του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
Η παγκόσμια πολιτική αρχιτεκτονική αλλάζει με ριζοσπαστικούς ρυθμούς. Ο τρόπος που εγκαταλείφθηκε το Αφγανιστάν από τους Αμερικανούς, και τη συνακόλουθη πανικόβλητη αποχώρηση όλων των υπόλοιπων Δυτικών, ακολούθησε η αναπάντεχη δημιουργία της AUKUS μεταξύ Αυστραλίας, Βρετανίας και ΗΠΑ, με στόχο την κυριαρχία στην Άπω Ανατολή και στον Ειρηνικό. Κι όλα αυτά δίχως την παραμικρή διαβούλευση των πρωταγωνιστών με τους περιφερειακούς και τους άλλους συμμάχους τους. Η εντύπωση που δημιουργείται είναι πως παραδοσιακές σχέσεις και συμμαχίες με δυσκολία θα διατηρηθούν στο επίπεδο των περασμένων δεκαετιών. Μια νέα πραγματικότητα γεννιέται.
Αυτό που παρατηρείται είναι πως η ισχυρότερη χώρα του Δυτικού Hμισφαιρίου, οι ΗΠΑ, αρχίζουν να διαμορφώνουν τη δική τους ανεξάρτητη ατζέντα. Χωρίς να νοιάζονται ιδιαίτερα για τις ευαισθησίες και τις προτεραιότητες των άλλων. Η Γαλλία πρώτη το αισθάνθηκε όταν οι παραγγελίες υποβρυχίων από την Αυστραλία ακυρώθηκαν δίχως δεύτερη σκέψη κάτω από την απόφαση, με πρωτοβουλία των ΗΠΑ, σύστασης μιας νέας συμμαχίας. Πολλοί άλλοι αισθάνθηκαν την ανασφάλεια να τους πλημμυρίζει μπροστά σε ένα μέλλον άγνωστο και ίσως προβληματικό.
Η πολιτική τού «πρώτα η Αμερική» που εγκαινίασε ο προηγούμενος πρόεδρος Τραμπ, και που κουβαλούσε έντονα λαϊκίστικα κι εθνικιστικά χαρακτηριστικά δεν εξαφανίσθηκε με την νίκη των Δημοκρατικών στις τελευταίες αμερικανικές εκλογές. Η εξωτερική πολιτική αυτή φαίνεται να έχει ριζώσει στις αμερικανικές επιλογές και φαίνεται πως πλέον εκφράζει το μεγαλύτερο μέρος του διπλωματικού τους οπλοστασίου. Οι ΗΠΑ στα χρόνια που έρχονται θα παραμείνουν μία στρατιωτικά και οικονομικά πανίσχυρη υπερδύναμη. Η ισχύς τους όμως δεν θα χρησιμοποιείται πλέον για μια συντονισμένη και σθεναρή υποστήριξη του λεγόμενου ελεύθερου κόσμου. Με μια στενότερη αντίληψη του εθνικού τους συμφέροντος οι Αμερικανοί θα ρίχνουν το στρατιωτικό και οικονομικό τους βάρος εκεί που θα έχουν άμεσο συμφέρον και που θα διακυβεύονται τυχόν επιδιώξεις τους.
Στην πράξη αυτό σημαίνει μάλλον διάρρηξη των παραδοσιακών τους σχέσεων με διάφορα γκρουπ φίλων τους ώστε να μπορούν να κινηθούν άμεσα σε νέα μέτωπα. Δεν θα είναι πλέον προβλέψιμη, αλλά εξοπλισμένη κι άγρια, ώστε να παρεμβαίνει όπου εκείνη κρίνει για την εξυπηρέτηση άμεσων δικών της επιδιώξεων. Το γήπεδο δράσης της διεθνούς διπλωματίας θα μεταβληθεί καθιστάμενο ασταθές, περισσότερο ασαφές και ευμετάβλητο. Τα χρόνια που έρχονται θα γίνουν δυσκολότερα για όλους. Κυρίως όμως για τους παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ που θα υποχρεωθούν να μαντεύουν κάθε φορά τις διαθέσεις τους και τις τακτικές τους κινήσεις.
Ένας κόσμος αναρχοαυτόνομων πολιτικών κινήσεων εγκαινιάζεται. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή για να αποφευχθούν τραγωδίες…
*πρώτη δημοσίευση: www.in.gr
