της Rana Foroohar
Τις τελευταίες ημέρες σχεδόν κάθε οικονομική συζήτηση φαίνεται να περιστρέφεται γύρω από τον πληθωρισμό.
Το ένα ερώτημα φαίνεται να οδηγεί στο άλλο. Είναι παροδικός; Θα επιδεινωθεί; Και αν ναι, πότε; Και για πόσο καιρό; Ποιος από την πληθώρα παραγόντων -συμπεριλαμβανομένων της εκτίναξης της ζήτησης μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων, των ελλείψεων στις εφοδιαστικές αλυσίδες, της δημοσιονομικής και νομισματικής τόνωσης, των ενεργειακών πολιτικών ή των πολυάριθμων αλλαγών στο πώς ζούμε, δουλεύουμε και παίζουμε μετά την πανδημία- θα έχει μεγαλύτερη βαρύτητα καθώς προσπαθούμε να σχηματίσουμε μια εικόνα για το τι συμβαίνει;
Ωστόσο, ένα σημείο έχει μείνει εκτός συζήτησης: ο ρόλος της τεχνολογίας ως της σημαντικότερης μεταβλητής στο τι μπορεί να συμβεί στον πληθωρισμό τα επόμενα χρόνια.
Για κάθε παράγοντα που επηρεάζει τον πληθωρισμό, από τις ελλείψεις στο εργατικό δυναμικό μέχρι τις διαταραχές στις μεταφορές, το κόστος των καυσίμων ή ακόμα και μακροπρόθεσμες πιέσεις όπως η γήρανση του πληθυσμού, υπάρχει μια δυνητική τεχνολογική αλλαγή, η οποία μπορεί να αλλάξει τις ισορροπίες στις δυνάμεις που επηρεάζουν τις τιμές με τρόπο που είναι δύσκολο να προβλεφθεί.
Αναλογιστείτε τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια. Η ζήτηση για ηλεκτρικά οχήματα οδηγεί ήδη υψηλότερα την τιμή εμπορευμάτων όπως ο χαλκός, το λίθιο, το νικέλιο και το κοβάλτιο. Τα πράσινα οχήματα και εργοστάσια παραγωγής ενέργειας χρειάζονται πολύ περισσότερα μέταλλα από ό,τι οι τεχνολογίες που αντικαθιστούν. Καθώς περισσότερες εταιρείες και έθνη κινούνται προς την επιβολή ενός φόρου άνθρακα και τον περιορισμό της παραγωγής ορυκτών καυσίμων, οι τιμές στην ενέργεια μπορούν να αυξηθούν περαιτέρω βραχυπρόθεσμα.
Αλλά αυτό που έχει σημασία, φυσικά, είναι το ευρύτερο χρονοδιάγραμμα. Ενώ μια γρήγορη μετάβαση σε έναν πιο καθαρό κόσμο θα δημιουργήσει πληθωριστική πίεση, θα μειώσει κατά πολύ μακροπρόθεσμα το κόστος που σχετίζεται με την περιβαλλοντική καταστροφή.
Ακόμα περισσότερο, η τεχνολογική καινοτομία τείνει να μειώνει τα κόστη μακροπρόθεσμα. Στοιχεία της Morgan Stanley δείχνουν ότι πέρα από κάποιες βραχυπρόθεσμες ανατιμήσεις, οι τιμές των εμπορευμάτων κινούνται χαμηλότερα εδώ και 200 χρόνια. Αυτό συμβαίνει επειδή κάθε φορά που μια ενεργειακή πηγή γίνεται υπερβολικά ακριβή, μια νέα ανακαλύπτεται για να πάρει τη θέση της.
Μπορεί να μας περιμένει ένας κρύος και μακρύς χειμώνας. Αλλά δεδομένης της πτώσης του κόστους ανανεώσιμων τεχνολογιών όπως των ηλιακών πάνελ και των αιολικών πάρκων (και της αύξησης των επενδύσεων του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα σε αυτά), υπάρχουν καλοί λόγοι να ελπίζουμε ότι, με τον καιρό, ο τελικός προορισμός θα είναι ένα πολύ καλύτερο και φθηνότερο μέρος -ένα μέρος που θα βάλει φραγμούς σε κάποιες συγκρίσεις με τον στασιμοπληθωρισμό της δεκαετίας του 1970.
Και ο αντίκτυπος των καθυστερήσεων στις εφοδιαστικές αλυσίδες στον πληθωρισμό; Κάποιοι ειδικοί πιστεύουν ότι η συμφόρηση στα λιμάνια μπορεί να διαρκέσει για χρόνια. Ωστόσο, ήδη βλέπουμε κάποιες από τις μεγαλύτερες και πλουσιότερες εταιρείες (Amazon, Walmart και Costco για παράδειγμα) να προσαρμόζονται και να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα με δικές τους καινοτομίες.
Οι καινοτομίες αυτές περιλαμβάνουν περισσότερη καθετοποίηση (για παράδειγμα κατοχή αντί για ενοικίαση εμπορευματοκιβωτίων) αλλά και χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης για καλύτερη παρακολούθηση των παραδόσεων. Τα αυτόνομα οχήματα, φορτηγά όσο και πλοία, έχουν αρχίσει να συγκεντρώνουν και πάλι το ενδιαφέρον των εταιρειών. Εως το τέλος του έτους θα δοκιμαστεί στη Νορβηγία το πρώτο αυτόνομο κοντέινερ. Αν τα συστήματα αυτά εξομαλύνουν την κυκλοφοριακή συμφόρηση, τότε κάποιες καθυστερήσεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες και κάποιες πιέσεις στις τιμές θα αρχίσουν να υποχωρούν.
Καθώς το ίντερνετ των πραγμάτων γίνεται πιο διαδεδομένο, ολοένα και περισσότερες εταιρείες θα χρησιμοποιούν νέες τεχνολογίες για να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα. Όπως επισήμανε σε πρόσφατη συνέντευξη η CEO της Ark Investment Management Κάθι Γουντ, τέτοιες καινοτομίες, οι οποίες περιλαμβάνουν την αυτόνομη κινητικότητα, το blockchain, τη γονιδιακή επεξεργασία, τα προσαρμοστικά ρομπότ και τα νευρωνικά δίκτυα, είναι πιο πιθανό να οδηγήσουν σε μια περίοδο μακροπρόθεσμου αποπληθωρισμού παρά πληθωρισμού, δεδομένου του βάθους και του εύρους του αντίκτυπού τους σε όλους τους οικονομικούς τομείς.
Αναμφίβολα, θα διαταράξουν τις αγορές εργασίας με τρόπους που δεν μπορούμε ακόμη να φανταστούμε. Η τεχνολογία θα μπορούσε, για παράδειγμα, να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αντιστάθμιση των πληθωριστικών πιέσεων των γερασμένων baby boomers, οι οποίοι θα απαιτήσουν περισσότερη φροντίδα ακριβώς τη στιγμή που συρρικνώνεται το εργατικό δυναμικό, αυξάνοντας την παραγωγικότητα των υπαρχόντων εργαζομένων στον τομέα της υγείας και του συστήματος.
Η Κίνα, η οποία διοχέτευσε 1,5 δισεκατομμύριο δολάρια για τη χρήση big data στην υγειονομική περίθαλψη την τελευταία δεκαετία (και πολλά δισεκατομμύρια ακόμη στην τεχνητή νοημοσύνη), είναι πιθανό να είναι το επίκεντρο νέων τεχνικών ιατρικής διάγνωσης με βάση την τεχνητή νοημοσύνη και της υγειονομικής καινοτομίας.
Η πολιτική της χρήσης big data σε ευαίσθητους τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη και τα χρηματοοικονομικά θα διαφέρει, φυσικά, από χώρα σε χώρα, καθώς οι ρυθμιστικές αρχές έρχονται αντιμέτωπες με τις κοινωνικές επιπτώσεις τέτοιων τεχνολογιών αιχμής. Αυτές οι διαφορές στις εθνικές πολιτικές θα μπορούσαν από μόνες τους να είναι πληθωριστικές, αν συμβάλουν σε διασυνοριακές διαταραχές στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα και όταν πρόκειται για την κίνηση ανθρώπων, αγαθών και κεφαλαίων.
Σε έναν πολυπολικό κόσμο, θα υπάρξουν αναπόφευκτα περισσότερες καθυστερήσεις, ελλείψεις και αναντιστοιχίες προσφοράς και ζήτησης βραχυπρόθεσμα. Και όμως, το γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομία έχει γίνει κάπως πιο κατακερματισμένη τα τελευταία δύο χρόνια είναι επίσης μια ευκαιρία για καινοτομία με γνώμονα την τεχνολογία, που θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει χαμηλότερα τις τιμές.
Σκεφτείτε τις κάθετες φάρμες που αναπτύσσονται και παράγουν λίγα λεπτά από το σημείο που τρώνε τα προϊόντα οι άνθρωποι, τις πλατφόρμες τηλε-υγείας και εικονικής εκπαίδευσης που εξαλείφουν το κόστος ταξιδιού και την τρισδιάστατη κατασκευή που περιορίζει τις πολύπλοκες και μακρινές αλυσίδες εφοδιασμού.
Αυτές είναι μερικές μόνο από τις πολλές νέες τεχνολογίες που αναπτύσσονται αυτή τη στιγμή. Η αλλαγή που θα μπορούσε να φέρει τέτοιου είδους καινοτομία είναι αναμφισβήτητα η μόνη σημαντική αποπληθωριστική τάση αυτή τη στιγμή.
Αλλά μπορεί να αποδειχθεί η πιο ισχυρή.
