του Ηλία Καραβόλια
Aυτό που συμβαίνει στη Γερμανία (απεργίες, πτωχεύσεις, λουκέτα, απολύσεις, εκτροχιασμός μεγεθών και έντονα σημάδια ύφεσης) είναι κάτι σαν τεστ προσομοίωσης του ευρωπαϊκού νεοσυντηρητισμού και του επίμονου oρντοφιλελευθερισμού.
Στην πραγματικότητα είναι μια μορφή σχετικής αποδόμησης του παραδοσιακού προτεσταντικού μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης.
Δεν θα χαθούμε σε νούμερα και μεγέθη. Ποιοι απεργούν; Ο πρωτογενής τομέας, οι αγρότες, οι χειρώνακτες, οι βιομηχανικοί εργάτες - όχι το υπερδικτυωμένο cognitariatο των γραφείων και των υπηρεσιών.
Διαβάζω αναλύσεις για την εξήγηση της κατάστασης με βάση τους σχετικά βολικούς γεωπολιτικούς συσχετισμούς: «τους κόστισε το ακριβό ρωσικό αέριο που συντηρούσε την γερμανική ισχυρή βιομηχανία», «τους κατάπιαν οι Κινέζοι επειδή τους αντέγραψαν», κ.α. Είναι μάλλον παραπλανητική και βολική εικόνα.
Το ίδιο βολική είναι η θεωρία της «εξάρτησης διαδρομής»: η τάση όταν είσαι καλός σε κάτι( πχ η επιμονή των Γερμανών στα βενζινοκίνητα και πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα) να επιμένεις σε αυτό ενώ φαίνεται ότι αλλού είναι το μέλλον (ηλεκτροκίνητα).
Όμως η γερμανική οικονομία έδειχνε εδώ και Μάριο τάσεις αδυναμίας για συνεχείς υψηλούς ρυθμούς παραγωγικότητας.
Διότι καλά τα μακροοικονομικά μεγέθη αλλά εδώ και χρόνια υποχωρούσαν τα πραγματικά διαθέσιμα εισοδήματα μισθωτών και μικρομεσαίων τάξεων.
Την ίδια περίοδο ήταν εμφανές ότι η γερμανική οικονομία συστηματικά οχυρώθηκε(ως παραδοσιακός κρατικός καπιταλισμός) στα χρόνια της ελληνικής και νοτιοευρωπαϊκης κρίσης χρέους, πίσω από το μοτίβο της ευέλικτης απασχόλησης.
Η αλήθεια είναι ότι απελευθερώθηκαν (δηλαδή μειώθηκαν) οι μισθοί και με πρόσχημα την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και των εξαγωγών απορρυθμίστηκαν οι αγορές σε πολλούς κλάδους, ενώ η καινοτομία έμοιαζε να τροφοδοτεί την εγχώρια ισχυρή βιομηχανία και όχι τους μικρομεσαίους.
Το δε Δ.Ν.Τ λέει σήμερα ότι «επαναπαύτηκε η Γερμανία στον ισχυρό κρατικό καπιταλισμό της και εγκατέλειψε τις δημόσιες υποδομές και επενδύσεις» (κάτι που μοιάζει αντιφατικό αλλά δεν είναι).
Μετά λοιπόν από ταξικές πολιτικές και μιας μορφής «αναπτυξιακή λιτότητα» πολλών ετών, το πάγωμα στην πραγματική αγοραστική δύναμη του μισθού και των εισοδημάτων συνάντησε τον στασιμοπληθωρισμό.
Και μετά από επιμονή σε βαρύ βιομηχανικό μοντέλο, με υψηλά περιθώρια κέρδους για το κεφάλαιο και όχι για την εργασία, μετά από χρηματοπιστωτικό εγκλωβισμό κεφαλαίων από παντού με τα αρνητικά επιτόκια, έμοιαζε σχεδόν σίγουρο ότι θα εμφανίζονταν υφεσιακά σινιάλα.
Η Γερμανία μετά την έλευση του ευρώ δεν είναι παρά η κακή εκδοχή της ενιαίας αγοράς που συντηρεί ανισότητες, στηρίζεται σε ανάπτυξη με περιορισμένες δουλειές (jobless recovery) όταν διολισθαίνει η ζήτηση, και φυσικά σε ολοένα φθηνότερα εργατικά χέρια (με υψηλούς βαθμούς απόσπασης υπεραξίας, χαμηλούς ρυθμούς στην διάχυση πλούτου και στο «μέρισμα» της εργασίας).
Σήμερα η αναιμική γερμανική οικονομία δεν είναι παρά η κατάληξη που νομοτελειακά θα είχε ο νεοφιλελεύθερος ευρωπαϊκός καπιταλισμός της ολιγαρχικής τραπεζοκρατίας (που έδωσε φθηνό ευρώ στους πολλούς αλλά πήρε ακριβό ιδρώτα) και του βιομηχανικού φεουδαλισμού με τα φθηνά μεταναστευτικά εργατικά χέρια.
Η χρόνια εικόνα μιας ανεπτυγμένης πλεονασματικής και εξωστρεφούς αγοράς έκρυβε ένα σχεδόν κοινό μυστικό : αυτό το μοντέλο συντηρείται εξωτερικεύοντας κόστη και εσωτερικεύοντας κέρδη (για κλαδικά ολιγοπώλια) με βάση την χρηματοδοτούμενη κατανάλωση γερμανικών προϊόντων των ελλειμματικών χωρών( ρίξετε μια μάτια στις μάρκες ακριβών αυτοκινήτων στους δρόμους μας).
Αυτό το μοντέλο του καπιταλισμού - που ορθά δεν ακολουθούν στις ΗΠΑ - προσπαθούσε να εμφυτεύσει η Γερμανία στον ευρωπαϊκό νότο.
Τα χρέη όμως (δημόσια και ιδιωτικά) της κάθε διαφορετικής οικονομικά χώρας, δεν είναι μόνο από κρατική σπατάλη, υπερδανεισμό και ομόλογα. Είναι το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της άνισης κατανομής του πλούτου στις κοινωνίες, την τεράστια αύξηση των ανισοτήτων και φυσικά την μη φορολόγηση του μεγάλου καλά κρυμμένου πλούτου.
