του Αντώνη Ζαΐρη*
Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση αδιαμφισβήτητα σηματοδοτεί μια νέα εποχή τόσο για τις επιχειρήσεις , ανεξαρτήτως μεγέθους, σε μια διαρκή προσπάθεια τους αναπροσαρμογής και μετασχηματισμού στο νέο ψηφιακό περιβάλλον όσο και για το πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων που αναδιαμορφώνονται στην αναγκαιότητα εξοικείωσης με νέους ρυθμούς εργασίας και απαιτούμενες δεξιότητες εξειδίκευσης από πλευράς των εργαζομένων. Όσον αφορά τον τρόπο και τα μέσα παραγωγής σημασία πλέον αποδίδεται, πέραν της παραγωγικής διαδικασίας και των συντελεστών παραγωγής έργου, στην άυλη, έξυπνη, καινοτόμο, διαφοροποιημένη ιδέα καθώς αυτή είναι που προσδίδει προστιθέμενη αξία στην επιχείρηση.
Από την άλλη, η ταχύτερη και αποδοτικότερη παραγωγή προϊόντων επιτυγχάνεται περισσότερο μέσω της εξειδίκευσης εργατών και μηχανολογικού εξοπλισμού. Ο επαναπροσδιορισμός αυτός της φύσης της εργασίας παράσχει εντέλει αξία και διασυνδέει αρμονικά ανθρώπους, μηχανές και σύγχρονη τεχνολογία. Η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα του Οργανισμού, η ανθεκτικότητα και η ενσυνειδητότητα των εργαζομένων συνιστούν αναλλοίωτες αρετές και χαρακτηριστικά μιας σύγχρονης Διοίκησης που ατενίζει το μέλλον με βάσιμες ελπίδες και αισιοδοξία ξεφεύγοντας από τα στενής αντίληψης καθιερωμένα πρότυπα γραμμικής σκέψης αφού με το οπλοστάσιο αξιών που διαθέτει, έχει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται επερχόμενα γεγονότα και καταστάσεις σχεδιάζοντας Στρατηγικές νίκης.
Η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα προϋποθέτει ριζικές ανακατατάξεις στην οργανωτική δομή του Οργανισμού καθώς η σχέση με τη νέα τεχνολογία είναι η ιδανική λύση παραγωγής αποτελεσμάτων. Οι παραδοσιακές οργανωτικές ιεραρχικές δομές κατακρημνίζονται και ευέλικτα δίκτυα συνεργατικής αντίληψης και ομαδικού πνεύματος καταξιώνουν δυναμικές ηγεσίες και τις φέρνουν κοντά στην επίτευξη στόχων στη βάση ενός νέου πλαισίου αξιών.
Οι δυνατότητες αναμέτρησης με καθημερινά εμπόδια και οι προοπτικές επίλυσης προβλημάτων, ως αποτέλεσμα επανασχεδιασμού της εργασίας και ανθρωποκεντρικής προσέγγισης, πολλαπλασιάζονται.
Η προσαρμογή στη νέα απαιτητική ψηφιακή πραγματικότητα επιτρέπει την αμφίδρομη, διαδραστική επικοινωνία με πελάτες, προμηθευτές, ανταγωνιστές και προσωπικό της επιχείρησης με αποτέλεσμα τη βέλτιστη συνεργασία Διευθύνσεων, Ομάδων και Τμημάτων. Η ανθρωποκεντρική προσέγγιση στοιχειοθετεί πλέον τον πυρήνα φιλοσοφίας του σύγχρονου «επιχειρείν». Η ταχύτητα προσαρμοστικότητας και ευελιξίας είναι συστατικά στοιχεία επιβίωσης την επόμενη μέρα.
Το 87% των επιχειρήσεων παγκόσμια εκτιμά ότι η ψηφιοποίηση θα επιφέρει ανακατατάξεις και μόνο το 11% αυτών πιστεύει ότι τελικά θα επιτύχει υψηλά ποσοστά ευελιξίας και προσαρμοστικότητας. Είναι αυτές οι επιχειρήσεις που θα μιλήσουν με τις προκλήσεις του μέλλοντος.
Η ανθεκτικότητα στο εργασιακό περιβάλλον αποτελεί πολύτιμη δεξιότητα προκειμένου να επιβιώσει ο εργαζόμενος δίχως επιπτώσεις στην ψυχική του υγεία.
Η εργασιακή ανθεκτικότητα ορίζεται από τους Garcia-Dia (2013) ως « η εργασιακή ικανότητα του ατόμου να επανέρχεται και να αντέχει μια δυσκολία ,απώλεια, αλλαγή ή κρίση αλλά ακόμα και να βγαίνει από αυτή και πιο δυνατός/ δυνατή».
Μεταξύ των τεχνικών ενίσχυσης της ανθεκτικότητας σε περιβάλλον εργασίας αναφέρονται η αναγκαιότητα προτεραιοποίησης στόχων σε προσωπικό επίπεδο που αντανακλά σε βελτίωση της εργασίας, η χαλάρωση και αποσυμπίεση του εργασιακού στρες που επιτείνει το άγχος ,η ανακάλυψη του εργασιακού ρυθμού και η ανεύρεση παραγωγικών ωρών εντός του ωραρίου εργασίας, η εξουδετέρωση αρνητικής ενέργειας ανθρώπων με δύσκολη και ιδιαίτερη συμπεριφορά, η καθημερινή συνομιλία με τον εαυτό μας κα. Εάν σε κάποιο βαθμό αξιοποιηθεί η δυνατότητα αυτών των τεχνικών τότε τα ευεργετικά αποτελέσματα της ανθεκτικότητας του προσωπικού θα είναι η αυξημένη παραγωγικότητα, η πειθαρχία και προσήλωση σε κοινούς στόχους, η συναισθηματική ωριμότητα και νοητική ωρίμανση και κυρίως η εξασφάλιση ευχάριστης καθημερινότητας. Από την άλλη, η ενσυνειδητότητα είναι αυτή που βοηθά αφενός, στην ανάπτυξη της ανθεκτικότητας των εργαζομένων μέσω συναισθηματικής αυτορρύθμισης και αφετέρου, συνδράμει στην θετική τους προσέγγιση με άλλους συναδέλφους τους. Και τούτο γιατί η μη κριτική τους στάση σε ένα γεγονός που δημιουργείται στην επιχείρηση σε παρόντα χρόνο δίνει το πλεονέκτημα να “κερδίσουν” χρόνο και να επαναξιολογήσουν ωριμότερα το γεγονός.
Είναι βέβαιο ότι οι εργαζόμενοι με υψηλό δείκτη ενσυνειδητότητας είναι περισσότερο ανθεκτικοί στο άγχος επειδή διαφέρουν σε σχέση με άλλους στον τρόπο αντίληψης και αξιολόγησης ενός συμβάντος αφού επιδιώκουν περισσότερο ανθεκτική συμπεριφορά.
Συμπερασματικά, ευελιξία, προσαρμοστικότητα, ανθεκτικότητα και ενσυνειδητότητα αποτελούν τις κινητήριες δυνάμεις πίσω από τις κυρίαρχες κρατούσες καταναλωτικές τάσεις που θα επιτρέψουν στις Λιανεμπορικές Επιχειρήσεις να κάνουν το μεγάλο άλμα και να βγούν δριμύτερες από την παρούσα κρίση.
*Επικ. Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Κύπρου και μέλος της Αmerican Economic Association
