Με τις εταιρείες ή με τις αγορές και τους καταναλωτές;

του Ολύμπιου Ράπτη* 

Είναι πλέον δεδομένο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να αντιμετωπίσει στο εσωτερικό της την αντιπαράθεση δύο φαινομενικά παρόμοιων, αλλά τόσο διαφορετικών, σχολών σκέψης. Από τη μία, οι πολιτικές που σχεδιάζονται με γνώμονα την ενίσχυση των επιχειρήσεων, ειδικά των μεγάλων, και από την άλλη αυτές που στοχεύουν στη διασφάλιση πληθώρας επιλογών για τους καταναλωτές σε μία ελεύθερη αγορά. Pro-business εναντίον pro-market, εν συντομία.

Για δεκαετίες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως ο θεσμοφύλακας των Συνθηκών και του Κοινοτικού Δικαίου, προάσπισε το Δίκαιο του Ανταγωνισμού και την Κοινή Αγορά ακόμα και έναντι των επιμέρους κρατών-μελών, ειδικά των ισχυρών. Είναι χαρακτηριστικό πως στις Βρυξέλλες -και όχι μόνο- η πανίσχυρη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού, DG COMP εν συντομία, συχνά αποκαλείται και ως «DG CON» (οι γαλλομαθείς θα καταλάβουν) ή, ευπρεπέστερα, ως «αγιατολάχ του νεοφιλελευθερισμού» λόγω της ευλαβικής προσήλωσης στη διασφάλιση της αγοράς (pro-market).

Η φιλελεύθερη επίτροπος Μαργκρέτε Βεστάγκαρ, για παράδειγμα, εμπόδισε τη συγχώνευση Siemens- Alstom κόντρα στη Γαλλία και τη Γερμανία, κάτι που σίγουρα της στοίχισε και την απόρριψη της υποψηφιότητάς της για την προεδρία της Επιτροπής.

Ο Τιερί Μπρετόν, ωστόσο, ο νέος Γάλλος Επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά, με πετυχημένη θητεία στα υψηλότερα αξιώματα του ιδιωτικού τομέα, είναι ξεκάθαρος ότι είναι ώρα να κοιτάξουμε και τις επιχειρήσεις, όχι μόνο τους καταναλωτές και τις χαμηλές τιμές.

Το πεδίο της αντιπαράθεσης λοιπόν είναι το Ευρωπαϊκό Δίκαιο Ανταγωνισμού. Υπέρ της αναθεώρησής του προς την κατεύθυνση pro-business που πιέζουν η Γαλλία και η Γερμανία, όπως και διαχρονικά το λόμπι των κορυφαίων ευρωπαϊκών βιομηχανιών, έρχονται να προστεθούν και χώρες με λιγότερο ή περισσότερο ευρωσκεπτικιστικές κυβερνήσεις, όπως η Ιταλία και η Πολωνία. Για την Αριστερά, στο δίλημμα ανάμεσα στην ελεύθερη αγορά και την προστασία εθνικών επιχειρήσεων η απάντηση είναι εύκολη. Από την άλλη, μένουν οι χώρες με ισχυρή παράδοση στο ελεύθερο εμπόριο, όπως η Ολλανδία και οι σκανδιναβικές μαζί με τις χώρες της Βαλτικής.

Αντί επιλόγου, παραθέτω τα λόγια μια παλαιότερης επιτρόπου, της Πολωνής Elzbieta Bienkowska, από την ομιλία της το 2015 στην Business Europe, την ομοσπονδία ευρωπαϊκών επιχειρήσεων- μέλος της οποίας είναι και ο ΣΕΒ από την Ελλάδα: «Σας ευχαριστώ πολύ για τη δημόσια στήριξή σας στην εμβάθυνση της Κοινής Αγοράς και την προώθηση περισσότερου ανταγωνισμού. Αλλά είμαι σίγουρη ότι αύριο ξεχωριστά θα ζητήσετε κατ’ ιδίαν συνάντηση μαζί μου προκειμένου να μου εξηγήσετε γιατί ο δικός σας κλάδος πρέπει να εξαιρεθεί και να ενισχυθεί προκειμένου να αντιμετωπίσει τον αθέμιτο ανταγωνισμό σε παγκόσμιο επίπεδο. Μη χάνετε τον χρόνο σας. Επενδύστε καλύτερα στην καινοτομία- αυτός είναι ο μόνος τρόπος να κερδίσετε τις αγορές».

*ζει στις Βρυξέλλες και ασχολείται με τα θέματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης