των Κωνσταντίνου Ζοπουνίδη και Μαριάννας Εσκαντάρ*
Ενώ η προσοχή στρέφεται όλο και περισσότερο σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνικής και διακυβέρνησης (ESG), τα οποία φαίνεται να διαδραματίζουν αυξανόμενο ρόλο στην έρευνα πιστωτικού κινδύνου που σχετίζεται με μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επενδύσεις, όπως αυτές που απαιτούνται από τα συνταξιοδοτικά ταμεία, ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να γίνεται η ανάλυση αυτή παραμένει ανοικτή προς συζήτηση. Εξάλλου, η εισαγωγή όλο και περισσότερων δεδομένων δείχνει ότι οι κατευθυντήριες γραμμές ESG στην πιστωτική ανάλυση μπορεί να έχει θετική επίδραση στην απόδοση. Υποστηρίζεται ότι οι περισσότερες από τις προκλήσεις ESG μπορούν πραγματικά να αντιμετωπιστούν με απλό και άμεσο τρόπο διευρύνοντας το φάσμα των σημείων που πρέπει να προσεχθούν στην παραδοσιακή πιστωτική ανάλυση (βλ. Κ. Κοσμίδου, Χ. Λεμονάκης, Κ. Ζοπουνίδης, Σύγχρονες Μέθοδοι Διαχείρισης Κινδύνων: Πιστωτικός & Λειτουργικός Έλεγχος, Broken Hill, 2020).
Έμμεσες συνέπειες
Αρκετές έρευνες έδειξαν ότι η κλιματική αλλαγή έχει ένα έμμεσο αντίκτυπο στους απλήρωτους λογαριασμούς των επιχειρήσεων μέσω συχνότερων και σοβαρότερων κλιματικών καταστροφών. Όταν υπάρχει ένα σοκ στην αλυσίδα αξίας, πολλές επιχειρήσεις δεν δύνανται να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους (default risk). Μεσοπρόθεσμα, ορισμένοι τομείς κινδυνεύουν να χρηματοδοτηθούν με λιγότερο καλούς όρους από τις τράπεζες και επομένως να επηρεαστεί η φερεγγυότητά τους. Εκτός από τον περιβαλλοντικό κίνδυνο, υπάρχουν και οι κοινωνικοί κίνδυνοι και της διακυβέρνησης που μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα των επιχειρήσεων να εξοφλήσουν τα χρέη τους. Οι διάφορες κοινωνικές διαταραχές επηρεάζουν την κανονική λειτουργία των επιχειρήσεων και ως εκ τούτου τον πιστωτικό κίνδυνο. Πρέπει να ληφθούν υπόψη η έλλειψη εξέτασης των κοινωνικών επιπτώσεων, η απουσία της αναδιανομής ή της ένταξης των αδυνάτων για την εκτίμηση του πιστωτικού κινδύνου των επιχειρήσεων σε μια δεδομένη χώρα.
Επιχειρήσεις με μακροπρόθεσμο ορίζοντα
Στο σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον, τα επενδυτικά κεφάλαια κατευθύνονται προς τη βιωσιμότητα. Οι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί σχηματίζουν μια μακροπρόθεσμη εικόνα των επιχειρήσεων με στόχο τις καλύτερες επιδόσεις. Ως μακροπρόθεσμοι επενδυτές θέλουν να υποστηρίζουν εταιρείες με ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο και αυτό ισχύει για όλες τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις πρέπει ολοένα και περισσότερο να αποδείξουν τις δεξιότητές τους στο τρίπτυχο ESG και ιδιαίτερα την επιθυμία τους να επιτύχουν στη μετάβαση του κλίματος προκειμένου να αντλήσουν κεφάλαια.
Οι παράγοντες ESG είναι πάντα στο επίκεντρο των ανησυχιών πολλών τραπεζικών ιδρυμάτων και κυρίως στην πιστωτική ανάλυση. Θεωρούν τον κίνδυνο ESG ως πιστωτικό, ειδικά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Πολλές φορές, ορισμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αποσύρουν το ενδιαφέρον τους από ελκυστικές και αποδοτικές επιχειρήσεις, αν αυτές δεν τηρούν τα κριτήρια ESG (για παράδειγμα όταν η ενδιαφερόμενη επιχείρηση ασχολείται με την αποψίλωση δασών). Η δυναμική του τρίπτυχου ESG θα αυξάνεται όλο και περισσότερο στο μέλλον καθώς οι νεότεροι επενδυτές θα θέλουν να χρηματοδοτούν επιχειρήσεις υπεύθυνες για ότι κάνουν. Όλα αυτά θα αναγκάσουν τη συλλογική νοοτροπία να απομακρυνθεί από τις βραχυπρόθεσμες απόψεις προς τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.
Συμπερασματικά, τα κριτήρια ESG θα έχουν ένα πολύ ενδιαφέροντα ρόλο να παίξουν στη διαχείριση των κινδύνων των επιχειρήσεων και ως εκ τούτου θα πρέπει να ενσωματωθούν στα κλασικά εργαλεία εκτίμησης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
*Ακαδημαϊκός, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France και Υποψήφια Δρ., Financial Engineering Laboratory, Πολυτεχνείο Κρήτης
