Φόβοι για σαρωτικό κύμα απολύσεων στην Ευρώπη

Από την επέλαση της πανδημίας η ευρωπαϊκή αγορά εργασίας κατάφερε σε μεγάλο βαθμό να αντέξει χάρη στην πρωτοφανή στήριξη που διοχέτευσαν άμεσα οι κυβερνήσεις της Γηραιάς Ηπείρου. Μάλιστα, ιδιαίτερα μεγάλη επιτυχία είχαν τα προγράμματα ενίσχυσης της εργασίας που –βάσει του γερμανικού μοντέλου «kurzarbeit»– κατέβαλαν στους εργαζομένους ένα μεγάλο ποσοστό των αποδοχών τους, επιτρέποντας στον εργοδότη είτε να μειώσει το ωράριό τους είτε να τους θέσει σε διαθεσιμότητα. Η εν λόγω επιτυχία διαφαίνεται άλλωστε στο ποσοστό ανεργίας της Ευρώπης, το οποίο, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, συγκρατείται ακόμη σε μονοψήφιο αριθμό.

Παρ’ όλα αυτά, πληθαίνουν οι προειδοποιήσεις ότι το φθινόπωρο θα αποτελέσει σημείο καμπής για την ευρωπαϊκή αγορά εργασίας. Πολλοί οικονομολόγοι και αναλυτές της αγοράς προεξοφλούν ότι ένα σαρωτικό κύμα απολύσεων θα αναστρέψει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην αγορά εργασίας από την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Οι ανησυχίες αυτές οφείλονται κατά κύριο λόγο στην επικείμενη λήξη ή στον περιορισμό των προγραμμάτων στήριξης εργαζομένων σε ολόκληρη την Ευρώπη, αφού τα προγράμματα αυτά αποτέλεσαν μια προστατευτική ασπίδα για την αγορά εργασίας έναντι της πανδημίας. Ενδεικτικά, από τη στιγμή που τέθηκαν σε ισχύ, τα κρατικά προγράμματα στήριξαν περίπου το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού της Ευρώπης. Σύμφωνα με σχετική έρευνα της McKinsey & Company, τους επόμενους μήνες, όταν δηλαδή περιοριστούν ή καταργηθούν εντελώς τα προγράμματα αυτά, έως και 59 εκατομμύρια εργαζόμενοι πρόκειται να τεθούν σε διαθεσιμότητα, να απολυθούν ή να δουν τα ωράριά τους να μειώνονται. Σε εξαιρετικά ευάλωτη θέση βρίσκονται ιδίως όσοι απασχολούνται σε τομείς που επλήγησαν περισσότερο από την πανδημία, όπως για παράδειγμα οι μεταφορές και οι λιανικές πωλήσεις.

Ηδη ορισμένες χώρες, μεταξύ αυτών η Ιταλία και η Ισπανία, αποφάσισαν την παράταση των προγραμμάτων στήριξης μέχρι τον Δεκέμβριο. Ωστόσο, η ενίσχυση για τις επιχειρήσεις μειώθηκε και ορισμένα προνόμια καταργήθηκαν. Η γαλλική κυβέρνηση επίσης παρέτεινε το αντίστοιχο πρόγραμμα για δύο ακόμα χρόνια, περιορίζοντας όμως παράλληλα την εμβέλειά του.

Εκτός αυτού, οι ειδικοί προειδοποιούν για ένα «τσουνάμι» απολύσεων, διότι με την έναρξη της καινούργιας σεζόν μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις θα έχουν την ευκαιρία να αναθεωρήσουν τις ανάγκες τους και θα προτιμήσουν να συρρικνωθούν. Η γενναιόδωρη στήριξη που διοχετεύτηκε στις ευρωπαϊκές οικονομίες, αλλά και παγκοσμίως, έδινε αρχικά την εντύπωση στις επιχειρήσεις ότι η κρίση θα είναι βραχυπρόθεσμη. Αλλωστε, τα μέτρα στήριξης που ελήφθησαν είχαν στόχο την προσωρινή ανακούφιση των πληγμάτων, μέχρι να βρεθεί μια μόνιμη λύση. Πλέον, όμως, είναι ξεκάθαρο πως η ζήτηση δεν θα επανέλθει σύντομα στα επίπεδα του 2019. Συνεπώς, οι επιχειρήσεις –ελλείψει παράλληλα των προγραμμάτων στήριξης– θα προχωρήσουν σε επανεκτίμηση των αναγκών τους και σε μαζικές απολύσεις.

Τέλος, έπειτα από τη μεγάλη ύφεση στο δεύτερο τρίμηνο του έτους, ο ρυθμός ανάκαμψης στην Ευρώπη αναμένεται πως θα επιβραδυνθεί, αφού το δεύτερο κύμα της πανδημίας βρίσκεται ήδη προ των πυλών. Αναπόφευκτα η επιβράδυνση αυτή θα καταφέρει ακόμη περισσότερα πλήγματα στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας.

*πρώτη δημοσίευση: www.kathimerini.gr