκεκριμένη μάλιστα ημερομηνία εκδίκασης οι δικαστικές αρχές των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Αναμιγνύοντας στην όλη υπόθεση, εμφανώς πλέον, τόσον τον ίδιο όσο και τέσσερις στενούς του συνεργάτες, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται ο γαμπρός του Μπεράτ Αλμπαϊράκ και ο υπουργός των Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Τέλος τον απασχολεί η ειδησεογραφία του διεθνούς τύπου, ότι οι αμερικανικές αρχές συγκεντρώνουν στοιχεία για τις προσωπικές και τις οικογενειακές καταθέσεις του, σε τράπεζες του εξωτερικού, ως και το πιθανότατο ενδεχόμενο οι δύο στενοί άλλοτε συνεργάτες και σημερινοί αντίπαλοι του Νταβούτογλου και Μπαμπατζάν να προβούν σε αποκαλύψεις εις βάρος του. Αποκαλύψεις που θα αποτελέσουν καίριο πλήγμα κατά της εμπιστοσύνης στο πρόσωπό του. Και ενώ αυτά είναι τα θέματα που απασχολούν άμεσα και προσωπικά τον Τούρκο Πρόεδρο, άλλα τόσα είναι τα προβλήματα που απασχολούν την Τουρκία, τα οποία και συνδυαζόμενα τον καθιστούν περισσότερο επιθετικό, απρόβλεπτο, επικίνδυνο και «ΙΚΑΝΟ ΓΙΑ ΟΛΑ».
Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής είναι έτοιμες να φέρουν και πάλι στην επικαιρότητα τα αντίμετρα κατά της Τουρκίας, εφόσον αρνείται κατηγορηματικά η Άγκυρα να υποχωρήσει στο θέμα των Ρωσικών πυραύλων. Οπότε θα μείνει στα λόγια η πρόσφατη εμπορική συμφωνία των δύο ηγετών για συναλλαγές ύψους 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το Κουρδικό παραμένει σε εκκρεμότητα με νεκρούς κάθε μέρα και από τα δύο μέτωπα, όπως σε εκκρεμότητα παραμένουν και τα σχέδια της για τη δημιουργία μιας τεράστιας ζώνης ασφαλείας, στα σύνορα της με τη Συρία. Ο Φετχουλλάχ Γκιουλέν, τον οποίο ο Τούρκος Πρόεδρος επιμένει να εμφανίζει οργανωτή του αποτυχημένου πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016, όχι μόνον ζει ανενόχλητος στην Πενσιλβάνια, αλλά και εξακολουθεί να δρα όπου και όπως μπορεί με τον ίδιο πάντοτε στόχο. Ταυτόχρονα διογκώνεται συνεχώς το ρεύμα φυγής Τούρκων πολιτών στο εξωτερικό,. Κυρίως μορφωμένων γυναικών. Ανάλογη, αρνητική όμως ροή παρατηρείται και στην τάξη των ευπόρων Τούρκων. Ενώ είναι ουκ ολίγοι οι επιχειρηματίες που εγκαταλείπουν την πατρίδα τους, αποφασισμένοι να εγκατασταθούν στο εξωτερικό. Κυριολεκτικά δε, έχουν εκλείψει οι ξένοι που έρχονται στην Τουρκία για επενδυτικούς σκοπούς πλην ελάχιστων εξαιρέσεων με προέλευση τη Μέση Ανατολή και τη Ρωσία, που εξακολουθούν να τη θεωρούν γη της επαγγελίας. Το δολάριο παρότι διατηρείται με τεχνητά μέσα ... στην εντατική, εξακολουθεί να ερωτοτροπεί με τις 6 λίρες Τουρκίας, πλην όμως είναι αρκετοί οι Τούρκοι και ξένοι οικονομολόγοι που θεωρούν πολύ πιθανόν να φθάσει τις 7 και 8 λίρες αν οι ΗΠΑ εφαρμόσουν μέτρα με τα οποία έχουν απειλήσει τη γειτονική μας χώρα. Μέτρα εξάλλου που μάλλον φρέναρε ο γαμπρός του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, σε συνεννόηση με τον γαμπρό του Ερντογκάν, για τη σχέση των οποίων έχουν γραφεί πολλά και διάφορα στο πρόσφατο παρελθόν.
Από την άλλη πλευρά, δεν πρέπει να παραβλέπεται και η επικίνδυνη κατάσταση της τουρκικής οικονομίας. Πέρα από τα υψηλά δημόσια και ιδιωτικά χρέη της χώρας, πληθωρισμός, ανεργία και τιμές που τραβούν την ανηφόρα, είναι φαινόμενα που από τη μια μέρα στην άλλη θα μπορούσαν να πάρουν επικίνδυνη τροπή, ιδιαίτερα δε όταν βλέπει κανείς το «τραίνο ζωής» του Τούρκου προέδρου και των περί αυτών παρατρεχάμενων. Αν, λοιπόν, ο θρασύς ηγέτης «χάσει τη μπάλα», δεν χωρά αμφιβολία ότι είναι ικανός για όλα. Παραμένει όμως το ερώτημα: Ποιοι θα τον ακολουθήσουν και πόσοι θα είναι;
