του Τάσου Ι. Αβραντίνη
Γνωρίζουμε καλά από τη βιβλιογραφία, τις εκθέσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΟΟΣΑ την επιτυχημένη εφαρμογή του συστήματος της αναλογικής φορολογίας στο εισόδημα των φυσικών προσώπων στις χώρες της Βαλτικής. Αλλά αυτό που τράβηξε περισσότερο το ενδιαφέρον των ειδικών ήταν η φορολογική μεταρρύθμιση της Ρωσίας το έτος 2001 καθώς ήταν η πρώτη μεγάλη οικονομία, η οποία τόλμησε να προχωρήσει στην εφαρμογή ενός τόσο ριζοσπαστικού μέτρου. Για να αντιμετωπίσει το τεράστιο πρόβλημα της φοροδιαφυγής και να δημιουργήσει κίνητρα στα άτομα να δηλώνουν το εισόδημά τους, η Ρωσία εφάρμοσε αναλογικό συντελεστή 13% στο εισόδημα από εργασία, αντικαθιστώντας τη μέχρι τότε ισχύουσα προοδευτική κλίμακα, η οποία επέβαλε ανώτατο συντελεστή 30% σε εισόδημα μεγαλύτερο των €5.000.
Η επακόλουθη αύξηση των εσόδων από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων ήταν θεαματική. Ο οικονομολόγος Άλβιν Ραμπούσκα, μελέτησε την πορεία των φορολογικών εσόδων τα επτά πρώτα χρόνια μετά την εφαρμογή του αναλογικού φόρου εισοδήματος.
Όπως αναφέρει, το πρώτο έτος, η αύξηση των φορολογικών εσόδων ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Συγκεκριμένα, το 2001, τα έσοδα από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων αυξήθηκαν κατά 46% σε ονομαστική βάση, ή 28% σε πραγματική βάση (λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό της τάξης του 18%). Το 2002, σημειώθηκε επίσης τεράστια αύξηση 39,8%, σε ονομαστική βάση ή 20,7% σε πραγματικούς όρους. Το 2003, η ονομαστική αύξηση ήταν 27,2% και η πραγματική αύξηση 15,2%. Το 2004 η ονομαστική αύξηση ήταν 26,1% και η πραγματική αύξηση 14,4%. Το 2005, η εικόνα παραμένει η ίδια. Ονομαστική αύξηση 23,1% και πραγματική αύξηση 10,9%. Το 2006 σημειώθηκε ονομαστική αύξηση 31,6% και πραγματική αύξηση 22,6%. Τέλος, ο Rabushka παρατηρεί ότι το έτος 2007 η ονομαστική αύξηση των εσόδων από φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων ανήλθε σε 36,1%, ενώ η πραγματική αύξηση σε 17,8%. Το σημαντικότερο, η αύξηση των δημοσίων εσόδων με φορολογικό συντελεστή στο μισό του προηγουμένου ήταν πολύ μεγαλύτερη από τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της ρωσικής οικονομίας.
Ο χαμηλός φορολογικός συντελεστής συνετέλεσε, όπως ήταν αναμενόμενο, στη μείωση της φυγής κεφαλαίων, βελτίωσε τη φορολογική συμμόρφωση και ενίσχυσε τα κίνητρα για εργασία, αποταμίευση και προσωπική επένδυση. Τα συνολικά φορολογικά έσοδα τριπλασιάστηκαν μέσα σε επτά χρόνια. Αξίζει να επισημανθεί ότι συνετέλεσε αρκετά σε αυτή την κατεύθυνση και η αναμόρφωση της φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων, όπου ο συντελεστής μειώθηκε το 2002 από 35% σε 24%. Επιπρόσθετα, η Ρωσία εφάρμοσε ευνοϊκότερη φορολογική μεταχείριση για τις μικρού μεγέθους επιχειρήσεις, οι οποίες φορολογούνταν πλέον με 6% φόρο επί του τζίρου, ή 15% επί των κερδών, εάν κι εφόσον αυτός ήταν μικρότερος.
Μήπως θα έπρεπε να μιμηθούμε το «ξανθό γένος;
