του Λάμπρου Γ. Ροϊλού*
Μνημονεύοντας την λαϊκή ρήση του «μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα δεν γίνεται», αποδίδουμε με λίγες λέξεις την άδικη και ατυχή απόφαση της κυβέρνησης να στηρίξει την εστίαση με μείωση ενοικίου κατά 40% για 8 μήνες! ( Μάρτιο- Οκτώβριο και βάλε …). (Υποθέτει κανείς ότι θα περιλαμβάνει και τις κατοικίες των υπαλλήλων εστίασης). Χωρίς ουσιαστικό αντιστάθμισμα των θιγομένων ιδιοκτητών.
Βεβαίως η ίδια κυβέρνηση ταυτόχρονα ευρισκόμενη αντιμέτωπη, με πρωτόγνωρες, απίστευτα δύσκολες καταστάσεις (την πανδημία, την Τουρκία με όπλο τους μετανάστες στον Έβρο κλπ), ανταπεξήλθε υποδειγματικά και ένωσε την κοινωνία, που με δημοσκοπικό ποσοστό 90% αναγνώρισε την ορθότητα των δύσκολων/πολύπλοκων/ λεπτομερών μέτρων και αποφάσεων που ελήφθησαν. Εξουδετέρωσε κάθε αντίδραση από πλευράς της αντιπολίτευσης. Απέσπασε τον διεθνή θαυμασμό και μας μετέτρεψε από παράδειγμα προς αποφυγή σε υπόδειγμα προς μίμηση.
Μήπως όμως όλη αυτή η επιτυχία και η πρωτοφανής οικονομική ύφεση που την ακολουθεί, ζάλισε λίγο και την κρίση των μεταγενέστερων αποφάσεων; Μήπως υπερέβαλε και την αίσθηση του αλάθητου;
Σίγουρα θα υπάρξουν και αστοχίες. Τις αποφεύγει τελείως μόνον αυτός που δεν προσπαθεί αρκετά.
Όμως και στους καλύτερους πρέπει να ασκείται κριτική. Όπως έγινε και με την άτυχη νομοθετική παρέμβαση στην αθλητική δικαιοσύνη, στο όνομα μιας επαπειλούμενης κοινωνικής αναταραχής, από κάποιους που δεν ήθελαν την εφαρμογή του νόμου. ( Ίσως και από άγνοια των αθλητικών δεδομένων του ποδοσφαίρου.)
Το μέτρο της μείωσης των ενοικίων , 40% είναι άδικο και άστοχο για τους εξής λόγους:
Οι κατέχοντες δεν είναι πλέον οι έχοντες.
Ο προσδιορισμός των ιδιοκτητών ακινήτων ασχέτως μεγέθους περιουσίας, σαν «έχοντες και κατέχοντες», που έπρεπε να πληρώσουν είχε γίνει η σημαία της αριστεράς από την δεκαετία του 1990.
Δεν μάθατε όμως ακόμα, εσείς οι κυβερνώντες ότι οι κατέχοντες έπαψαν να είναι και έχοντες;
Δοξασία στην οποία βασίστηκε ο εφιάλτης του ΕΝΦΙΑ, τον οποίο υποσχεθήκατε προεκλογικά ότι στα δύο χρόνια θα τον μειώσετε κατά 30% τουλάχιστον, μέχρι να τον καταργήσετε.
Όντως το τηρήσατε τον πρώτο χρόνο. Αλλά μετά; Κόβετε και το μοναδικό έσοδο/ενοίκιο που θα τον πλήρωνε; Αν και εφόσον βέβαια εισπράττεται το έσοδο αυτό, γιατί υπάρχουν και οι της εστίασης κλπ. ενοικιαστές που δεν πληρώνουν. Και αυτό το έρημο το ενοίκιο (αν και όταν εισπράττεται) φορολογείται δίπλα και από φόρο εισοδήματος και από ΕΝΦΙΑ.
Δεν μπορεί να μη γνωρίζετε κ. Υπουργοί, ότι τα ενοίκια στις επαγγελματικές στέγες κατά την δεκαετία της οικονομικής κρίσης μειώθηκαν κατά 50% και τώρα έρχεστε εσείς να κόψετε από το 50% ένα νέο 40% (για χρονικό διάστημα που δεν γνωρίζουμε ακόμα πoιο θα είναι)! Δηλαδή με αριθμούς ένα μίσθωμα προ κρίσεως 1000 ευρώ με τα νέα μέτρα γίνεται 300 ευρώ (=1000Χ50%Χ60%).
Η υποστήριξη της μεσαίας τάξης, τι έγινε; Έμεινε στις καλένδες των εκλογών;
Πάλι δηλαδή θα την πληρώσουν τα μικρά συνήθη υποζύγια; που δεν μπορούν να φοροδιαφύγουν; Ποια υποστήριξη της μεσαίας τάξης λοιπόν ευαγγελιζόταν η ΝΔ; όταν λαμβάνετε ένα τέτοιο μέτρο χωρίς κανένα ουσιαστικό αντιστάθμισμα;
Η συντριπτική πλειοψηφία είναι μικρο-ιδιοκτήτες . Μισθωτοί και συνταξιούχοι, ακόμα και άνεργοι που περιμένουν να συμπληρώσουν το εισόδημα τους από ένα μικρό ενοίκιο .
Πέραν αυτού, ανάλυση στην εφημερίδα «Καθημερινή»(22-5-20) κάνει λόγο σε εκτενές άρθρο για ανησυχία των ξένων (μικρών και μεγάλων)επενδυτών ακινήτων λόγω του μέτρου της μείωσης .
Για το μέτρο αυτό ακόμα και ο ΣΥΡΙΖΑ αδυνατεί να σας ασκήσει αντιπολίτευση . Γιατί με το μέτρο αυτό του έχετε καταλάβει και κλείσει την αριστερή λωρίδα της πολιτικής , ώστε δεν μπορεί (σαν αριστερή αντιπολίτευση) να σας προσπεράσει από αριστερά . Αλλά ούτε από δεξιά μπορεί, γιατί αυτό πολιτικά, όπως και από τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας απαγορεύεται να το κάνει!
Υπονόμευση της κοινωνικής συνοχής:
Δεν υπήρξε άλλο μέτρο (την δύσκολη αυτή περίοδο) οικονομικής στήριξης της κυβέρνησης προς ένα κλάδο, που να επιρρίπτει το βάρος της στήριξης σε άλλο τμήμα της κοινωνίας. Το να φέρνετε σε αντιπαράθεση 2 κοινωνικές ομάδες(ιδιοκτητών εστίασης και ιδιοκτητών ακινήτων) μεταξύ τους, με ότι αυτό συνεπάγεται, είναι λάθος. Στις χιλιάδες επιχειρηματιών της εστίασης αντιστοιχούν άλλες τόσες χιλιάδες μικρο-ιδιοκτήτες σχετικών ακινήτων, και πολύ περισσότεροι, αν υπολογίσουμε και τους ιδιοκτήτες διαμερισμάτων των υπαλλήλων της εστίασης.
Το πενιχρό αντιστάθμισμα και οι παλινωδίες του:
Στην αρχή το μόνο που δόθηκε σαν αντιστάθμισμα στους ιδιοκτήτες ήταν η αναβολή για 4 μήνες των τρεχουσών φορολογικών τους υποχρεώσεων. Η μεγάλη όμως πλειοψηφία των ιδιοκτητών είχαν ήδη εξοφλήσει τόσο τον ΕΝΦΙΑ όσο και τον φόρο εισοδήματος, και η αναστολή πληρωμών φόρων για 4 μήνες που προβλέψατε κ.κ. Υπουργοί ήταν άνευ ουσίας. Οι συνεπείς λοιπόν ιδιοκτήτες έβλεπαν να ανταμοίβονται μόνο οι κακοπληρωτές των φόρων, ενώ αυτοί με τους υπόλοιπους συνεπείς φορολογούμενους ακόμα περιμένουν τις αρχικές εξαγγελίες σας περί κάποιας ανταμοιβής για την συνέπεια τους!
Εν συνεχεία αφήσατε να διαρρεύσει στον τύπο, ότι δεν θα συνεχιστεί η μείωση για μετά τον Μάιο (αφού η εστίαση θα άνοιγε), καθώς και ότι θα καλυφθεί η ζημιά των ιδιοκτητών κατά50% με αφαίρεση από τον επόμενο φόρο. Το 50% όμως με την επίσημη εξαγγελία έγινε «μέρος της ζημίας» και την αμέσως επόμενη ημέρα ο Υπουργός Οικονομικών σε συνέντευξή του το περιόρισε στο 1/3!
Όταν όμως κ. Υπουργέ οι ιδιοκτήτες φέτος δεν έχουν εισπράξει για ένα οκτάμηνο το 40%, πώς θα σας αποδώσουν το φόρο που υπολογίστηκε στα περυσινά κανονικά τους έσοδα συν τον ΕΝΦΙΑ; Όταν μάλιστα κάποιοι εξ αυτών μπορεί να μην εισέπραξαν λόγω πανδημίας ούτε το 60% του ενοικίου από τους επιχειρηματίες της εστίασης που έπαψαν να πληρώνουν;
Αυτά μας θυμίζουν τις παλινωδίες του ΣΥΡΙΖΑ και ειδικά την περίφημη 13η σύνταξη, που αντί να είναι 100% , έγινε 30% και στην πράξη τελικά (με κάποιες κρατήσεις) έγινε 21%!
Κατά την διάρκεια της δεκαετούς κρίσης οι επιχειρήσεις εστίασης και τα ακίνητα που τις φιλοξενούσαν πολλαπλασιάστηκαν. Οι γειτονιές γέμισαν με καφέ μπαρ, ταχυφαγεία, σουβλατζίδικα και μικρά εστιατόρια. Είναι η ιδανική ανάπτυξη αυτή για μια χώρα που κάποτε είχε σημαντική βιομηχανική και αγροτική παραγωγή;
Ήταν μια ευκαιρία τώρα να αλλάξει η χώρα, αντικαθιστώντας μέρος της εστίασης με πραγματική ανάπτυξη και παραγωγή. Επελέγη όμως η πλήρης στήριξη της υφιστάμενης αλλοπρόσαλλης κατάστασης.
Προσβολή της συνταγματικής αρχής της αναλογικότητας που προβλέπεται από το άρθρο 25 παράγραφος 1, του Συντάγματος.
Τα ληφθέντα για την πανδημία μέτρα, συμπεριλαμβανομένων αυτών για την ανάταξη της οικονομίας εξ αυτής, νομιμοποιούνται από το άρθρο 44 παράγραφος 1 του Συντάγματος, «λόγω εκτάκτων περιπτώσεων, εξαιρετικά επειγουσών και απρόβλεπτης ανάγκης», υπό τη μορφή πράξεων νομοθετικού περιεχομένου (ΠΝΠ). Οι πράξεις αυτές υποβάλλονται στη βουλή για κύρωση σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 72 παράγραφος 1 Συντ., μέσα σε 40 μέρες από την έκδοσή τους ή μέσα σε 40 ημέρες από τη σύγκλιση της βουλής σε σύνοδο. Στο πλαίσιο αυτό αποκλείεται κάθε δικαστικός έλεγχος της συνδρομής ή μη των προϋποθέσεων της εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης. Ωστόσο οι ΠΝΠ υπόκεινται παρεμπιπτόντως σε έλεγχο συνταγματικότητας όσον αφορά το ίδιο το περιεχόμενό τους, όπως κάθε άλλος κανόνας δικαίου.
Φρονούμε ότι το μέτρο της μείωσης ενοικίων σε ποσοστό 40% προσβάλλει την πιο πάνω αρχή της αναλογικότητας, δεδομένου ότι μπορούσε να επιτευχθεί το ίδιο αποτέλεσμα στήριξης της εστίασης, με εν μέρει επιδότηση του ποσοστού αυτού της μείωσης από το κράτος και του υπολοίπου της ζημίας των ιδιοκτητών με αφαίρεση του από τον επόμενο φόρο.
Είναι ένα θέμα, να απαγορεύεις την εργασία της εστίασης για να σώσεις ζωές, θέλοντας να αποκλείσεις τον συγχρωτισμό, και άλλο ουσιαστικά να δημεύεις περιουσία (ενοίκια) μιας κοινωνικής ομάδας (που είναι επίσης ουσιαστικά αμέτοχη στην επελθούσα ζημία) για να αποζημιώσεις μια άλλη.
Κανένα προηγούμενο: Δεν φαίνεται να έχει ισχύσει στο παρελθόν τέτοιο μέτρο ούτε στην περίπτωση του πιο αυστηρού ενοικιοστασίου, ούτε στους νόμους που προστάτευαν την επαγγελματική μίσθωση. Πάγωμα των ενοικίων, αναγκαστική παράταση των μισθώσεων για κάποια έτη, ναι υπήρξε. Κούρεμα ενοικίων και μάλιστα 40%, ποτέ! Ούτε υπάρχει διεθνώς αντίστοιχο μέτρο.
Συμπέρασμα:Υπονομεύετε κατ’ αυτόν τον τρόπο την κοινωνική συνοχή στρέφοντας δύο αγαστά συνεργαζόμενες μέχρι τώρα (τα τελευταία χρόνια) κοινωνικές ομάδες σε μεταξύ τους αντιπαράθεση. Κοινωνική συνοχή, και εμπιστοσύνη του κόσμου προς τους κυβερνώντες, που τόσο ανάγκη έχει η χώρα αυτή την περίοδο. Όταν μάλιστα κοπιάσατε τόσο για να την κερδίσετε τους τελευταίους μήνες με τους επιδέξιους χειρισμούς σας.
Όλα αυτά για λίγα ψίχουλα επιπλέον στον προϋπολογισμό, που για τους θιγόμενους όμως ιδιοκτήτες αντιστοιχούν σε σημαντική αύξηση της άδικης ζημιάς που έχουν υποστεί και θα υποστούν με την παράταση του μέτρου.
Εάν δεν αλλάξει το μέτρο φοβάμαι ότι οι ιδιοκτήτες τελικά, μάλλον θα ταφούν σαν τα θύματα του Κορωνοϊού, μόνοι, «αδιάβαστοι», χωρίς «μνημόσυνο» και χωρίς «κόλλυβα».
Χρειάζεται βέβαια μεγαλοθυμία για να παραδεχθεί κανείς τα λάθη του, ώστε να τα επανορθώσει, και ο Πρωθυπουργός διαθέτει τέτοια.
Με περισσότερες άστοχες ενέργειες το 90-10 μπορεί να αναστραφεί. Ο Κορωνοϊός και οι οικονομικές και πολιτικές του παρενέργειες δυνητικά μπορούν να υποστούν πολλές μεταλλάξεις. Για να τις αντιμετωπίσετε ας κρατήσετε(τις συνιστώμενες σε όλους μας) αποστάσεις από άλλες παρόμοιες αστοχίες.
*Συντ. δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω-συγγραφέας-ερευνητής
Από: Athanase Papandropoulos
