του Ερρίκου Μοάτσου*
Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της είναι ένας από τους στόχους για τη βιώσιμη ανάπτυξη (Sustainable Development) των Ηνωμένων Εθνών. H κλιματική αλλαγή επηρεάζει όμως και πολλούς από τους άλλους στόχους για τη βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς οι επιπτώσεις της είναι παγκόσμιες, πλήττονται οι κοινωνίες και οι πολίτες τους, η δε εξέλιξή της στο μέλλον θα έχει καταστροφικές συνέπειες αν δεν ανακοπεί.
Η ασφαλιστική αγορά μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής, αλλά και γενικότερα των φυσικών καταστροφών, που στην Ελλάδα συμπεριλαμβάνουν και τον κίνδυνο του σεισμού καθώς η χώρα μας είναι η πλέον σεισμική χώρα της Ευρώπης -το 50% της σεισμικής ενέργειας της Ευρώπης εκλύεται στην Ελλάδα. Σε 4 τομείς θα κατέτασσα τη συνδρομή της ασφαλιστικής αγοράς.
Ενημέρωση για τους κινδύνους και την αξία της πρόληψης
Η επίγνωση των κινδύνων που διατρέχουμε είναι σημαντική. Η επιμόρφωση συνεπώς αποτελεί υποχρέωση των ασφαλιστών προς την κοινωνία, έστω κι αν αυτό δεν είναι προφανές εκ πρώτης όψεως. Οι ασφαλιστές μελετούν και γνωρίζουν τους κινδύνους καθώς επίσης και τη σπουδαιότητα της πρόληψης για την αποτροπή των κινδύνων αλλά και της κατάλληλης προετοιμασίας για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών.
Επιπλέον γνωρίζουμε ότι η πρόληψη στοιχίζει λιγότερο συνολικά στην κοινωνία από το κόστος αποκατάστασης των ζημιών και άρα πρέπει να επενδύσουμε σε αυτήν. Με την πρόληψη περιορίζουμε ή αποτρέπουμε ζημιές, αλλά επίσης διασφαλίζουμε την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας και αποφεύγουμε το σημαντικό κόστος της διακοπής λειτουργίας της οικονομίας που δύσκολα αποτιμάται και είναι συνήθως πολλαπλάσιο των υλικών ζημιών. Η σύμπραξη της ΑΧΑ με το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας και η έκθεση “Σεισμός στο Μουσείο” για παράδειγμα σε αυτό ακριβώς αποσκοπεί: να ενημερωθούν οι πολίτες για τους κινδύνους και πώς να τους αποτρέψουν και να προστατευτούν από αυτούς.
Συμμετοχή και χρηματοδότηση της επιστημονικής έρευνας
Με την ανάλυση δεδομένων -αξιοποιώντας την τεχνολογία και τις υποδομές Big Data που εξ ορισμού διαθέτουν οι ασφαλιστές- συμμετέχουμε στην καλύτερη κατανόηση των τάσεων και δημιουργούμε μοντέλα πρόβλεψης που βοηθούν στη λήψη μέτρων προστασίας. Με τη χρηματοδότηση της επιστημονικής έρευνας συμβάλλουμε ενεργά -όπως για παράδειγμα το Ταμείο AXA Research Fund που έχει χορηγήσει 189 εκατ. ευρώ σε 600 ακαδημαϊκές μελέτες σε 36 χώρες τα τελευταία 10 χρόνια μεγάλο μέρος των οποίων για την κλιματική αλλαγή, τις φυσικές καταστροφές και την ανθεκτικότητα των πόλεων.
Χρηματοδότηση των οικονομικών επιπτώσεων
Η κάλυψη των ζημιών είναι ο βασικός ρόλος της ασφαλιστικής αγοράς. Το 2017, σύμφωνα με την αντασφαλιστική εταιρία Munich Re, οι φυσικές καταστροφές προξένησαν ζημιές 330 δισ. ευρώ, ποσό πολύ υψηλότερο από τον μέσο όρο της τελευταίας 10ετίας πράγμα που επιβεβαιώνει την κλιματική αλλαγή και την αύξηση τόσο της συχνότητας όσο και της σφοδρότητας των φαινομένων. Υπάρχει όμως κενό προστασίας (protection gap) της τάξεως των 200 δισ. ευρώ στον κόσμο καθώς μόνο το 40% αυτών των ζημιών ήταν ασφαλισμένες. Το κενό αυτό είναι σημαντικά μεγαλύτερο στις λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες, εκεί όπου δυστυχώς οι φυσικές καταστροφές προξενούν και τις περισσότερες απώλειες ανθρώπων. Πρέπει να μας απασχολήσει πώς θα κλείσουμε το protection gap. Στην Ελλάδα για παράδειγμα μόνο το 15% των σπιτιών είναι ασφαλισμένα για σεισμό και φυσικές καταστροφές. Και οι Έλληνες έχουν επενδύσει στην ακίνητη περιουσία (70% είναι ιδιοκτήτες -το υψηλότερο
ποσοστό στην Ευρώπη). Συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τη δημιουργία συστήματος χρηματοδότησης ζημιών από φυσικές καταστροφές είναι συνήθως ο βέλτιστος τρόπος τον οποίο έχουν επιλέξει οι χώρες που έχουν ρυθμίσει την εκ των προτέρων χρηματοδότηση των επιπτώσεων. Σχετική και η πρωτοβουλία που ανέλαβε πρόσφατα η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος για τη δημιουργία εθνικού συστήματος χρηματοδότησης ζημιών από φυσικές καταστροφές -σεισμού αρχικά αλλά και πλημμυρών και δασικών πυρκαγιών- με τη συμμετοχή της ασφαλιστικής αγοράς, καθώς οι ασφαλιστές μπορούν να συμβάλουν και έχουν ρόλο -διακριτό και συμπληρωματικό του Κράτους- να διαδραματίσουν. Η πρόταση της ασφαλιστικής αγοράς παρουσιάστηκε πέρυσι σε διεθνές ασφαλιστικό και αντασφαλιστικό συνέδριο στη Μεσσηνία με σκοπό να υπάρξει διάλογος με την Πολιτεία.
Στήριξη των επενδύσεων σε φιλικές προς το περιβάλλον μορφές ενέργειας
Οι ρυπογόνες μορφές ενέργειας, κυρίως ο ορυκτός άνθρακας, πρέπει ν’ αντικατασταθούν με πιο φιλικές μορφές ενέργειας αν θέλουμε να έχουμε ελπίδα να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας στα πλαίσια που έχουν τεθεί από τον COP 21 και άλλες διεθνείς διασκέψεις για το κλίμα. Ο περιορισμός περνάει και μέσα από τον περιορισμό της υποστήριξης αυτών των επενδύσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ηγέτιδες ασφαλιστικές εταιρίες του κόσμου -που είναι οι μεγαλύτεροι θεσμικοί επενδυτές- αποσύρουν τις επενδύσεις τους από τέτοιες δραστηριότητες. Επίσης θέτουν περιορισμούς μέχρι και αποκλεισμό από την ασφάλιση εγκαταστάσεων εξόρυξης ορυκτού άνθρακα για παράδειγμα. Άρα θα έλεγα κλείνοντας ότι ο ρόλος των ασφαλιστών είναι σημαντικός και εναπόκειται σε εμάς βεβαίως να τον αναδείξουμε ώστε ν’ αυξήσουμε τη συμβολή μας στην εξεύρεση λύσεων και την επίλυση των προβλημάτων για έναν κόσμο που αναπτύσσεται με βιώσιμο τρόπο.
*Διευθύνων Σύμβουλος της AXA Ελλάδας
