του Άκη Σκέρτσου*
Η ελληνική οικονομία παραμένει εγκλωβισμένη σε ένα παραγωγικό μοντέλο φτηνής ανάπτυξης με χαμηλή τεχνολογία, μικρό μέγεθος επιχειρήσεων, χαμηλές διαχειριστικές ικανότητες από τους εργοδότες και φθίνουσες δεξιότητες από τους εργαζομένους. Πρόκειται για χαρακτηριστικά που οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στο ρυθμιστικό περιβάλλον που έχει συσσωρεύσει με την πάροδο των ετών μια σειρά από στρεβλώσεις οι οποίες καθηλώνουν την οικονομία- και κατ’ επέκταση τη χώρα- στο μικρό μέγεθος, την εκτεταμένη παραοικονομία και την αδήλωτη εργασία. Στο νομοσχέδιο «Επενδύω στην Ελλάδα», έχουν συμπεριληφθεί επί τούτου μια σειρά από εργασιακές διατάξεις. Από μόνες τους θα μπορούσαν να συγκροτήσουν ξεχωριστό σχέδιο νόμου. Όμως περιλήφθηκαν στο σώμα των φιλο- επενδυτικών ρυθμίσεων πολύ απλά διότι δεν μπορείς να έχεις επενδύσεις και διατηρήσιμη αύξηση του ΑΕΠ χωρίς μια αγορά εργασίας που λειτουργεί με σύγχρονους κανόνες. Δηλαδή, με ασφάλεια δικαίου για όλους, διαφάνεια στην οργάνωση και λειτουργία των κοινωνικών εταίρων, και αποτελεσματικούς μηχανισμούς ελέγχων.
Δεν είναι μέτρα που εφηύρε η κυβέρνηση αλλά πολιτικές του ευρωπαϊκού κοινωνικού κεκτημένου και της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας που εξισορροπούν ανάγκες εργαζομένων και επιχειρήσεων. Σύμφωνα με μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος μόνο η αυστηρότητα των ελέγχων στην αγορά εργασίας π[ου θα επέλθει με την εφαρμογή των διατάξεων μπορεί να οδηγήσει σε ετήσια μείωση της αδήλωτης εργασίας κατά 5%. Μια τέτοια θετική εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει με τη σειρά της σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,5%.
Εν συντομία ορισμένες από τις προωθούμενες αλλαγές:
Στο εξής θα θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας αν ο εργοδότης καθυστερήσει πέραν των 2 μηνών να καταβάλει δεδουλεμένες αποδοχές. Παύει η ισχύουσα αοριστία που ωφελούσε τους κακόπιστους. Η επιπλέον του συμφωνηθέντος ωραρίου μερική απασχόληση θα αμείβεται με προσαύξηση 12% ανά ώρα, ώστε να γίνει λιγότερο ελκυστική στους εργοδότες που «βαφτίζουν» την πλήρη απασχόληση σε μερική.
Σε περιπτώσεις αδήλωτης εργασίας θα επιβάλλεται στον εργοδότη πρόστιμο 10.500 ευρώ για κάθε αδήλωτο εργαζόμενο χωρίς να του ζητούνται εξηγήσεις. Θεσπίζεται ο υποχρεωτικός επανέλεγχος σε αυτές τις επιχειρήσεις, αυστηρές κυρώσεις για τους υπότροπους και δημιουργείται μητρώο παραβατών. Επιπλέον όπλο για να παταχθεί η εισφοροδιαφυγή σε περιπτώσεις εργοδοτών με πολύ μεγάλη παραβατικότητα, εκτός από την αναγκαστική είσπραξη των οφειλόμενων, θα μπορεί να ανασταλεί η χρήση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του ΕΦΚΑ για την υποβολή ΑΠΔ.
Επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα, σε συνεννόηση με τους εργαζομένους τους, θα μπορούν να μην εφαρμόζουν τις διατάξεις των συμβάσεων προκειμένου να ορθοποδήσουν. Η δε ανάγκη επέκτασης συλλογικής σύμβασης ή διαιτητικής απόφασης θα πρέπει να τεκμηριώνεται.
Δημιουργείται Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων και Οργανώσεων Εργοδοτών και καθιερώνεται η (προαιρετική) ηλεκτρονική ψηφοφορία. Έτσι θα υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια στο συνδικαλιστικό τοπίο και διεύρυνση της συμμετοχής, καθώς θα γνωρίζουν οι εργαζόμενοι και ολόκληρη η κοινωνία την «ταυτότητα» των οργανώσεων, το καταστατικό τους, πόσα μέλη έχουν, πόσοι ψήφισαν για να εκλέξουν τις διοικήσεις τους, την οικονομική τους κατάσταση και τις πηγές χρηματοδότησης, θα αυξηθεί η δημοκρατία στη λήψη των αποφάσεων για απεργία.
Η Ελλάδα, παρά τα σημαντικά βήματα που εκούσα- άκουσα έκανε την τελευταία δεκαετία, σε αρκετά πεδία του εργασιακού οικονομικού συστήματος μοιάζει να κινείται ακόμη στον προηγούμενο αιώνα. Σαν να κλείνει τα μάτια μπροστά στην αδήριτη πραγματικότητα του διεθνοποιημένου ανταγωνισμού. Μάλιστα, τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια αντί να συγκλίνει στους διεθνείς και ευρωπαϊκούς κανόνες κοινωνικής προστασίας και προστασίας της εργασίας, απέκλινε συστηματικά από αυτούς, παρερμηνεύοντάς τους. Γι’ αυτό και οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες στην αγορά εργασίας θα συνεχιστούν με στόχο η οικονομία να σταθεί επιτέλους με αξιώσεις στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον, να «τρέξει πιο γρήγορα από τη φθορά», να είναι μπροστά από τις εξελίξεις, παρούσα στο μέλλον προς όφελος όλων.
*υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ
