Τη μεγαλύτερη πρόκληση για την ηγεσία της Κίνας αποτελεί το χρέος της δεύτερης οικονομίας στον κόσμο, το οποίο, παρά τις προσπάθειες των τελευταίων ετών, έχει εκτιναχθεί εκ νέου. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS) για το τελευταίο τρίμηνο του περασμένου έτους, συνολικά το κινεζικό χρέος πλησιάζει το 290% του κινεζικού ΑΕΠ. Το Πεκίνο έχει χαρακτηρίσει απειλή για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα το δυσθεώρητο χρέος της χώρας, που σημείωνε συνεχή άνοδο στη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας.
Η δεύτερη οικονομία στον κόσμο άρχισε να συσσωρεύει μεγάλο όγκο χρέους, ιδιωτικού και δημόσιου, από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, όταν αναγκάστηκε να καταφύγει σε εκτεταμένο δανεισμό για να χρηματοδοτήσει το ογκώδες πρόγραμμα στήριξης της κινεζικής οικονομίας που αποφάσισε τότε το Πεκίνο. Τα τελευταία χρόνια ήταν σε εξέλιξη μια συνολική εκστρατεία μείωσης του χρέους της, η οποία, όμως, διεκόπη βίαια από την πανδημία και τις δαπάνες που αυτή υπαγόρευσε. Οι αρχές αναγκάστηκαν να χαλαρώσουν τη σχετική νομοθεσία και διευκόλυναν τον δανεισμό στις επιχειρήσεις της χώρας. Ετσι το χρέος του εταιρικού τομέα της Κίνας εκτινάχθηκε στα ύψη και αντιπροσωπεύοντας σημαντική μερίδα του συνολικού χρέους ανέρχεται πλέον στο 160% του κινεζικού ΑΕΠ, σύμφωνα πάντα με στοιχεία της BIS. Αναπόφευκτα το συνολικό χρέος της έφτασε στα ύψη το περασμένο έτος, ακυρώνοντας σε μεγάλο βαθμό τις προσπάθειες που είχαν καταβληθεί τα προηγούμενα χρόνια. Τώρα η κινεζική οικονομία ανακάμπτει εντυπωσιακά από την κρίση της πανδημίας, με την ανάπτυξη το πρώτο τρίμηνο του έτους να φτάνει στο αξιοθαύμαστο για κάθε δυτική οικονομία 18,3% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Σε σύγκριση με το τελευταίο τρίμηνο του περασμένου έτους, άλλωστε, το κινεζικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 10,3%. Σε σχετική της ανακοίνωση η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας σχολίασε τους ρυθμούς ανάπτυξης των τελευταίων τριμήνων και τόνισε πως η οικονομία σταθεροποιείται σε ισορροπημένα επίπεδα ανάπτυξης.
Οι θεαματικοί αυτοί ρυθμοί ανάκαμψης δίνουν στο Πεκίνο τη δυνατότητα να εγκαινιάσει νέα εκστρατεία μείωσης του χρέους, που ήδη φαίνεται να αποδίδει κάποιους καρπούς. Στοιχεία του Μαΐου φέρουν το σύνολο των πιστώσεων και της ρευστότητας στην οικονομία να σημειώνει άνοδο 11% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους, καταγράφοντας, έτσι, επιβράδυνση, καθώς η αντίστοιχη αύξηση έναν μήνα νωρίτερα ήταν 11,7%. Οικονομολόγοι της βρετανικής τράπεζας Barclays εκτιμούν, άλλωστε, πως η πιστωτική επέκταση στην Κίνα θα περιοριστεί σε ποσοστά από 10% έως 10,5% στα τέλη του έτους, από το 13,3% στο οποίο βρισκόταν στα τέλη του 2020. Οι τελευταίες έρευνες ανεξάρτητων αμερικανικών φορέων φέρουν, επίσης, τον δανεισμό των επιχειρήσεων να έχει μειωθεί στα χαμηλότερα επίπεδα πολλών ετών, ενώ οι προσδοκίες για χορηγήσεις νέων δανείων μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του έτους σημειώνουν πτώση.
Σημειωτέον, πάντως, ότι ο εκτεταμένος δανεισμός των χρόνων αμέσως μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση ήταν αυτός που έδωσε φτερά στην κινεζική οικονομία, προσφέροντάς της τη δυνατότητα να αναπτυχθεί με εντυπωσιακούς ρυθμούς και να εκτοπίσει την Ιαπωνία ως δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου μετά την αμερικανική. Η εκτόξευσή της στη δεύτερη θέση κατεγράφη το 2010 και έκτοτε η Κίνα παραμένει μονίμως στη δεύτερη θέση. Ηταν, άλλωστε, η μοναδική από τις μεγάλες οικονομίες που έκλεισε τη χρονιά της πανδημίας με θετικό πρόσημο, σημειώνοντας έστω και μικρή ανάπτυξη, όταν οι άλλες οικονομίες συρρικνώνονταν δραματικά.
Στους στόχους της για το άμεσο μέλλον είναι η ανάδειξή της σε ανεπτυγμένη χώρα. Οπως, άλλωστε, ανέφερε προ μηνών το κρατικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Xinhua, ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ χαρακτηρίζει ρεαλιστικό στόχο για την Κίνα τον διπλασιασμό της οικονομίας της με όρους κατά κεφαλήν εισοδήματος μέχρι το 2035. Ορισμένοι οικονομικοί αναλυτές και ανεξάρτητοι παρατηρητές εκτιμούν, όμως, πως το υψηλό χρέος της χώρας μπορεί εν προκειμένω να αποδειχθεί μείζων ανασταλτικός παράγοντας που θα εμποδίσει την Κίνα να επιτύχει αυτόν τον φιλόδοξο στόχο. Εκτιμούν εν ολίγοις πως τα μέτρα που θα λάβει το Πεκίνο για να συρρικνώσει το χρέος της χώρας θα περιορίσουν σημαντικά τις οικονομικές προοπτικές της τα επόμενα χρόνια. Οπως επισημαίνουν, άλλωστε, έχουν έως τώρα αποδειχθεί ατελέσφορες οι προσπάθειες της κινεζικής ηγεσίας και του οικονομικού επιτελείου της για αλλαγή αναπτυξιακού μοντέλου και στροφή της κινεζικής οικονομίας στην εγχώρια κατανάλωση. Αλλοι εκτιμούν, πάντως, πως η υπερχρέωση και οποιοδήποτε άλλο εμπόδιο δεν πρόκειται να εκτροχιάσουν, αλλά μόνο να καθυστερήσουν κάπως την περαιτέρω άνοδο της Κίνας και της οικονομίας της. Υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι είναι απλώς θέμα χρόνου να εκτοπίσει ο ασιατικός οικονομικός γίγαντας την έως τώρα μοναδική υπερδύναμη από την πρώτη θέση και να αναδειχθεί στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
*πρώτη δημοσίευση: www.kathimerini.gr
