Η συμφωνία για την ΚΓΠ δημιουργεί έδαφος για έναν τρίτο «κοινωνικό» πυλώνα

του Gerardo Fortuna

Η συμφωνία για την Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) μετά το 2020 που επιτεύχθηκε τον Ιούνιο εισήγαγε μια νέα κοινωνική διάσταση, δημιουργώντας έδαφος για την οικοδόμηση ενός τρίτου «πυλώνα» του προγράμματος επιχορήγησης της γεωργίας της Ε.Ε. στο εγγύς μέλλον.

Η ΚΓΠ αποτελείται, σήμερα, από δύο βασικούς πυλώνες:

-άμεσες πληρωμές προς τους αγρότες, οι οποίες αποτελούν τον λεγόμενο «πρώτο πυλώνα», και

-η αγροτική ανάπτυξη που θεωρείται ο «δεύτερος πυλώνας» της ΚΓΠ.

Ωστόσο, ένας τρίτος πυλώνας φαίνεται να προστίθεται, καθώς (κατά τη συμφωνία του Ιουνίου) οι πληρωμές της ΚΓΠ θα πρέπει τώρα -για πρώτη φορά- να είναι σε συμφωνία με τα ελάχιστα πρότυπα για τις συνθήκες εργασίας.

Αυτή η νέα κοινωνική διάσταση της αγροτικής πολιτικής της Ε.Ε. υποστηρίχθηκε έντονα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο εισήγαγε την ιδέα κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων που ακολούθησαν την μεταρρυθμιστική πρόταση της Επιτροπής το 2018.

Τον προηγούμενο Νοέμβριο, οι ευρωβουλευτές ψήφισαν μια σειρά τροπολογιών που διαμόρφωσαν τις βασικές «κοινωνικές προϋποθέσεις» που σχετίζονται με την εκταμίευση των πληρωμών της ΚΓΠ υπό την τήρηση των ελάχιστων προτύπων εργασίας.

«Η συμπερίληψη των κοινωνικών προϋποθέσεων [στην ΚΓΠ] είναι ένα ιστορικό βήμα για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των αγροτών», δήλωσε σε συνέντευξη τύπου ο Mario Milouchev- αναπληρωτής γενικός διευθυντής στη Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Οι κοινωνικές προϋποθέσεις ήταν μια νίκη για το Κοινοβούλιο, καθώς οι χώρες της Ε.Ε. ήταν απρόθυμες να τις εντάξουν στις μεταρρυθμίσεις της ΚΓΠ, με τον φόβο ότι θα δημιουργούσε επιπλέον γραφειοκρατία για τους αγρότες.

«Δημιουργήσαμε τελικά τον τρίτο πυλώνα της ευρωπαϊκής γεωργικής πολιτικής», τόνισε ο σοσιαλιστής ευρωβουλευτής Paolo De Castro- ένας από τους κύριους υποστηρικτές των κοινωνικών προϋποθέσεων.

«Στο εξής, η ΚΓΠ δεν θα χρηματοδοτεί πλέον αγρότες που δεν σέβονται τα δικαιώματα των εργαζομένων τους, θέτοντας τέλος στον αθέμιτο ανταγωνισμό. Η συντριπτική πλειοψηφία των γεωργικών επιχειρηματιών θα φροντίζει τους εργαζομένους της», πρόσθεσε.

Περιορισμένος μηχανισμός

Παρόλα αυτά, η κοινωνική διάσταση της ΚΓΠ δεν θα αρχίσει να εφαρμόζεται από την πρώτη μέρα. Πράγματι, ο νέος μηχανισμός θα είναι υποχρεωτικός μόνο από το 2025 και θα αρχίσει να εφαρμόζεται μόνο από τα κράτη μέλη της Ε.Ε. που θα είναι έτοιμα από την 1η Ιανουαρίου του 2023.

«Αφήσαμε αυτήν την περίοδο μάθησης εφόσον πρόκειται για καινοτομία, οπότε τα κράτη μέλη πρέπει να δουν πώς ακριβώς θα οργανώσουν τις σχέσεις των κοινωνικών τους αρχών και των οργανισμών πληρωμών τους», δήλωσε ο Milouchev.

Πρόσθεσε ότι η διοίκηση της Ε.Ε. θα έχει κεντρικό ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία μέσω κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων που θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη να καθορίσουν καλύτερα τις σχέσεις μεταξύ της αγοράς και των οργανισμών πληρωμών.

Η Επιτροπή αναμένεται, για παράδειγμα, να εξετάσει την ένταξη της κοινωνικής διάστασης του κανονισμού 492/2011 για την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων εντός της Ε.Ε., σε σχετική νομοθεσία για τους εποχικούς αγρότες.

Εργατικά Δικαιώματα ή περισσότερη γραφειοκρατία;

Οι αντιδράσεις για την εισαγωγή ενός κοινωνικού πυλώνα ποικίλουν, επισημαίνοντας τις διαφορές μεταξύ των συνδικάτων και των εργοδοτών.

Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Συνδικάτων στους τομείς των Τροφίμων, της Γεωργίας και του Τουρισμού (EFFAT) χαιρέτισε τη συμφωνία ως «μια μεγάλη συνδικαλιστική νίκη» καθώς το αίτημα για κοινωνικές προϋποθέσεις φαινόταν αδιανόητο κάποιους μήνες πριν.

Ήταν πολύ σημαντικό να βρεθεί μια κοινή λύση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με την Maria Noichl- διαπραγματεύτρια για το κόμμα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το ζήτημα των μεταρρυθμίσεων, η οποία αναρωτήθηκε γιατί «όσοι εμπλέκονται σε υποθέσεις κοινωνικού ντάμπινγκ φορολογούνται με τον ίδιο τρόπο με εκείνους που προσλαμβάνουν εργαζόμενους με νόμιμες διαδικασίες».

Αλλά ο Ramon Armengol, πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Γεωργικών Συνεταιρισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (COGECA), εξέφρασε την ανησυχία του για την ιδέα της προσθήκης ενός κοινωνικού πυλώνα.

«Υπάρχουν ήδη πολλοί κανονισμοί όσον αφορά το εργατικό δίκαιο, καθώς και σχετικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί. Δεν είμαι σίγουρος ότι αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να συσχετίσουμε με την ΚΓΠ», δήλωσε.

Πρόσθεσε ότι ενώ κάποιοι υποστήριξαν αυτήν την αρχή κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για την ΚΓΠ, άλλοι υποστήριξαν την απλοποίηση του προγράμματος επιδοτήσεων και τον περιορισμό της γραφειοκρατίας. «Οι κοινωνικές αυτές απαιτήσεις αντιτίθενται σε αυτό που πολλοί επιζητούν», επεσήμανε.

*πρώτη δημοσίευση: www.euractiv.com