του Αθανάσιου Χ. Παπανδρόπουλου
Σε εκτενές όρθρο του το οικονομικό περιοδικό επισημαίνει ότι στο μεγαλύτερο κομμάτι του ανεπτυγμένου κόσμου έχουμε άνευ προηγουμένου άνθηση της απασχόλησης. Όχι μόνο οι θέσεις εργασίας είναι σε αφθονία, αλλά κατά μέσο όρο, γίνονται και καλύτερες, αναφέρει, προσθέτοντας ότι ο καπιταλισμός βελτιώνει τις ζωές των εργαζόμενων πολύ ταχύτερα από ό,τι εδώ και πολλά χρόνια, με το έλλειμμα εργατικών χεριών να ενισχύει την διαπραγματευτική θέση τους. Παραθέτει δε μία σειρά δεδομένων, που δείχνουν ότι η ανεργία είναι κοντά σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Στην Αμερική το ποσοστό της ανεργίας είναι μόλις 3,6%, το χαμηλότερο εδώ και μισό αιώνα. Τα 2/3 των μελών του ΟΟΣΑ έχουν δει τα ποσοστό της ανεργίας σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα στις ηλικίες 15 έως 64 ετών. Στην Ιαπωνία το 77% των ατόμων αυτής της ηλικίας έχει εργασία, με το ποσοστό να έχει αυξηθεί έξι μονάδες σε έξι χρόνια. Στη Βρετανία επίσης η εικόνα της αγοράς εργασίας είναι εντυπωσιακή. Στη Γερμανία τα φορολογικά έσοδα αυξάνονται χάρη στην ταχύτατη αύξηση του εργατικού δυναμικού. Ακόμη και σε χώρες όπως η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία όπου τα ποσοστό της ανεργίας παραμένουν σχετικά υψηλά, τα επίπεδα απασχόλησης είναι κοντά σε εκείνα του 2005 ή και τα υπερβαίνουν. Προφανώς δε αυτός είναι και ο λόγος που στη Γαλλία οι συγκλίνουσες φαιοκόκκινες δυνάμεις και ο ισλαμισμός θέλουν να γονατίσουν τη χώρα.
Αυτή η άνθηση είναι εν μέρει κυκλική - το αποτέλεσμα μίας δεκαετίας οικονομικής τόνωσης και ανάκαμψης μετά την μεγάλη ύφεση -, αλλά και αντανακλά διαρθρωτικές μεταβολές σημειώνει ο Economist. Ανεβαίνει συνεχώς το μορφωτικό επίπεδο των πληθυσμών, ενώ υπάρχει καλύτερη σύνδεση των διαθέσιμων θέσεων με τα προσόντα των υποψηφίων. Επιπλέον ολοένα και περισσότερες γυναίκες εντάσσονται στην αγορά εργασίας. «…Τέλος, οι μεταρρυθμίσεις στο κοινωνικό κράτος, ώστε να καταστεί λιγότερο γενναιόδωρο και να θέσει πιο αυστηρές προϋποθέσεις για τους δικαιούχους, έχουν ενθαρρύνει περισσότερους να αναζητήσουν εργασία…» αναφέρει.
Σύμφωνα με τον Economist χάρη σε αυτές τις εξελίξεις το θέμα της ανεργίας, που ήταν άλλοτε κεντρικό στην πολιτική οικονομία, έχει σχεδόν εξαφανιστεί από το πολιτικό τοπίο σε πολλές χώρες και έχει αντικατασταθεί από τις διαμαρτυρίες για την ποιότητα της εργασίας και τo πού οδεύει, με τις μεγαλύτερες ανησυχίες να εκφράζονται για την αυτοματοποίηση,
«…Και πάλι η πραγματικότητα επιμένει να διαφέρει»… τονίζει ο Economist, υπενθυμίζοντας ότι στη μεταποίηση οι μηχανές αντικαθιστούν τους εργαζομένους επί δεκαετίες, με τις θέσεις να αλλάζουν όχι να χάνονται.
Ανά τα κράτη μέλη του ΟΟΣΑ η «αποκάλυψη», που θα έφερναν μηχανές και αλγόριθμοι, δεν φαίνεται πουθενά. Μάλιστα ένα μεγαλύτερο ποσοστό αποφοίτων δευτεροβάθμιας ή και χαμηλότερης εκπαίδευσης έχουν σήμερα δουλειά από ό,τι το 2000,
Είναι επίσης αλήθεια ότι οι Θέσεις μεσαίων προσόντων είναι ολοένα και πιο δυσεύρετες, αναγνωρίζει ο Economist, ειδικά όσο επεκτείνεται ο τομέας υπηρεσιών και η λεγόμενη gig economy (εργολαβική εργασία σε ηλεκτρονικές πλατφόρμες κτλ.). Έως το 2026 η Αμερική θα έχει περισσότερους εργαζομένους στη φροντίδα του σπιτιού από ό,τι σε γραμματειακή υποστήριξη. Ωστόσο δημιουργούνται και περισσότερες υψηλών προσόντων θέσεις. Την ίδια ώρα οι θέσεις χαμηλών προσόντων πληρώνονται καλύτερα, εν μέρει χάρη στην καθιέρωση κατώτατων μισθών. Ανά τον πλούσιο κόσμο οι μισθοί που είναι χαμηλότεροι των 2/3 του
Όπως επισημαίνει ο Economist η αριστερά πρέπει να αποδεχθεί ότι μεγάλο μέρος της κριτικής στον καπιταλισμό δεν στηρίζεται σε δεδομένα. «…Η ζωή στα κατώτερα στρώματα της αγοράς εργασίας δεν είναι ευχάριστη, ωστόσο για πολλούς εργαζόμενους βελτιώνεται και η είσοδος σε θέσεις νεοπροσλαμβανομένων είναι σίγουρα καλύτερη από την ανεργία…» αναφέρει, σχολιάζοντας πως η βελτίωση οφείλεται εν μέρει τουλάχιστον σε μεταρρυθμίσεις στις οποίες η αριστερά αντιτίθεται σθεναρά.
Η δεξιά από την πλευρά της, τονίζει το περιοδικό, «…πρέπει να αναγνωρίσει ότι η απασχόληση ανακάμπτει χωρίς τις ρυθμίσεις που συνήθως Θέλει να προωθήσει η ίδια, Στην πραγματικότητα οι κανόνες της αγοράς εργασίας πολλαπλασιάζονται. Και ενώ δεν έχει βγει η τελική κρίση για το εάν ο κατώτατος μισθός πλήττει ορισμένες ομάδες, όπως τους νέους, σίγουρα δεν κάνει τόσο μεγάλη ζημιά ώστε να φαίνεται στο γενικό σύνολο…».
«…Η άνθηση στην αγορά εργασίας πάντως, δεν θα κρατήσει για πάντα. Τελικά, μια ύφεση θα μπορούσε την “σκοτώσει”. Εν τω μεταξύ της αξίζει λίγη εκτίμηση….» καταλήγει το άρθρο.
