του Γεωργίου Ι. Μάτσου*
Η μαρτυρία ανήκει στον τότε ρεπόρτερ του Capital, Γ. Αγγέλη: "Το πρώτο δίμηνο του 2010 και ενώ το ΥΠΟΙΚ είχε επιτυχώς προχωρήσει σε ομολογιακές εκδόσεις με δηλωμένη την προθυμία των primary dealers να καλύψουν και τις επόμενες που είχαν προγραμματισθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες διαχείρισης δημόσιου χρέους, η κυβέρνηση όπως είναι γνωστό στράφηκε αλλού... Και η ευκαιρία χάθηκε. Η συνέχεια είναι γνωστή.".
Έχουμε ήδη τεκμηριώσει εκτενώς με πλήθος άλλων αδιαμφισβήτητων στοιχείων, πώς καταστράφηκε η ελληνική πιστοληπτική ικανότητα το 2009-2010. Όμως οι πρωτογενείς μαρτυρίες ανθρώπων που βίωσαν την κατάσταση, έχουν αυτοτελή αξία.
Αν είχε γίνει η "μία και μόνη εξεταστική για το πώς μπήκαμε στο Μνημόνιο", που υποσχόταν ο Σαμαράς πριν την κυβέρνηση Παπαδήμου, θα είχαν μαζευτεί πολλές πρωτογενείς μαρτυρίες για τους καταστροφικούς χειρισμούς του πρώτου επταμήνου της κυβέρνησης Παπανδρέου. Δεν συγκροτήθηκε όμως ποτέ εκείνη η εξεταστική. Άρα μήπως τάχα "δεν είναι έγκυρη" η πρωτογενής μαρτυρία ενός μόνον δημοσιογράφου, ασχέτως εάν ουδείς ποτέ τη διέψευσε ή την αντέκρουσε;
Στην εντελώς ίδια όμως πρωτογενή μαρτυρία προβαίνει εντέλει και… ο ίδιος ο τότε υπουργός Οικονομικών και πρωτεργάτης του πρώτου Μνημονίου, Γ. Παπακωνσταντίνου, που στο βιβλίο του "Game Over – Η αλήθεια για την κρίση" σελίδα 58, λέει ακριβώς το ίδιο πράγμα με τον κ. Αγγέλη.
Αφού εξιστορεί ότι τον Νοέμβριο 2009, ευκρινή χρόνο μετά την "αποκάλυψη της αλήθειας για το έλλειμμα του 2009" (20-21 Οκτωβρίου 2009), εξεδόθη με ικανοποιητικό για τα τότε δεδομένα επιτόκιο (5,3%) 15ετές ομόλογο, συνεχίζει (βλ. "σχετικά αρχεία"):
"Δεν υπήρχαν άλλες ανάγκες δανεισμού για το τρέχον έτος, και ο ΟΔΔΗΧ με συμβούλεψε να μην εκδώσουμε άλλα ομόλογα. Περαιτέρω εκδόσεις το 2009 για τις δανειακές ανάγκες του επόμενου έτους θα δημιουργούσαν ερωτηματικά στις αγορές. Αυτό βέβαια δεν εμπόδισε τις μεγάλες διεθνές τράπεζες να μας χτυπάνε την πόρτα για το νέο μεγάλο κύμα δανεισμού της επόμενης χρονιάς. Τα υψηλότερα επιτόκια καθιστούσαν τα ελληνικά ομόλογα ελκυστικά για όσους είχαν διάθεση για λογικό ρίσκο σε ένα γενικότερο διεθνές περιβάλλον χαμηλών αποδόσεων, και φυσικά απέφεραν σημαντικές προμήθειες στις τράπεζες"!
Ούτε λίγο ούτε πολύ, ο κ. Παπακωνσταντίνου επιβεβαιώνει πλήρως ότι:
α) Κανένα πρόβλημα δεν είχε η ελληνική πιστοληπτική ικανότητα όταν η κυβέρνηση Παπανδρέου ανέλαβε την εξουσία. Αντιθέτως, η κατάσταση περιγράφεται ότι ήταν πραγματικά (όχι αβασίμως, όπως υποσχόταν ο Τσίπρας πέντε χρόνια αργότερα) του τύπου "παρακαλούσαν να μας δανείσουν".
β) Καθώς η φερόμενη "αποκάλυψη της αλήθειας για το έλλειμμα" του 2009 είχε ήδη γίνει στις 20-21 Οκτωβρίου, οι μεγάλες διεθνείς τράπεζες "χτυπούσαν την πόρτα" για τον δανεισμό του 2010, παρά το ότι γνώριζαν την "αλήθεια για το έλλειμμα". Ας αφήσουμε ότι η δήθεν "αλήθεια για το έλλειμμα του 2009" δεν ήταν ακριβώς έτσι, διότι η τότε κυβέρνηση μπορούσε να λάβει μέτρα μείωσης του ελλείμματος τρέχοντος έτους, αλλά ενδιαφερόταν μόνον να επιρρίψει επικοινωνιακά τη γεννώμενη κρίση στην προηγούμενη κυβέρνηση.
γ) Η πλήρης ευθύνη για τη, μεταγενέστερη της ευνοϊκής κατάστασης που ο ίδιος περιγράφει, καταστροφή της ελληνικής πιστοληπτικής ικανότητας ανήκει στον ίδιο και στην κυβέρνησή του.
Ο κ. Παπακωνσταντίνου αποδεικνύεται, ταυτόχρονα, εντιμότερος και αφελέστερος του αναμενομένου. Εντιμότερος, διότι παραδέχεται και περιγράφει μια πραγματικότητα που καταδικάζει τους δικούς του χειρισμούς. Αφελέστερος, καθώς δεν αντιλαμβάνεται ότι αυτοκαταδικάζεται, μαρτυρώντας τη ζωηρή πιστοληπτική ικανότητα που παρέλαβε.
Η αφέλεια αυτή μαρτυρεί βαθύτερη ανεπάρκεια. Δείχνει επίσης, γιατί κυριάρχησαν επικοινωνιακά οι αβάσιμες εκδοχές που έχει υιοθετήσει πλήθος καλοπροαίρετων συμπολιτών μας: Όσα έλεγε ο τότε υπουργός Οικονομικών τα πίστευε, όπως πίστευε ότι η μαρτυρία του περί άθικτης πιστοληπτικής ικανότητας που παρέλαβε, με αντοχές ακόμη και στην "αποκάλυψη του πραγματικού ελλείμματος", τάχα δεν τον ενοχοποιεί για τη μεταγενέστερη καταστροφή της πιστοληπτικής μας ικανότητας.
Η παραδοχή Παπακωνσταντίνου ότι η Ελλάδα διατηρούσε άθικτη την πιστοληπτική της ικανότητα παρά τη ρητορική υψηλότερου ελλείμματος, αποδεικνύει ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου παρέλαβε τον "Τιτανικό" εκτός τροχιάς του "παγόβουνου". Ήταν αυτή που τον "έστριψε" προς τα εκεί.
Εύλογα λοιπόν ο κ. Παπακωνσταντίνου κάνει ότι δεν καταλαβαίνει, ποιος ήταν ο υπερβολικά απλός άλλος δρόμος που υπέδειξε ακόμη μια φορά ο κ. Χριστοδουλάκης:
Να λάβουμε μόνοι μας μέτρα για τη μείωση του ελλείμματος!
Ας σκεφθεί μόνον ο κ. Παπακωνσταντίνου ότι, εάν τα μέτρα της 3ης Μαρτίου 2010 είχαν ληφθεί αυτούσια Νοέμβριο 2009 ή έστω Ιανουάριο 2010, ουδέποτε θα είχε διαβρωθεί η ελληνική πιστοληπτική ικανότητα, ούτε θα είχε εγερθεί θέμα Μνημονίου και ξένης κηδεμονίας.
Τα μέτρα της 3ης Μαρτίου 2010 ήταν ικανά να ανασχέσουν την κρίση ακόμη και τότε, όπως διαβεβαίωνε ο Ι. Στουρνάρας στην τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ του Μαρτίου 2010, εάν ο Γ. Παπανδρέου δεν προξενούσε ευρωπαϊκή πολιτική κρίση, ζητιανεύοντας τον εντελώς αχρείαστο μηχανισμό στήριξης, ως δήθεν "πιστόλι στο τραπέζι κατά των κερδοσκόπων".
Ένας μόνο τρόπος καταπολέμησης της υποτιμητικής κερδοσκοπίας στα κρατικά ομόλογα υπήρχε και υπάρχει: Η δημοσιονομική σύνεση. Με αποφυγή κάθε κίνησης που υποσκάπτει την αξιοπιστία της χώρας, όπως η ρητορική "Τιτανικού" και οι αδιανόητοι χειρισμοί της περιόδου εκείνης.
Εκατομμύρια συμπολίτες μας πίστεψαν την κυβέρνηση Παπανδρέου ότι η Ελλάδα νομοτελειακά θα χρεωκοπούσε, δικαιώνοντας ηθικά την χρεωκοπία με άλλοθι το αμαρτωλό δημοσιονομικό μας παρελθόν. Το μεν δημοσιονομικό μας παρελθόν ήταν αμαρτωλό, πράγμα που "ηθικά" τάχα πείθει για την εκδοχή Παπανδρέου. Όμως δεν οδηγούσε στη χρεωκοπία. Οδηγούσε στη φυσιολογική και συνήθη στη δημοσιονομική μας ιστορία αυτοδύναμη λήψη μέτρων δημοσιονομικής αυστηρότητας, όπως τόσες φορές είχαμε κάνει στο πρόσφατο παρελθόν: Το 1985-87, το 1990-93, το 1994-95, το 1996-2000.
Εκατομμύρια συμπολίτες μας πίστεψαν εξαιτίας της εκδοχής εκείνης ότι η χώρα αυτή δεν έχει μέλλον. Έτσι ξεκίνησε η μετανάστευση.
Η πολιτική σκόπιμης φτώχυνσης υπό τον εύηχο τίτλο "εσωτερική υποτίμηση" κατατρύχει έως σήμερα τα εισοδήματα. Νομίσαμε ότι, στην εποχή της ρομποτικής παραγωγής, η αύξηση της ανταγωνιστικότητας προϋποθέτει χαμηλούς μισθούς.
Δεν φθάνει η έκταση του άρθρου για να περιγραφεί πόσα άλλα δεινά των Μνημονίων θα είχαν αποφευχθεί, εάν ο κ. Παπακωνσταντίνου είχε δεχθεί να μας παράσχουν οι μεγάλες διεθνείς τράπεζες τον δανεισμό του 2010, που κατά τη δική του μαρτυρία αυτές πρόσφεραν, είχε δε παράλληλα λάβει μόνος του, χωρίς έξωθεν επιβολή, μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Την ίδια όμως ακριβώς εποχή που οι διεθνές τράπεζες "χτυπούσαν την πόρτα για το νέο μεγάλο κύμα δανεισμού της επόμενης χρονιάς", ο κ. Παπανδρέου τηλεφωνούσε στον επικεφαλής του ΔΝΤ, Στρος-Καν και εργαζόταν "υπογείως", κατά την αθέλητα δημόσια μαρτυρία του τελευταίου στον γαλλικό τηλεοπτικό σταθμό Canal+, για την υπαγωγή στο Μνημόνιο.
Μένει να απαντηθεί, γιατί πλήθος συμπολιτών μας εξακολουθούν έως σήμερα να υιοθετούν την προπαγάνδα της τότε κυβέρνησης, όταν τα πάντα την καταρρίπτουν.
*Δ.Ν., Δικηγόρος
