του Κωνσταντίνου Ζοπουνίδη*
Η Ευρώπη θέλει το χρόνο της να αποφασίσει εάν ο Δρόμος του Μεταξιού είναι ωφέλιμος ή μια παγίδα (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Γ. Ατσαλάκης , Μ. Εσκαντάρ : Οι Νέοι Δρόμοι του Μεταξιού, Το Βήμα , 08/09/2019). Παρόλα αυτά, η Κίνα προσπαθεί να “σπρώξει τα πιόνια της” προς τη Σκανδιναβία. Ένα μεγαλεπήβολο πρόγραμμα που φανερώνει τις ορέξεις του Πεκίνου στη Βόρεια Ευρώπη. Κινέζοι επενδυτές, εδώ και πολλά χρόνια, προσπαθούν να αγοράσουν υποδομές σε λιμάνια στη Σουηδία και ολόκληρα τεμάχια γης στην Ισλανδία. Επιχειρήσεις φιλοδοξούν επίσης να αποκτήσουν συμβόλαια κατασκευής του αεροδρομίου του Groenland και λιμάνια στη Νορβηγία. Μέχρι σήμερα, οι Σκανδιναβικές χώρες έχουν επιτύχει να κατευνάσουν τη μεγάλη όρεξη των κινέζων επενδυτών χωρίς ωστόσο να αντισταθούν σε εξαγορές επιχειρήσεων που αποτελούν τοπικές ναυαρχίδες: Volvo (Σουηδία) και Supercell (Φινλανδία).
Κινέζικη παρουσία στη Σκανδιναβία
Αυτή εκδηλώνεται ως εξής.
· Σιδηροδρομικοί σταθμοί εμπορευμάτων από και προς κίνα
· Ινστιτούτα Confucius (Κινέζικο soft power)
· Χώρες όπου η Huawei προσφέρει δίκτυο 4G ή ένα τηλεπικοινωνιακό χειριστή.
· Βαλτική θάλασσα: Κοινοί ελιγμοί από ρώσικα και κινέζικα πλοία του ναυτικού (Καλοκαίρι 2017).
Υπό κατασκευή
· Σιδηροδρομική γραμμή Baltica: υπερταχεία γραμμή που συνδέει Tallin – Riga -Kaunas– Varsovia (χρηματοδότηση 85% από την Ευρωπαϊκή Ένωση)
· Σιδηροδρομική υποθαλάσσια σήραγγα μεταξύ Tallinn και Helsinki (χρηματοδότηση από Κίνα)
· Αρκτική σιδηροδρομική γραμμή Rovaniemi-Kirkenes
· Λιμενικά τερματικά για τα κινέζικα φορτηγά.
Επενδυτικά σχέδια που απέτυχαν
· Αγορά 300 ????2 γης στην Ισλανδία
· Περιοχές κοντά στο Tallin και στο Lysekil της Σουηδίας.
15 δις ευρώ νέες επενδύσεις
Για να προωθήσει τις πωλήσεις εμπορευμάτων της, η Κίνα σχεδιάζει να επενδύσει 15 δις στις ακτές της Βαλτικής, για να δημιουργήσει τον Πολικό Δρόμο του Μεταξιού. Η ερώτηση που τίθεται είναι: είναι δυνατό να αφεθεί να περάσει μια τέτοια μεγάλη ευκαιρία υποσχόμενης επένδυσης;
Οι σκεπτικιστές εκτιμούν ότι πρόκειται για μια τεράστια επένδυση για δύο πόλεις (Tallinn και Helsinki) που και οι δύο μαζί ξεπερνούν μόλις 1.5 εκατ. κατοίκους. Βλέπουν ένα μέσο για την Κίνα να επεκταθεί σε μια περιοχή με αυξανόμενη στρατηγική σημασία. Με βάση τις προβλέψεις, το θαλάσσιο εμπόριο από το βορειοανατολικό πέρασμα που ακολουθεί τη ρωσική αρκτική ακτή πρόκειται να ανθίσει με το λιώσιμο των πάγων. Αν και η πλοήγηση είναι προβληματική το χειμώνα στην περιοχή αυτή, η Κίνα θέλει απολύτως να διαφοροποιήσει τους διαδρόμους εξαγωγής των προϊόντων της.
Ο νέος δρόμος του μεταξιού
Πλοία που έρχονται από την Ασία με ενισχυμένα κύτη, θα ξεφορτώσουν τα φορτία τους στο λιμάνι του Kirkenes, στο βορειοανατολικό σημείο της Νορβηγίας. Τα εμπορεύματα στη συνέχεια θα διαμετακομιστούν με μια μελλοντική αρκτική σιδηροδρομική γραμμή μέχρι τη φινλανδική πόλη Rovaviemi (τουριστικός προορισμός: η πόλη του Άγιου Βασίλη). Από εκεί, τα εμπορεύματα θα φθάσουν στο Helsinki και περνώντας από το υποθαλάσσιο τούνελ θα περάσουν στο Tallinn. Με μια υπερταχεία σιδηροδρομική γραμμή που είναι υπό κατασκευή (85% χρηματοδότηση ΕΕ), θα φθάσουν στην Πολωνία και από εκεί στη Γερμανία. Η σήραγγα αυτή είναι δύο φορές μεγαλύτερη από αυτή της Μάγχης. Ο στόχος είναι να συνδεθούν οι δύο ακτές σε λιγότερο από 30 λεπτά και να σχηματιστεί το “τρίγωνο της επιτυχίας”: Helsinki – Tallinn – Stockholm (η πρωτεύουσα της Σουηδίας βρίσκεται περίπου 400χιλ. δυτικά).
Συμπερασματικά, η αυξανόμενη δυσπιστία των Ευρωπαίων σε σχέση με το Πεκίνο, παρατηρείται επίσης και στη Φινλανδία. Η κυβέρνηση της Sanna Marin δεν έχει την υποθαλάσσια σήραγγα στις προτεραιότητες της. Ως προς το επενδυτικό σχέδιο της σιδηροδρομικής γραμμής από Kirkenes προς Πολωνία – Γερμανία θεωρείται μη αποδοτικό. Στην Εσθονία επίσης ανησυχούν από τα στρατιωτικά και στρατηγικά οράματα του Πεκίνου. Το 2017, ρωσικά και κινέζικα στρατεύματα πραγματοποίησαν από κοινού ελιγμούς στη Βαλτική Θάλασσα. Επιπλέον, η αρκτική στρατηγική του Πεκίνου ενδιαφέρεται για φυσικούς πόρους. Ειδικά, για σπάνια ορυκτά τα οποία δεν έχουν εκμεταλλευτεί πλήρως στη Βόρεια Ευρώπη. Οπότε, οι φιλοδοξίες της Κίνας ξεπερνούν σε σημασία τα οφέλη από τις εμπορικές συναλλαγές.
*Καθηγητής, Πολυτεχνείο Κρήτης, Επίτιμος Διδάκτορας ΑΠΘ & Πανεπιστημίου Δ. Μακεδονίας, Επίτιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Δ. Αττικής, Ακαδημαϊκός στη Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών& Χρηματοοικονομικών και Distinguished Research Professor, Audencia Business School, France
