Ενδοοικογενειακή βία στη Μέση Ανατολή

του Cesar Chelala*

Η διαφυλετική βία, η οποία εκδηλώνεται κατά κύριο λόγο κατά των γυναικών, είναι σήμερα μια από τις πιο σοβαρές ’’επιδημίες’’ της Μέσης Ανατολής.

Αυτό το είδος βίας εμφανίζεται σχεδόν σε όλες τις χώρες της περιοχής και επηρεάζει τις οικογένειες όλων των υποβάθρων, κάθε θρησκείας και κοινωνικής σφαίρας. Δεν επηρεάζει μόνο τις οικογένειες, αλλά τις κοινωνίες στο σύνολό τους.

Εκτιμάται ότι το 37% των γυναικών στις αραβικές χώρες έχουν βιώσει οικογενειακή βία. Σύμφωνα με μια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, περίπου 200.000 γυναίκες υπήρξαν θύματα ενδοοικογενειακής βίας στο Ισραήλ μεταξύ 2014 και 2015.

Πλήθος πολιτιστικών, οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της ντροπής και του φόβου των θυμάτων για τυχόν αντεκδίκηση των συντρόφων τους, συμβάλλουν στο δισταγμό των γυναικών να καταγγείλουν αυτές τις πράξεις.

Οι γυναίκες που μιλούν, ως επί το πλείστον στρέφονται προς τις οικογένειες και τους φίλους τους, και όχι προς την αστυνομία. Η έλλειψη αποτελεσματικής δικαστικής απόφανσης στις κατηγορίες τους συμβάλλει στην αποθάρρυνση τους. Η Βόρεια Αφρική και η Μέση Ανατολή έχουν τη λιγότερο ισχυρή νομική προστασία από την ενδοοικογενειακή βία.

Συνέπειες της ενδοοικογενειακής βίας

"Η βία κατά των γυναικών έχει πολλαπλές συνέπειες, σε ατομικό επίπεδο, εντός της οικογένειας, της κοινότητας και της ευρύτερης κοινωνίας. Μπορεί να επιφέρει θανάτους, αλλά ακόμα και να επιβαρύνει σημαντικά την οικονομία ", δήλωσε ο Manal Benkirane, ειδικός περιφερειακών προγραμμάτων στο Περιφερειακό Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Αραβικά κράτη.

Σε παγκόσμια κλίμακα, η βία είναι εξίσου κοινή αιτία θανάτου και αναπηρίας, όπως είναι ο καρκίνος μεταξύ των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Είναι ,επίσης, μια ακόμη σημαντική αιτία προβλημάτων υγείας, από ό, τι ακόμα και το συνολικό άθροισμα κρουσμάτων ελονοσίας και τροχαίων ατυχημάτων.

Οι εμπειρογνώμονες στον τομέα της δημόσιας υγείας θεωρούν ολοένα και περισσότερο τη βία κατά των γυναικών θέμα δημόσιας υγείας, το οποίο απαιτεί μια δημόσια προσέγγιση.

Οι βίαιες εμπειρίες καθιστούν τις γυναίκες πιο επιρρεπείς σε μια ποικιλία προβλημάτων ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη, η αυτοκτονία και η κατάχρηση οινοπνευματώδη ποτών και ναρκωτικών.

Η σεξουαλική βία αυξάνει επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένου του HIV / AIDS (μέσω αναγκαστικών σεξουαλικών σχέσεων ή λόγω της δυσκολίας να πεισθούν οι άνδρες να χρησιμοποιούν προφυλακτικά). Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε σοβαρά γυναικολογικά προβλήματα.

Ένα παγκόσμιο πρόβλημα

Η Παγκόσμια Οργάνωση κατά των Βασανιστηρίων εξέφρασε την ανησυχία της σχετικά με τα υψηλά επίπεδα βίας κατά των γυναικών παγκοσμίως.

Παρόλο που διατάξεις σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία περιλαμβάνονται σε πολλές εθνικές πολιτικές και νόμους, υπάρχουν δυσκολίες στην εφαρμογή τους.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), "σχεδόν οι μισές γυναίκες που πεθαίνουν λόγω ανθρωποκτονίας σκοτώνονται από τους συζύγους ή τους φίλους τους".

Οι ειδικοί της δημόσιας υγείας θεωρούν όλο και περισσότερο ότι η βία κατά των γυναικών είναι θέμα δημόσιας υγείας. Μελέτες που διεξάγονται στον αραβικό κόσμο δείχνουν ότι το 70% της βίας συμβαίνει στις μεγάλες πόλεις και ότι σε σχεδόν 80% των περιπτώσεων οι υπεύθυνοι είναι οι ‘’αρχηγοί’’ των οικογενειών, όπως οι πατέρες ή οι μεγαλύτεροι αδελφοί.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, υποστηρίζουν το δικαίωμά τους να τιμωρούν τις συζύγους και τα παιδιά τους με κάθε τρόπο, τον οποίο κρίνουν αυτοί ως κατάλληλο.

Από τις 22 χώρες μέλη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τη Δυτική Ασία (ESCWA), μόνο η Ιορδανία, ο Λίβανος, η Τυνησία, το Μαρόκο, το Μπαχρέιν και η Σαουδική Αραβία θεωρούνται ότι διαθέτουν νόμους για την προστασία των γυναικών από ενδοοικογενειακή κακοποίηση.

Τα καλά νέα

Ωστόσο, σημειώθηκε κάποια πρόοδος όσον αφορά αυτό το πρόβλημα. Η Τυνησία, για παράδειγμα, συνεχίζει να υψώνει τον πήχη για τα αραβικά δικαιώματα των γυναικών τον 21ο αιώνα.

Το 2014, το Υπουργείο Γυναικών και Οικογένειας κατέθεσε νομοσχέδιο που καταδικάζει και τιμωρεί την ενδοοικογενειακή βία. Το σχέδιο νόμου εγκρίθηκε το 2016.

Στο Λίβανο, δεν υπάρχουν αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία για την ενδοοικογενειακή βία, θέμα που εξακολουθεί να παραμένει ένα ταμπού στην κοινωνία του Λιβάνου.

Το 2009, πραγματοποιήθηκε στην Ιορδανία η δεύτερη αραβική περιφερειακή διάσκεψη για την προστασία της οικογένειας. Διεξήχθη υπό την αιγίδα της Βασίλισσας Rania, προέδρου του Εθνικού Συμβουλίου Οικογενειακών Υποθέσεων (NCFA).

Το συνέδριο διαμόρφωσε μια ενιαία στρατηγική για τη διαφύλαξη των οικογενειών από την ενδοοικογενειακή βία, με τη συμμετοχή οικογενειακών εμπειρογνωμόνων και κοινωνιολόγων από τον αραβικό κόσμο.

Στο Μαρόκο, η Ένωση για τη Δράση των Γυναικών (UAF) διοργάνωσε φόρουμ για την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τη βία κατά των γυναικών και φιλοξένησε τοπικές ομάδες για την προστασία των θυματοποιημένων γυναικών.

Ταυτόχρονα έχουν δημιουργηθεί συμβουλευτικά κέντρα που επιτρέπουν στις γυναίκες να μιλάνε για τα προβλήματά τους και να δέχονται βοήθεια.

Στην Αίγυπτο, όπου το φαινόμενο είναι διαδεδομένο στην κοινωνία, ιδρύθηκε το ‘’Beit Hawa’’ (Το Σπίτι της Εύας) ως το πρώτο πλήρες καταφύγιο γυναικών στην Αίγυπτο και στον αραβικό κόσμο.

Τον Δεκέμβριο του 2018, διαδηλωτές στο Ισραήλ κατέκριναν την αποτυχία της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τη βία κατά των γυναικών.

Φωνάζοντας το σύνθημα του Πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου «ξυπνήστε, το αίμα μας δεν είναι φθηνό», πραγματοποιήθηκε πέρυσι διαμαρτυρία ως αντίδραση στις δολοφονίες 24 γυναικών , από τα χέρια συντρόφου, μέλους της οικογένειάς τους ή κάποιου γνωστού.

Μετά τις διαμαρτυρίες, το Υπουργείο Ευημερίας ανέφερε αύξηση κατά 150% των καταγγελιών για περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας στη χώρα.

Αντιμετώπιση της οικογενειακής βίας

Πρέπει , ωστόσο, να γίνουν παραπάνω ενέργειες ώστε η ‘’επιδημία’’ της βίας να τεθεί υπό έλεγχο.

Οι ηγέτες της κυβέρνησης και των κοινοτήτων θα πρέπει να ξεκινήσουν τις προσπάθειες για τη δημιουργία μιας κουλτούρας ανοίγματος και υποστήριξης για την εξάλειψη του στιγματισμού που συνδέεται με αυτό το πρόβλημα.

Επιπλέον, είναι απαραίτητο όχι μόνο να θεσπίσουμε αλλά και να επιβάλουμε νομοθεσία που ποινικοποιεί όλες τις μορφές βίας κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένου του συζυγικού βιασμού. Οι νόμοι θα πρέπει να συνοδεύονται από προγραμματισμούς με συγκεκριμένη εθνική δράση.

Η έκθεση του 2009 της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τη Δυτική Ασία (ESCWA) δήλωσε ότι η έλλειψη κοινωνικής συμμετοχής των γυναικών «οφείλεται πρωτίστως στην ύπαρξη νόμων που προάγουν διακρίσεις, στην αποτυχία της εφαρμογής της σχετικής νομοθεσίας και στην έλλειψη ενημέρωσης των γυναικών για τα σχετικά τους δικαιώματα".

Δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική ανάπτυξη στη Μέση Ανατολή χωρίς την πρόοδο στο θέμα των γυναικών και αναγνώρισης των δικαιωμάτων τους.

Όπως ανέφερε η Έκθεση για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη, «Η εξύψωση των αραβικών γυναικών αποτελεί στην πραγματικότητα προϋπόθεση για την αναγέννηση της Αραβίας και συνδέεται με την τύχη του αραβικού κόσμου και την επίτευξη της ανθρώπινης ανάπτυξης».

* Παγκόσμιος Σύμβουλος Υγείας και Σύμβουλος Έκδοσης για το The Globalist

**πρώτη δημοσίευση: www.theglobalist.com