του Αθανάσιου Χ. Παπανδρόπουλου
Η εθνικοκυριαρχική φαντασίωση του Ηνωμένου Βασιλείου, απέναντι στην πραγματική ισχύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μάλλον την έβαψε. Η τελευταία μετα-Brexit συμφωνία των 2000 σελίδων φέρει φαρδειά πλατειά τη σφραγίδα των όρων που είχαν θέσει οι Βρυξέλλες. Και αν η Ένωση δεν θέλει να δείξει - κακώς - την υπεροχή της, αυτό το κάνει για να αποφευχθεί μια περαιτέρω κρίση στις ευρω - βρετανικές σχέσεις.
Στην τελευταία διαπραγμάτευση που... επικύρωσε και επισημοποίησε.. το διαζύγιο του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ, η τελευταία υπερασπίστηκε με αποτελεσματικότητα όλα τα θεμελιώδη συμφέροντά της.
Πριν από όλα προστάτευσε την εσωτερική της αγορά. Έσωσε την ειρηνευτική συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής ανάμεσα σε Καθολικούς και Διαμαρτυρόμενους στην Ιρλανδία. Επέβαλλε στους Βρετανούς περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς κανόνες, που ματαιώνουν τα όποια σχέδια του κ. Τζόνσον να μετατρέψει τη χώρα του σε φορολογικό παράδεισο, καταστροφικό για μιαν ευρωπαϊκή οικονομία. Το Λονδίνο δεν θα γίνει Σιγκαπούρη του Τάμεση.
Και από την άποψη αυτή, θα πρέπει να πούμε ότι η υπόθεση της συμφωνίας του Brexit δεν ήταν κερδισμένη εκ των προτέρων. Στο ξεκίνημά της, το Λονδίνο, ως συνήθως πίστεψε ότι δεν θα ήταν δύσκολο να βάλει τους Ευρωπαίους να τσακώνονται μεταξύ τους. Παλιά τους τέχνη κόσκινο για τους Άγγλους. Όμως, για πρώτη φορά, το βρετανικό "διαίρει και βασίλευε"δεν πέτυχε. Αντιθέτως, σήμερα το Ηνωμένο Βασίλειο είναι αυτό που αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα διάσπασης του καθ΄ όσον το Brexit άνοιξε νέες προοπτικές στους Σκωτσέζους αυτονομιστές και στους Ιρλανδούς εθνικιστές. Κανείς δε, για την ώρα, δεν γνωρίζει τί θα μπορούσε να προκύψει με τους Ουαλούς.
Κατά συνέπεια η περίφημη "εθνική κυριαρχία" των Βρετανών λαϊκιστών θα μπορούσε να γίνει μπούμερανγκ για τους πρωταγωνιστές του Brexit, οι οποίοι όλως παραδόξως δεν πολυπανηγυρίζουν το «επίτευγμά» τους. Προφανώς υποπτεύονται τη συνέχεια.
Υπό αυτές τις συνθήκες μπορούμε να πούμε ότι το Brexit και η πανδημία μετά από αυτό, ενίσχυσαν σε ισχυρό βαθμό την ευρωπαϊκή ενότητα και έσπασαν κάποια ταμπού αναφορικά με την χρηματοδότηση της ανάπτυξης στην ΕΕ και την αμοιβαιότητα των χρεών της.
Επίσης, απέναντι στον αυταρχισμό Ούγγρων, Πολωνών και Βουλγάρων που ήθελαν να υπονομεύσουν και μετά να αδρανοποιήσουν το ευρωπαϊκό μοντέλο φιλελεύθερης δημοκρατίας, η Ευρώπη για πρώτη φορά επέβαλε τον σεβασμό του κράτους δικαίου, ως προϋπόθεση χορήγησης της κοινοτικής βοήθειας.
Ωστόσο, τα παραπάνω γεγονότα δεν πρέπει να προκαλούν πανηγυρισμούς. Το Brexit είναι μια αρνητική εξέλιξη για το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι γιατί αφαιρεί από την ΕΕ την φιλελεύθερη οπτική και πραγματιστική συνεισφορά των Βρετανών. Στο εξής, η ΕΕ θα εξαρτάται όλο και περισσότερο από τον δυσλειτουργικό γαλλογερμανικό άξονα, κύριο χαρακτηριστικό του οποίου είναι ο παρεμβατισμός. Αυτή η λειτουργική πτυχή της ΕΕ εξάλλου, ήταν και το μόνιμο θέμα αντιπαράθεσης των Βρετανών με το κοινοτικό κεκτημένο. Αυτές οι αντιπαραθέσεις όμως, δεν συνιστούν επαρκή αιτία για την βρετανική έξοδο από την ΕΕ.
Κατά τα λοιπά, με το Brexit, οι απώλειες που θα προκληθούν στη βρετανική οικονομία δεν θα δικαιολογούνται. Εκτιμήσεις από βρετανικές πηγές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι στο προσεχή πέντε χρόνια το Ηνωμένο Βασίλειο θα έχει αθροιστική απώλεια ΑΕΠ γύρω στο 14%, ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό. Παρά την απλοποίηση των διαδικασιών, η έξοδος του ΗΒ από την ενιαία αγορά θα έχει υψηλό διοικητικό κόστος και σίγουρα θα πλήξει την βρετανική παραγωγή.
Άγνωστες παραμένουν για την ώρα οι πιθανές επιπτώσεις στον χρηματοοικονομικό τομέα όπου επικρατεί μια μετρημένη αισιοδοξία. Ίσως δε να οφείλεται στο ότι στις 2000 σελίδες συμφωνίας του Brexit, ο χρηματοοικονομικός κλάδος της βρετανικής οικονομίας περνά απαρατήρητος. Τί να σημαίνει άραγε η παράλειψη αυτή;
Κατά την εκτίμησή μας κρύβει ένα δηλητηριασμένο δώρο της ΕΕ προς το ΗΒ τις επιπτώσεις του οποίου θα τις ανακαλήψουμε όταν έλθει το πλήρωμα του χρόνου, στους χρηματιστηριακούς δείκτες και τις κινήσεις κεφαλαίων.
Από πολιτικής πλευράς, οι γελωτοποιοί του Brexit, με πρώτον τον βρετανό πρωθυπουργό, που σε ψέματα καταρρίπτει πλέον όλα τα παγκόσμια ρεκόρ, προσέφεραν ένα σοβαρό δώρο στην ΕΕ. Της έδειξαν ότι όταν παραμένει ενωμένη έχει μεγάλη πολιτική ισχύ. Και ηγέτες όπως οι Ερντογάν, Πούτιν και ο Κινέζος Ξι μόνο την γλώσσα της ισχύος καταλαβαίνουν. Ο ίδιος ο κ. Ερντογάν, εξάλλου, με τις τελευταίες διπλωματικές πιρουέτες του επαληθεύει την άποψη αυτή, την οποίαν καλό θα ήταν να μελετήσουν και κάποιοι όψιμοι υπερπατριώτες στη χώρα μας.
