του Βασίλη Κοντογιαννόπουλου*
Επιτρέψτε μου μία προσωπική αναφορά. «Ενέδωσα» σε δύο «πάθη». Πολιτική και ποδόσφαιρο. Το ποδόσφαιρο προηγήθηκε. Μαθητής δημοτικού επέλεξα τον Αστέρα Αμαλιάδας και τον Ολυμπιακό. Γιατί οι… φανέλες τους είχαν το ίδιο χρώμα. Μαθητής και φοιτητής παρακολουθούσα ακόμη και τις προπονήσεις του Ολυμπιακού. Σταμάτησα να πηγαίνω στα γήπεδα, μετά τη δολοφονία οπαδού του Παναθηναϊκού από οπαδούς του Ολυμπιακού σε «ραντεβού θανάτου» έπειτα από αγώνα… βόλεϊ γυναικών. Δεν έχω όμως πάψει να αγαπώ τον Ολυμπιακό και το ποδόσφαιρο, ως άθλημα και ως θέαμα. Αυτό εξηγεί γιατί αποφάσισα να παρέμβω στο πρόβλημα του ποδοσφαίρου.
Κοινό σημείο πολιτικής και ποδοσφαίρου η απήχησή τους σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Το ποδόσφαιρο είναι το λαοφιλέστερο άθλημα σε όλο τον πλανήτη. Κοινός εχθρός τους ο φανατισμός και ο οπαδισμός. Είναι οι αιτίες που στη χώρα μας οι πολίτες απομακρύνονται από την πολιτική και οι φίλαθλοι από τα γήπεδα. Επέλεξα το ΦΩΣ για να καταθέσω τις απόψεις και τις προτάσεις μου, ως παλαιός αναγνώστης του, γιατί είναι η μόνη οπαδική εφημερίδα που ουδέποτε χρησιμοποίησε εμπρηστικούς τίτλους που εξάπτουν τα πάθη, προκειμένου να αλιεύσει αναγνώστες. Διαχρονικά τηρεί τις αρχές του ιδρυτή του Θοδ. Νικολαΐδη που ο Κων. Καραμανλής τιμούσε με τη φιλία του.
Το πρόβλημα του ελληνικού ποδοσφαίρου είναι δομικό. Ο πυρήνας του βρίσκεται στο νοσηρό ανταγωνισμό των ιδιοκτητών των μεγάλων ΠΑΕ. Αντί να επιδιώκουν την αξιοπιστία και ποιοτική αναβάθμιση του ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος, ανταγωνίζονται με στόχο τον έλεγχο της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (Ε.Π.Ο.). Και μέσω αυτής τον επηρεασμό της Διαιτησίας και της Αθλητικής Δικαιοσύνης. Δημιουργήθηκε η περιβόητη «παράγκα» που δηλητηριάζει το ελληνικό ποδόσφαιρο, εδώ και πολλά χρόνια.
Διαφθορά
Η διαφθορά αποτελεί συστατικό στοιχείο του ελληνικού ποδοσφαίρου. Καταγγέλλεται επώνυμα από ισχυρούς προέδρους ΠΑΕ. Αποτελεί αντικείμενο δικαστικής έρευνας. Εκκρεμεί η διερεύνηση καταγγελίας διεθνούς ποδοσφαιρικού οργάνου για «στημένους αγώνες» ομάδων πρώτης και δεύτερης κατηγορίας. Ο διεθνής ποδοσφαιριστής και ευρωβουλευτής Θοδ. Ζαγοράκης παραιτήθηκε λίγους μήνες μετά την ανάληψη της προεδρίας της ΕΠΟ μη αντέχοντας τη δηλητηριώδη ατμόσφαιρα. Το ποδόσφαιρο διοικείται αποκλειστικά από κατ’ επάγγελμα ποδοσφαιρικούς «παράγοντες» και υπηρετείται από «επενδυτές», μεταξύ των οποίων και άνθρωποι της νύχτας που «επενδύουν» για την «προαγωγή» άλλων συμφερόντων, εν πολλοίς αντίθετων με την προαγωγή του ποδοσφαίρου. Αποτέλεσμα η συνεχής απαξίωση του ελληνικού ποδοσφαίρου διεθνώς, ο αφελληνισμός του και η τριτοκοσμική εικόνα των περισσότερων γηπέδων.
Οπαδικοί Στρατοί
Το δεύτερο μείζον πρόβλημα είναι οι «οπαδικοί στρατοί». Λειτουργούν υπό τον μανδύα «συνδέσμων φιλάθλων» και συντηρούνται από τους προέδρους των ΠΑΕ. Περιθωριακά στοιχεία αναλαμβάνουν ηγετικό ρόλο. Ανάγουν τον οπαδισμό σε επάγγελμα και τον μεταλλάσσουν σε οπαδικό μίσος και βία. Ορισμένοι μάλιστα την μεταφέρουν έξω από τα γήπεδα, έχοντας αναλάβει και τηλεοπτικές εκπομπές. Με την ανοχή του ΕΣΡ. Στην πραγματικότητα, οι «σύνδεσμοι» και οι διαβόητες «θύρες» λειτουργούν ως τάγματα εφόδου συμμοριών χούλιγκαν, με διεθνείς διασυνδέσεις κι εγκληματικές οργανώσεις του κοινού ποινικού δικαίου. Στους «συνδέσμους» έχουν βρει στέγη και τα πολιτικά άκρα. Άτομα με νεοναζιστικές και ακροαριστερές ιδεολογίες.
Θυμίζω ότι τον Μάρτιο του 2021, στη Νέα Σμύρνη, στις πορείες κατά της «αστυνομικής βίας» που οργάνωσαν τα κόμματα της Αριστεράς και οι «αντιεξουσιαστές», έδωσαν το παρόν, με επίσημες ανακοινώσεις τους, οργανωμένοι χούλιγκαν από όλες τις μεγάλες ομάδες της Αττικής. Οπαδικός και πολιτικός χουλιγκανισμός αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία.
Πολυπαραγοντικό το πρόβλημα της βίας
Το πρόβλημα της βίας είναι πολυπαραγοντικό. Είναι πολλοί οι παράγοντες που εκτρέφουν το τέρας της βίας.
Το σύστημα απονομής Δικαιοσύνης πάσχει σε βαθμό που πλήττει την ουσία του κράτους δικαίου. Ο χρόνος απονομής δικαιοσύνης με τις συνεχείς αναβολές φτάνει τα όρια αρνησιδικίας. Οι αναστολές εκτέλεσης των ποινών τα όρια ατιμωρησίας. Η μεταρρύθμιση που προωθεί ο Γ. Φλωρίδης θεραπεύει πολλές από τις παθογένειες που ταλανίζουν τον ευαίσθητο αυτό τομέα.
Χωρίς να παραγνωρίζω το οικογενειακό περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά, θεωρώ σημαντική την επιρροή του σχολικού περιβάλλοντος. Η παιδαγωγική διάσταση του σχολείου έχει πλήρως υποβαθμιστεί. Η πειθαρχία καταγγέλλεται ως αυταρχισμός. Η υποκίνηση των μαθητών από κομματικούς συνδικαλιστές σε καταλήψεις για πολιτικούς λόγους, που συνοδεύονται με βανδαλισμούς και καταστροφές της σχολικής περιουσίας, χωρίς την παραμικρή συνέπεια εξοικειώνει τους μαθητές με την παραβατικότητα και την ατιμωρησία. Συνυπεύθυνοι και οι γονείς. Η εξαγωγή της βίας έξω από τα σχολεία, με τη μορφή μαθητικής βίας αποτελεί φυσικό επακόλουθο.
Το πρόβλημα της βίας είναι βαθύτατα πολιτικό. Η κουλτούρα ανυπακοής, ανομίας και ατιμωρησίας που συστηματικά καλλιεργεί η Αριστερά, μαζί με τον βίαιο, τοξικό και διχαστικό πολιτικό λόγο με τον οποίο εκφράζεται στρώνουν το χαλί για την εισβολή της βίας στην καθημερινότητα.
Στη σημερινή κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα η οπαδική βία δεν αποτελεί παρά έναν από τους τρεις επάλληλους βίας που ταλανίζουν την ελληνική κοινωνία, εδώ και σαράντα χρόνια. Οπαδική βία, πανεπιστημιακή βία και πολιτική βία αποτελούν τους τρεις κύκλους βίας που εφάπτονται, τέμνονται κι επικαλύπτονται.
Ολιστική απάντηση
Απαιτείται ολιστική απάντηση στα φαινόμενα της βίας. Χρειάζεταιισχυρή πολιτική βούληση μηδενικής ανοχής στα φαινόμενα βίας. Αναγωγή όλων των εκδηλώσεων της σε ιδιώνυμα αδικήματα και εφαρμογή του νόμου.
Η απόπειρα δολοφονίας σε βάρος του 31χρονου αστυνομικού πρέπει να αποτελέσει τον καταλύτη για την αντιμετώπιση της βίας. Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα από τα τάγματα εφόδου της Χρυσής Αυγής υπήρξε ο καταλύτης για την εξάρθρωση της εγκληματικής οργάνωσης που δρούσε υπό τον μανδύα πολιτικού κόμματος. Το ίδιο πρέπει να ισχύσει και για το νέο δολοφονικό κρούσμα οπαδικής βίας. Πρέπει να μπει τέλος στις θυσίες ανθρώπινων ζωών στο βωμό της οπαδικής βίας, που ξεκίνησαν το 1986 από τον θάνατο του 29χρονου Χαρ. Μπλιώνα, που καρφώθηκε φωτοβολίδα στο λαιμό του στο στάδιο Αλκαζάρ της Λάρισας, του Θεοφιλόπουλου το 2008 στην Αθήνα, του Άλκη Καμπανού το 2022 στη Θεσσαλονίκη, του Μιχάλη Κατσούρη το 2023, στη Φιλαδέλφεια. Η προχθεσινή δολοφονική απόπειρα σε βάρος αστυνομικού πρέπει να είναι η τελευταία και να οδηγήσει στο ξερίζωμα του οπαδικού χουλιγκανισμού αλλά και στην εξυγίανση του ελληνικού ποδοσφαίρου.
Θεσμικό πλαίσιο
Η αποτρόπαια δολοφονία του Άλκη Καμπανού οδήγησε σε νέο θεσμικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της οπαδικής βίας. Οι ρυθμίσεις του κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Οι αυστηρές προϋποθέσεις που θέτει για την ίδρυση και τη λειτουργία των «λεσχών φιλάθλων» και η επαναφορά του ιδιώνυμου για τα αδικήματα οπαδικής βίας είναι επαρκείς. Δε χρειάζεται αυστηροποίηση των ποινών. Αντίθετα, θα πρότεινα τη δυνατότητα μετατροπής των ποινών σε προσφορά κοινωνικής εργασίας, λαμβάνοντας υπόψη το νεαρό της ηλικίας των δραστών. Στην παρούσα συγκυρία επιβάλλεται πενταετής αναστολή της λειτουργίας των συνδέσμων και επαναλειτουργία τους σε νέες βάσεις.
Αυτό που απαιτείται είναι η ΕΦΑΡΜΟΓΗ του νόμου. Από το 2006 έχουν ψηφιστεί τουλάχιστον τέσσερις αθλητικοί νόμοι κατά της οπαδικής βίας, έπειτα από παρόμοια γεγονότα. Το «ιδιώνυμο» θεσμοθετήθηκε το 2006 και καταργήθηκε από την ίδια Κυβέρνηση. Και σήμερα παραμένει σε ισχύ. Απλώς δεν εφαρμόζεται.
Εξυγίανση
Η εξυγίανση του ελληνικού ποδοσφαίρου είναι η καρδιά του προβλήματος. Οι διεθνείς ποδοσφαιρικές αρχές, FIFA και UEFA, έχουν καταθέσει, μετά από αίτημα της Κυβέρνησης Μητσοτάκη το 2002, σχέδιο «ολιστικής μεταρρύθμισης του θεσμικού πλαισίου του ελληνικού ποδοσφαίρου». Την εφαρμογή του η ΕΠΟ έχει παραπέμψει με διάφορα προσχήματα στις ελληνικές καλένδες, για ευνόητους λόγους. Η εξυγίανση του ποδοσφαίρου είναι ευθύνη της Κυβέρνησης, όχι των «επαγγελματιών» ποδοσφαιρικών παραγόντων. Ακόμη και με τίμημα την έξοδο των ελληνικών ομάδων από τις διεθνείς διοργανώσεις. Αυτό ήταν το κλειδί με το οποίο η Μάργκαρετ Θάτσερ πέτυχε την εξυγίανση του Αγγλικού ποδοσφαίρου και την απαλλαγή του από τον χουλιγκανισμό, μετά τα τραγικά γεγονότα του Heizel.
Είναι αποκαλυπτική η διαφορά συμπεριφοράς παραγόντων και οπαδών μεταξύ διεθνών και ελληνικών αγώνων. Στους διεθνείς αγώνες που εφαρμόζονται με αυστηρότητα οι κανονισμοί FIFA και UEFA, η συμπεριφορά και των δύο είναι υποδειγματική. Οι ίδιοι κανονισμοί πρέπει να ισχύσουν και στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Έτσι θα γίνει και πάλι το ποδόσφαιρο γιορτή. Όπως το απολαμβάνουμε από την τηλεόραση στους ευρωπαϊκούς αγώνες. Σε έναν ακόμη τομέα η Ελλάδα αποτελεί την ευρωπαϊκή εξαίρεση.
Τώρα είναι η ώρα
Η Κυβέρνηση πρέπει επιτέλους να τολμήσει. Να συγκρουστεί με τα φαινόμενα βίας. Αποτελεί λαϊκή απαίτηση. Όχι μόνο δεν πρόκειται να έχει κανένα πολιτικό κόστος. Αντίθετα, θα προκύψει όφελος για την ίδια, για την κοινωνία και τον αθλητισμό. Αν όχι τώρα, πότε; Τώρα είναι η ώρα.
*πρώην υπουργός
