Edition: International | Greek
MENU

Αρχική » Ανάλυση

Προβλήματα Αποφάσεων και Διαδικασία Υποστήριξης

Η πολυκριτήρια υποστήριξη αποφάσεων είναι ένας κλάδος που έχει γνωρίσει τα τελευταία σαράντα χρόνια, σημαντική ανάπτυξη

Από: EBR - Δημοσίευση: Τρίτη, 30 Μαρτίου 2021

«Τα στοιχεία απάντησης που ο αποφασίζων αναμένει από τη διαδικασία υποστήριξης της απόφασης σχετίζονται γενικά με τις διάφορες ενέργειες (actions) που μπορεί να λάβουν υπόψη την προοπτική των επερχόμενων σημαντικών χρονικών στιγμών.»
«Τα στοιχεία απάντησης που ο αποφασίζων αναμένει από τη διαδικασία υποστήριξης της απόφασης σχετίζονται γενικά με τις διάφορες ενέργειες (actions) που μπορεί να λάβουν υπόψη την προοπτική των επερχόμενων σημαντικών χρονικών στιγμών.»

του Κωνσταντίνου Ζοπουνίδη*

Η πολυκριτήρια υποστήριξη αποφάσεων είναι ένας κλάδος που έχει γνωρίσει τα τελευταία σαράντα χρόνια, σημαντική ανάπτυξη. Μια ενθαρρυντική πτυχή αυτής της ανάπτυξης είναι ότι όλο και περισσότεροι ερευνητές συνειδητοποιούν την παρουσία πολλαπλών κριτηρίων σε πραγματικά προβλήματα μάνατζμεντ και αποφάσεων, όποια και αν είναι η φύση τους (βλ. Μ. Δούμπος, Κ. Ζοπουνίδης, Πολυκριτήρια Υποστήριξη Αποφάσεων σε Επιχειρήσεις και Οργανισμούς, Η Αναλυτική-Συνθετική Προσέγγιση, Εκδόσεις Αλέξανδρος ΙΚΕ, 2021).

Θεωρητικό πλαίσιο

Τα στοιχεία απάντησης που ο αποφασίζων αναμένει από τη διαδικασία υποστήριξης της απόφασης σχετίζονται γενικά με τις διάφορες ενέργειες (actions) που μπορεί να λάβουν υπόψη την προοπτική των επερχόμενων σημαντικών χρονικών στιγμών. Ανάλογα με τη φύση των προβλημάτων, αυτές οι ενέργειες μπορούν να παρουσιαστούν με διάφορους τρόπους:

- Επενδυτικά έργα,

- Αναπτυξιακά σχέδια,

- Σχέδια παραγωγής,

- Απαντήσεις σε πρόσκληση υποβολής προσφορών,

- Τοποθεσίες για ταφή απορριμμάτων,

- Αξιολόγηση ερευνητικών προτάσεων,
- Επιλογή μέσων μεταφοράς,

- Κλπ.

Σε πολλά πλαίσια που απαιτούν μια απόφαση, ακούγεται συχνά από υψηλά στελέχη να μιλούν για βέλτιστη λύση. Αξίζει να σημειώσουμε ότι όταν αναφερόμαστε σε ένα βέλτιστο, είναι απαραίτητο, να είμαστε σε θέση να μοντελοποιήσουμε την κατάσταση με τέτοιο τρόπο ώστε:

- Κάθε εναλλακτική λύση που εξετάζεται να είναι αποκλειστική από όλες τις άλλες,

- Το σύνολο των εξεταζόμενων εναλλακτικών λύσεων να είναι σταθερό για πάντα,

- Οι εναλλακτικές λύσεις να μπορούν να ταξινομηθούν ξεκάθαρα από τη χειρότερη στην καλύτερη.

Στη διαδικασία υποστήριξης αποφάσεων, σε πολλές περιπτώσεις είναι προτιμότερο να αναζητήσουμε, τουλάχιστον αρχικά, να διατυπωθεί το πρόβλημα με λιγότερο περιοριστικούς όρους. Από αυτήν την άποψη, θα πρέπει να εξεταστούν τέσσερις προβληματικές αναφοράς.

Προβληματική (Ρ.α) συνίσταται στη διατύπωση του προβλήματος από την άποψη της καλύτερης επιλογής, αλλά χωρίς να επιβάλλει τον εντοπισμό μιας βέλτιστης λύσης (η βελτιστοποίηση είναι μια ειδική περίπτωση).

Προβληματική (Ρ.β) αντιστοιχεί σε μια πρακτική ανάθεσης ή ταξινόμησης: αυτή της εξέτασης (ιατρικές εξετάσεις, σχολικές εξετάσεις, εξετάσεις για απόκτηση διπλώματος οδηγού, ... κλπ).

Προβληματική (Ρ.γ) προχωρά από μια άλλη προοπτική: αυτή του διαγωνισμού που οδηγεί σε μια κατάταξη (όχι απαραίτητα πλήρης). Για παράδειγμα, κατάταξη επενδυτικών έργων, επιχειρήσεων ανάλογα με τον πιστωτικό κίνδυνο, κρατών ανάλογα με την πιστοληπτική τους ικανότητα, τραπεζών ανάλογα με τις επιδόσεις τους, κλπ. (βλ. C. Zopounidis, A. Dimitras, multicriteria decision aid methods for the prediction of business failure, Springer, 1998, Μ. Δούμπος, Κ. Κοσμίδου, Κ. Ζοπουνίδης, Δ. Γιαννακάκη, Ανάλυση και εκτίμηση κινδύνου χώρας (country risk), Εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2004).

Προβληματική (Ρ.δ) συνίσταται να διαφωτίσει την απόφαση με μια περιγραφή των εναλλακτικών και των συνεπειών τους. Στην προβληματική αυτή χρησιμοποιούνται και τεχνικές από την πολυδιάστατη στατιστική ανάλυση δεδομένων.

Σε σχέση με τις τέσσερις προβληματικές αναφοράς, αναπτύχθηκαν και διαφορετικές μέθοδοι για τη μοντελοποίηση προβλημάτων. Για παράδειγμα, για την προβληματική (Ρ.α) αναπτύχθηκαν οι ELECTRE I και IS, και για την προβληματική (Ρ.β), η ELECTRE TRI και UTADIS, για την προβληματική (Ρ.γ), η PROMETHEE I και II, ELECTRE II, III και IV, UTA, UTASTAR (βλ. Μ. Δούμπος, Κ. Ζοπουνίδης, 2021).

Σε επόμενο άρθρο, θα γίνει παρουσίαση μερικών εξ’ αυτών με εφαρμογές στο μάνατζμεντ, μάρκετινγκ και χρηματοοικονομικά.

*Ακαδημαϊκός, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Γνώμη

Στη μνήμη του Θαλή Κουτούπη

Athanase PapandropoulosΑπό: Athanase Papandropoulos

Ένα από τα βιβλία του Θαλή που είχα προλογίσει, το 1987, ήταν αυτό που είχε τίτλο «Η Διαφήμιση και τα μυστικά της»

Ηλεκτρονική Έκδοση Τρέχοντος Τεύχους: 04/2021 2021

Περιοδικό

Τρέχον Τεύχος

04/2021 2021

Δείτε τα παλαιά τεύχη
Συνδρομή
Διαφημιστείτε
Ηλεκτρονική Έκδοση

Ευρώπη

Οι κρίσιμες Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024

Οι κρίσιμες Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024

Ας ξεκινήσουμε με μια θετική αισιόδοξη θεώρηση για το θεσμικό όργανο της Ένωσης, το μόνο που εκλέγεται από το 1979 με άμεση καθολική ψηφοφορία από τους ευρωπαίους πολίτες

Οικονομία

Πάνω από 1,25 δισ.συνδρομητές σε υπηρεσίες περιαγωγής στο 2024

Πάνω από 1,25 δισ.συνδρομητές σε υπηρεσίες περιαγωγής στο 2024

Μια ευρύχωρη δεξαμενή εσόδων για τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους παραμένουν οι υπηρεσίες περιαγωγής (roaming)

EURACTIV.com - Feeds

All contents © Copyright EMG Strategic Consulting Ltd. 1997-2024. All Rights Reserved   |   Αρχική Σελίδα  |   Disclaimer  |   Website by Theratron