του Αθανάσιου Χ. Παπανδρόπουλου
Πριν λίγα χρόνια στα σεμινάρια για τη διαχείριση των κρίσεων (crisis management), οι φυσικές καταστροφές και οι αντίστοιχες οικονομικές είχαν τον πρώτο ρόλο. Σήμερα όλα δείχνουν ότι το παραπάνω τοπίο αλλάζει, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι οι φυσικές και οικονομικές αιτίες κρίσεων υποβαθμίζονται. Πολύ απλά κατεβαίνουν στη σχετική κατάταξη αλλά πάντα θα υπάρχουν.
Σήμερα την πρώτη θέση έχει καταλάβει η υγεία, η οποία πέρα από την βιολογία καλύπτει και ένα σοβαρό κομμάτι της ψυχολογίας. Όσο για την οικονομία, διατηρεί τον πρωτεύοντα ρόλο της, αλλά με αξιοπρόσεκτες διαρθρωτικές ανακατατάξεις. Όσο για την τρίτη θέση, τελικά την καταλαμβάνουν οι ψηφιακές και διαδικτυακές κρίσεις, οι οποίες προβλέπεται ότι πολύ σύντομα θα στρογγυλοκαθίσουν την πρώτη θέση μαζί με τον κλάδο της υγείας.
Μια άλλη μορφή κρίσεως που ακολουθεί ανοδική πορεία, είναι αυτή του ανθρώπινου κεφαλαίου ή των ανθρώπινων πόρων. Ο ανταγωνισμός σε παγκόσμιο επίπεδο για την απόκτηση ικανών στελεχών και καινοτόμων μάνατζερ, προσδίδει μεγάλο βάρος στις κρίσεις αυτές στις οποίες εντάσσονται οι ηθελημένες απουσίες, το σαμποτάζ, η βιομηχανική κατασκοπεία και η άνοδος του βανδαλισμού.
Στη σχετική κατάταξη για τις πιθανές κρίσεις που μπορούν να πλήξουν μια επιχείρηση, μια κυβέρνηση και έναν οργανισμό, έρχονται να πάρουν θέση επίσης οι κρίσεις φήμης, οι κρίσεις λαϊκισμού και συλλογικής ψυχοπαθολογίας και οι κρίσεις σαμποτάζ από τρομοκρατικές και εγκληματικές οργανώσεις.
Μέσα, λοιπόν, σ’ ένα πρωτόγνωρο υπό διαμόρφωση περιβάλλον, πολλές επιχειρήσεις κατελήφθησαν εξ απήνης από την κρίση της νόσου Covid-19 και στις περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζουν την εξέλιξη της με μάλλον νευρικές κινήσεις. Αρκετές επώνυμες εταιρίες έσπευσαν για παράδειγμα να δείξουν κοινωνικό πρόσωπο μέσω της δωρεάν διανομής μασκών, απολυμαντικών υγρών και νοσοκομειακού υλικού. Άλλες εταιρίες χρηματοδότησαν την εγκατάσταση Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Σίγουρα πρόκειται για θετικές πρωτοβουλίες, οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις έτυχαν και ευρύτατης προβολής.
Σε κάθε περίπτωση, το μεγάλο δίδαγμα από την πανδημία και τη συνολική κρίση που προκάλεσε και που για αρκετό χρόνο ακόμα θα προκαλεί είναι η συνειδητοποίηση από την πλευρά των ηγετικών παραγόντων της επιχείρησης ότι το υγειονομικό crisis management έχει ήδη αποκτήσει συστηματικό χαρακτήρα, γεγονός που υπαγορεύει την άμεση ενσωμάτωση του στα άλλα μεγάλα και διαρθρωτικού χαρακτήρα προγράμματα της επιχείρησης.
Συμπληρώνουμε τη σκέψη αυτή, με την παρατήρηση ότι μια κρίση στον σημερινό κόσμο αφ’ ενός μεν μπορεί να προκαλέσει και άλλες κρίσεις αφ’ ετέρου δε η εκδήλωση της διαδίδεται με τεράστια ταχύτητα, μαζικά και με τρόπους που ευνοούν τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας. Είναι χαρακτηριστική από την άποψη αυτή οι μέθοδοι που οι εχθροί τουιδρυτή της Microsoft Μπιλ Γκαίητς χρησιμοποίησαν και προφανώς θα χρησιμοποιήσουν μελλοντικά για να υπονομεύσουν το σημαντικό ανθρωπιστικό έργο του και το θετικότατη συμβολή του στην αντιμετώπιση κινδύνων για την παγκόσμια δημόσια υγεία.
Από μόνη της η περίπτωση αυτή αποτελεί μοναδικό case study, που κάποιοι σοβαροί άνθρωποι της επικοινωνίας θα πρέπει να αναλύσουν, να ερμηνεύσουν και να παρουσιάσουν. Συμπληρωματικά, μοναδική στο είδος της, από πολιτικής πλευράς, είναι και η περίπτωση της ανόδου και πτώσης του πρώην Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίο μια σχεδόν σίγουρη επανεκλογή την έχασε λόγω ολέθριας αντιμετώπισης της πανδημίας της νόσου Covid-19.
Στις σημερινές συνθήκες, λοιπόν, το crisis management στο επίπεδο της υγείας είτε θα ασκείται συστηματικά και με ευκρινείς στόχους, είτε καλύτερο θα είναι να μην ασκείται καθόλου.
