Για μια ισχυρή κοινωνική Ευρώπη

του Νίκου Μπέλλου

H διακήρυξη στο Πόρτο για την προώθηση της κοινωνικής Ευρώπης δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας που έρχεται μετά την πανδημία να αποβεί επωφελής για όλους και κυρίως τους πιο ευάλωτους πολίτες.

Η διαπίστωση αυτή προκύπτει από τη σύνοδο του Πόρτο, όπου οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεσμεύθηκαν με σαφήνεια στην επίτευξη συγκεκριμένων στόχων προς την κατεύθυνση μιας πιο κοινωνικής Ευρώπης σταδιακά μέχρι το 2030.

Σημαντική επίσης είναι η συμφωνία πέρα από τον δείκτη του ΑΕΠ να λαμβάνονται υπόψη και άλλοι δείκτες μέτρησης της κοινωνικής, οικονομικής ευημερίας.

Τις προχθεσινές αποφάσεις, και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, χαιρέτισαν οι εκπρόσωποι των Ευρωπαίων εργαζομένων (συνομοσπονδία συνδικάτων), που μαζί με τους εκπροσώπους των εργοδοτών είχαν ενεργό ρόλο στις συζητήσεις και τώρα αναμένουν την υλοποίηση του πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και στην πράξη.

Πρωταρχικοί στόχοι

Ειδικότερα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες με τη διακήρυξη του Πόρτο υιοθέτησαν τους τρεις πρωταρχικούς στόχους του σχεδίου δράσης της Κομισιόν για τον ευρωπαϊκό πυλώνα, που με καταληκτικό ορίζοντα το 2030 προβλέπουν: 1. Τουλάχιστον το 78% των ατόμων ηλικίας 20 έως 64 ετών θα πρέπει να εργάζεται. 2. Τουλάχιστον το 60% όλων των ενηλίκων θα πρέπει να παρακολουθεί κατάρτιση κάθε χρόνο. 3. Ο αριθμός των ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού θα πρέπει να μειωθεί κατά τουλάχιστον 15 εκατομμύρια, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 5 εκατομμυρίων παιδιών.

Τα μέτρα πολιτικής

Η Κομισιόν θα παράσχει συγκεκριμένη καθοδήγηση στα κράτη μέλη σχετικά με τα μέτρα πολιτικής, τα οποία θα πρέπει να περιλαμβάνουν: κίνητρα για προσλήψεις και στήριξη για τις επιχειρήσεις, ευκαιρίες αναβάθμισης δεξιοτήτων και επανειδίκευσης, ενισχυμένη στήριξη από τις υπηρεσίες απασχόλησης.

Πρόκειται για μια κομβική στιγμή για τα κοινωνικά δικαιώματα στην Ε.Ε., καθώς οι 27 ηγέτες, οι πρόεδροι των θεσμικών οργάνων (Ευρωβουλή, Συμβούλιο, Κομισιόν), η πορτογαλική εκ περιτροπής Προεδρία της Ε.Ε., οι κοινωνικοί εταίροι και η κοινωνία των πολιτών, που βρέθηκαν στο Πόρτο, χαιρέτισαν το σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και ενίσχυσαν τη δέσμευσή τους για τη μετατροπή των αρχών του πυλώνα σε δράσεις που θα οδηγήσουν σε ισχυρή, δίκαιη και με πολλές θέσεις απασχόλησης ανάκαμψη.

20 βασικές αρχές

Ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων εγκρίθηκε επί της αρχής το 2017 στη σύνοδο κορυφής του Γκέτεμποργκ. Διατυπώνει 20 βασικές αρχές και δικαιώματα καθοριστικής σημασίας για δίκαιες και εύρυθμες αγορές εργασίας και συστήματα κοινωνικής πρόνοιας στην Ευρώπη του 21ου αιώνα. Ο πυλώνας διαρθρώνεται γύρω από τρία κεφάλαια: 1) ισότητα ευκαιριών και πρόσβαση στην αγορά εργασίας, 2) δίκαιοι όροι εργασίας, 3) κοινωνική προστασία και ένταξη. Ωστόσο, για να έχει αξία θα πρέπει να υλοποιηθεί και στην πράξη και σε αυτό αποσκοπεί η διακήρυξη του Πόρτο.

Μείωση ανισοτήτων

Οι ηγέτες δηλώνουν προσηλωμένοι στη μείωση των ανισοτήτων, την προάσπιση των δίκαιων μισθών, την πάταξη του κοινωνικού αποκλεισμού και την αντιμετώπιση της φτώχειας, θέτοντας κυρίως ως στόχο την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας και την αποφυγή του αποκλεισμού των ιδιαίτερα ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, όπως των μακροχρόνια ανέργων, των ηλικιωμένων, των ατόμων με αναπηρία και των αστέγων.

Μεταξύ των επιμέρους δεσμεύσεων, θα ενταθούν οι προσπάθειες για την καταπολέμηση των διακρίσεων, την εξάλειψη των διαφορών μεταξύ φύλων στην απασχόληση, τις αμοιβές και τις συντάξεις.

Δέσμευση των «27»

Αναφορικά με τους νέους, οι «27» δεσμεύονται στο να τους καταστήσουν κινητήρια δύναμη της χωρίς αποκλεισμούς πράσινης και ψηφιακής μετάβασης, μεταξύ άλλων με την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του Erasmus+ για την προώθηση της κινητικότητας σε ολόκληρη την Ευρώπη για όλους τους φοιτητές, τις φοιτήτριες, τους μαθητευόμενους και τις μαθητευόμενες.

Τέλος, οι ηγέτες επικρότησαν, ως μια ακόμη επιτυχία του ευρωπαϊκού κοινωνικού διαλόγου, την υποβολή κοινής πρότασης από τους Ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους (εργαζόμενοι - εργοδότες) για εναλλακτικό σύνολο δεικτών μέτρησης της οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής προόδου, που θα συμπληρώνει το ΑΕΠ ως μέτρο ευημερίας για τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.

Πακέτο 14 δράσεων

Οι συνδικαλιστικές και οι εργοδοτικές οργανώσεις συμφώνησαν σε ένα σύνολο 14 μέτρων για την κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική ευημερία με σκοπό τη συμπλήρωση του δείκτη του ΑΕΠ. Μάλιστα, χαιρέτισαν τη δέσμευση των ηγετών προς αυτήν την κατεύθυνση ως ένα σημαντικό βήμα προς μια κοινωνική Ευρώπη. Ο γενικός γραμματέας της ευρωπαϊκής συνομοσπονδίας συνδικάτων Λούκα Βισεντίνι, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα του Πόρτο, τα χαρακτήρισε απαρχή μιας δικαιότερης Ευρώπης, ενώ κάλεσε τις κυβερνήσεις να μεριμνήσουν στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας και νέων βιομηχανιών. Και αυτό, όπως είπε, πρέπει να γίνει μέσω διαλόγου μεταξύ κυβέρνησης, εργοδοτών, συνδικάτων και κοινωνίας των πολιτών.