της Μαριέττας Γιαννάκου*
Ανήκω σε εκείνους που ποτέ δεν υποτίμησαν την ικανότητα της ΕΕ να ξεπερνά τα προβλήματά της. Η ΕΕ είναι ένα εξαιρετικά ανθεκτικό πολιτικό σύστημα, το οποίο επιβιώνει από πολλαπλές κρίσεις. Ιστορικά, οι μεγαλύτερες «μάχες» σε επίπεδο Ένωσης αφορούσαν τους προϋπολογισμούς. Και μπορεί το έκτακτο Συμβούλιο να ήταν σχεδόν τόσο επίπονο όσο εκείνο της Νίκαιας το 2000, αλλά ας μην ξεχνάμε πως το τελευταίο αφορούσε την αλλαγή της Συνθήκης του Άμστερνταμ. Η σύγκριση από μόνη της περιγράφει το διακύβευμα.
Με τη συμφωνία που επήλθε, λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορεί να δανείζεται χρήματα από τις αγορές και θα τα διανέμει ως επιχορηγήσεις ή και δάνεια στις χώρες που έχουν πληγεί. Οι επιχορηγήσεις θα καταβληθούν σε χώρες που παρουσιάζουν σχέδια τα οποία ενισχύουν το αναπτυξιακό δυναμικό τους, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα των οικονομιών τους. Τα σχέδια πρέπει επίσης να καταστήσουν τις οικονομίες πιο «πράσινες» και πιο ψηφιακές και να είναι σύμφωνα με τις ετήσιες συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η συμφωνία αποτελεί όμως και μια πραγματική ευκαιρία για την Ελλάδα. Για την επόμενη τριετία, πέραν των πόρων από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ), έχουμε ένα πρόσθετο χρηματοδοτικό εργαλείο 32 δισ.- με το οποίο μπορούμε να υπηρετήσουμε το κεντρικό σχέδιο μεταμόρφωσης της χώρας-, εκ των οποίων τα 19 δισ. θα είναι επιχορηγήσεις. Με αυτά τα χρήματα θα στηρίξουμε τους εργαζομένους, τις δουλειές τους, την υγεία και την ευημερία τους, αλλά και τολμηρές πολιτικές «πράσινης» μετάβασης, τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό, τις δεξιότητες.
Σημειώνω πως το 70% των επιχορηγήσεων δεσμεύεται για τα έτη 2021 και 2022 με κλείδα κατανομής το κριτήριο της ανεργίας για την περίοδο 2015- 2019, ενώ το υπόλοιπο 30% έως τα τέλη του 2023, με βάση την απώλεια του ΑΕΠ των ετών 2020- 21, το μέγεθος της οποίας θα αποφασιστεί έως 20/6/22.
Η εκταμίευση θα απαιτεί την έγκριση της ειδικής πλειοψηφίας των κυβερνήσεων της ΕΕ και θα συνδεθεί με την επίτευξη οροσήμων και στόχων.
Εάν κάποια κυβέρνηση της ΕΕ πιστεύει ότι δεν έχουν επιτευχθεί οι εκάστοτε στόχοι, μπορεί να ζητήσει από τους Ηγέτες της Ένωσης να το συζητήσουν εντός του τριμήνου, γεγονός που ενδέχεται να προκαλέσει καθυστερήσεις.
Αρχικά από 1/1/21 θα καθιερωθεί ένας νέος ίδιος πόρος που θα βασίζεται σε «μη ανακυκλωμένα πλαστικά απόβλητα». Το ά εξάμηνο του 2021 η Επιτροπή θα υποβάλει προτάσεις για έναν μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα και για μια ψηφιακή εισφορά, με σκοπό τη θέσπισή τους έως την 1/1/23. Επίσης θα προτείνει ένα αναθεωρημένο σύστημα εμπορίας εκπομπών αερίων, με ενδεχόμενο να επεκταθεί και στην αεροπορία και στην ναυτιλία. Τέλος, κατά τη διάρκεια του επόμενου ΠΔΠ η Ένωση θα εργαστεί για την καθιέρωση άλλων «ιδίων πόρων», που μπορεί να περιλαμβάνουν φόρο επί χρηματοπιστωτικών συναλλαγών. Το Ευροκοινωβούλιο- το οποίο πρέπει να συναινέσει και αυτό στη συμφωνία-, πιέζει για θέσπιση ψηφιακού φόρου απέναντι στους αμερικανικούς γίγαντες του Διαδικτύου.
Στα θετικά συγκαταλέγεται και το γεγονός πως η «δράση για το κλίμα» θα ενσωματωθεί στις πολιτικές και στα προγράμματα που χρηματοδοτούνται βάσει του ΠΔΠ και του Ταμείου Ανάκαμψης σε ποσοστό 30%.
Στα αρνητικά συγκαταλέγεται η μεγάλη ελαστικότητα στη διατύπωση αναφορικά με τον σεβασμό του κράτους δικαίου και ενδεχομένως να το βρούμε μπροστά μας.
Στο διά ταύτα, στις μεγάλες προκλήσεις η ΕΕ και τα κράτη- μέλη της προχωρούν εντέλει μαζί. Με ιδιαίτερο τρόπο κάθε φορά, αλλά μπροστά. Τελικά η Ευρώπη στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη δεν εξέλιπε.
Αλλά αυτό είναι μόνο το πρώτο βήμα. Τώρα έρχεται το δύσκολο, δηλαδή γρήγορη ανάπτυξη, σωστή κατανομή και αποφυγή λαθών του παρελθόντος. Το οικονομικό πακέτο παρουσιάζει μια ευκαιρία που η χώρα η χώρα δεν πρέπει να χάσει.
*βουλευτής Επικρατείας της ΝΔ, πρώην υπουργός
