του
John Mackoff *
Η περιοχή που, περισσότερο ίσως από οποιαδήποτε άλλη, άλλαξε τον κόσμο τις τελευταίες δεκαετίες είναι η Σίλικον Βάλεϋ. Εντούτοις, όταν κανείς αποφασίζει να επισκεφθεί αυτό το παράξενο συνοθύλευμα κέντρων έρευνας και ανάπτυξης υψηλής τεχνολογίας, εργοστασίων και καλιφορνέζικων προαστίων, μπορεί να αισθανθεί αμήχανα. Γιατί η γνωστή «Κοιλάδα του Πυριτίου» είναι μεν μια πραγματική περιοχή, είναι όμως και ένας ολόκληρος τρόπος σκέψης.
Γενικά, ως κοιλάδα του πυριτίου –χαρακτηρισμός που ακούστηκε για πρώτη φορά από τον δημοσιογράφο Ντον Χέφλερ στις αρχές της δεκαετίας του 1970, για να περιγράψει την περιοχή όπου γεννιόταν η βιομηχανία των υπολογιστών– προσδιορίζεται η περιοχή νότια του Κόλπου του Σαν Φρανσίσκο. Επεκτείνεται βόρεια του Πάλο Άλτο, προς το αεροδρόμιο του Σαν Φρανσίσκο, από τα βουνά της Σάντα Κρουζ προς τα νοτιοδυτικά και μέχρι νότια και ανατολικά του Σαν Χοσέ. Και όμως, δεν είναι απλό να εντοπίσει κανείς, ανάμεσα στο δίκτυο των μεγάλων λεωφόρων, τους μοντέρνους οικισμούς και τις φοιτητικές εστίες, την αληθινή Σίλικον Βάλεϋ. Υπάρχουν βέβαια τα κεντρικά γραφεία εταιρειών, όπως οι Apple, Cisco, Google, Intel, Yahoo, που παρατάσσονται στις λεωφόρους 101 και 280, αλλά δεν αποτελούν παρά μια βιτρίνα.
Η περιοχή που μάς έχει δώσει την βιομηχανία ημιαγωγών, τα τσιπάκια, τους προσωπικούς υπολογιστές, το Ίντερνετ και το Google εξακολουθεί να περιβάλλεται από μια αιθέρια αύρα με τον ίδιο τρόπο που η λειτουργία ενός υπολογιστή αποτελείται κατά βάση από μια αόρατη ροή ηλεκτρικών παλμών. Ακόμη κι έτσι, όμως, μπορεί κανείς να ανακαλύψει ακρογωνιαίους λίθους από την ιστορία της κοιλάδας και να μελετήσει την τεχνολογία που γεννήθηκε από τα σπλάχνα της. Εικόνες των Μπιλ και Ντέηβ (Χιούλετ και Πάκαρντ) και των δύο Στηβ (Τζομπς και Βόσνιακ) να μαστορεύουν στα γκαράζ τους είναι εμβληματικές του τρόπου με τον οποίο διάφοροι εμπνευσμένοι εφευρέτες έχουν ιδρύσει ολόκληρες βιομηχανίες.
Σήμερα μπορεί κανείς να οδηγήσει μέχρι την ήσυχη συνοικία Προφέσορβιλ του Πάλο Άλτο, δίπλα στην πανεπιστημιούπολη του Στάνφορντ, και εκεί, στο 367 της Άντισον Άβενιου, να ρίξει μια ματιά πάνω από τον φράχτη στο γκαράζ όπου οι Χιούλετ και Πάκαρντ, απόφοιτοι και οι δύο του πανεπιστημίου Στάνφορντ, κατασκεύασαν τον ταλαντωτή ακουστικών συχνοτήτων τους για την Γουώλ Ντίσνεϊ Στούντιος, το 1939. Μια μικρή, διακριτική επιγραφή υπενθυμίζει το σημαντικό αυτό γεγονός. Ένας διαφορετικός, πιο εγκεφαλικός τρόπος να δει κανείς τις δυνάμεις που κινούν την Σίλικον Βάλεϋ είναι να οδηγήσει μέχρι την εντυπωσιακή έδρα της Google στο Μάουντεν Βιου, την «Googleplex». Στην συνέχεια, μπορεί να διασχίσει την πόλη, να φτάσει στο Σαντ Χιλ Ρόουντ του Μένλο Παρκ και να παρακολουθήσει τους επιχειρηματίες της νέας οικονομίας να πηγαινοέρχονται με τις ακριβές τους Porche.
Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, το όνειρο εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο είναι να γίνουν ο επόμενος Τζομπς ή Βόσνιακ. Σε αυτό το διάστημα, η κοιλάδα εξελίχθηκε σε παγκόσμιο σταυροδρόμι. Αυτό το διαπιστώνει κανείς με ευκολία αν κάνει μια βόλτα στο σινεμά «Ναζ 8» του Φρέμοντ, βιομηχανική περιοχή νότια του Κόλπου του Σαν Φρανσίσκο. Στις 8 αίθουσες 3.000 θέσεων και 5.000 θέσεων πάρκινγκ συναντώνται όλοι οι πολιτισμοί, καθώς οι ταινίες που προβάλλονται μπορεί να προέρχονται από την Ινδία και το Μπόλιγουντ, μέχρι το Πακιστάν, το Αφγανιστάν και την Κορέα.
Την επομένη των επιθέσεων της 11η Σεπτεμβρίου, όταν ανακοινώθηκαν περιορισμοί στην είσοδο μεταναστών στην χώρα, υπήρξε φόβος οι ΗΠΑ να χάσουν την πολυτιμότερη πρώτη ύλη της περιοχής: το πνευματικό κεφάλαιο. Δέκα χρόνια αργότερα, όμως, η κοιλάδα παραμένει το ίδιο ζωντανή, ακόμη και εν μέσω πλήρους οικονομικής ύφεσης.
Το καλύτερο σημείο για να ατενίσει κανείς το μέλλον της περιοχής είναι η ταράτσα του «Τόμας Φόγκερτι Γουάϊνερι & Βάϊνγιαρντς», στα βουνά της Σάντα Κρουζ, με την κοιλάδα να απλώνεται στα πόδια σου κι ένα ποτήρι κρασί στο χέρι. Από εκεί φαίνονται σαν σε μικρογραφία τα κτίρια και οι συνοικίες που άλλαξαν τον τρόπο σκέψης και εργασίας του σύγχρονου ανθρώπου σε ολόκληρο τον πλανήτη. Και η αλλαγή αυτή, όπως υποστήριζε ο διάσημος Πήτερ Ντράκερ, κάτοικος της Κοιλάδας του Πυριτίου, θα συνεχίζεται. Για έναν πρόσθετο απλό λόγο: αυτό το μέρος εμπνέει και προσφέρει ταυτόχρονα και την δυνατότητα η έμπνευση να γίνει πλούτος. Όχι μόνον υλικός, αλλά και πνευματικός. Γι αυτό, νέοι από όλο τον κόσμο έρχονται σήμερα στην κοιλάδα για να κάνουν καρριέρα και να βιώσουν πώς η ελπίδα μπορεί να γίνει πραγματικότητα.
* Αρθρογράφος σε θέματα πληροφορικής στην εφημερίδα «New York Times»
