Πόσο θα κοστίσει στην Ευρώπη η μετάβαση σε καθαρή ενέργεια έως το 2050;

της Victoria Masterson*

Δεν περνάει σχεδόν καμία εβδομάδα χωρίς νέα έκθεση σχετικά με το τίμημα που θα πρέπει να πληρώσει ο κόσμος αν δεν μειωθούν σύντομα οι εκπομπές ρύπων. Πόσο όμως θα κοστίσει στην Ευρώπη για να γίνουν αυτές οι πολύ μεγάλες μειώσεις;

Όσον αφορά την Ευρώπη, το κόστος της μετάβασης σε καθαρή ενέργεια έως το 2050 θα ανέλθει σε 5,3 τρισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με νέα έκθεση του ειδικού ερευνητικού οργανισμού χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα BloombergNEF (BNEF). Η Έκθεση «European Energy Transition Outlook 2022» του BNEF παρουσιάζει δύο επιλογές καθαρής ενέργειας για την έξοδο από την τρέχουσα ενεργειακή κρίση της Ευρώπης.

Η ανάγκη της Ευρώπης να βρει εναλλακτικές βιώσιμες πηγές ενέργειας έχει ενταθεί φέτος λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η Ρωσία είναι ο κύριος προμηθευτής φυσικού αερίου, πετρελαίου και άνθρακα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο πόλεμος έχει καταστήσει αβέβαιες τις προμήθειες και έχει εκτοξεύσει τις τιμές στα ύψη.

Εναλλακτικές λύσεις καθαρής ενέργειας

Η έκθεση του BNEF παρουσιάζει δύο σενάρια για το μέλλον της ενέργειας στην Ευρώπη - ένα «Σενάριο οικονομικής μετάβασης» και ένα πιο φιλόδοξο «Σενάριο καθαρού μηδέν».

Στο Σενάριο Οικονομικής Μετάβασης, η χρήση ορυκτών καυσίμων στην Ευρώπη μειώνεται κατά 28% έως το 2050. Η μείωση της χρήσης άνθρακα είναι ο μεγαλύτερος συντελεστής, ενώ η άνοδος των ηλεκτρικών οχημάτων συμβάλλει στη μείωση της ζήτησης πετρελαίου κατά 30% έως το 2050.

Ωστόσο, η ζήτηση φυσικού αερίου μειώνεται μόνο κατά 5% την ίδια περίοδο. Αυτό οφείλεται στις «περιορισμένες οικονομικές εναλλακτικές λύσεις» του φυσικού αερίου για τη θέρμανση των κτιρίων, αναφέρει ο BNEF. Προβλέπει επίσης ότι οι όποιες μειώσεις στη ζήτηση φυσικού αερίου θα αρχίσουν να εξομαλύνονται μετά το 2030.

Τα ορυκτά καύσιμα θα συνεχίσουν να αποτελούν το 60% του ενεργειακού μείγματος της Ευρώπης μέχρι το 2050 σε αυτό το σενάριο - μια σχετικά μικρή μείωση από το 69% το 2022.

Η ευκαιρία της Ευρώπης για μηδενικό καθαρό ισοζύγιο

Αντίθετα, το σενάριο καθαρού μηδέν του BNEF για την Ευρώπη προβλέπει την πλήρη εξάλειψη των ορυκτών καυσίμων μέχρι το 2050. Αυτό καθίσταται εφικτό με τη μετάβαση στην ηλεκτροδότηση και το πράσινο υδρογόνο.

Ο άνεμος και η ηλιακή ενέργεια γίνονται η κύρια πηγή ενέργειας της Ευρώπης σε αυτό το σενάριο. Αντικαθιστούν τα ορυκτά καύσιμα και ως εκ τούτου καταργούν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που σχετίζονται με την ενέργεια.

Για να επιτευχθεί αυτό το σενάριο καθαρού μηδέν, η Ευρώπη χρειάζεται «μια ταχεία μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου και φυσικού αερίου» αυτή τη δεκαετία, σημειώνει ο BNEF. Αυτό περιλαμβάνει μείωση της ζήτησης πετρελαίου κατά περισσότερο από 50%.

Η Ευρώπη θα πρέπει να προωθήσει τη διάδοση των ηλεκτρικών οχημάτων, των αντλιών θέρμανσης και των ηλεκτροκίνητων βιομηχανικών διαδικασιών για να συμβεί αυτό, αναφέρει η έκθεση.

Η αιολική και ηλιακή ενέργεια αποτελούσαν το 18% του ενεργειακού μείγματος της Ευρώπης το 2021, αλλά σε συνδυασμό με την αποθήκευση μπαταριών το ποσοστό αυτό θα μπορούσε να φτάσει το 70% μέχρι το 2035, προτείνει το σενάριο καθαρού μηδέν του BNEF.

Απαιτούνται επενδύσεις σε ηλιακή, αιολική ενέργεια και υδρογόνο

Η Ευρώπη πρέπει να διπλασιάσει την ηλιακή και χερσαία αιολική ισχύ της μέχρι το 2025, σε σύγκριση με την περίοδο 2016-20. Και θα πρέπει να προσθέσει άλλο ένα 60-80% επιπλέον μεταξύ 2026 και 2030, σύμφωνα με την έκθεση.

«Οι περισσότερες νέες μονάδες φυσικού αερίου που κατασκευάζονται στην Ευρώπη πρέπει να είναι συμβατές με το υδρογόνο», προσθέτει ο BNEF. «Η μετατροπή των υφιστάμενων μονάδων φυσικού αερίου ώστε να καίνε υδρογόνο είναι επίσης μια επιλογή».

Το πράσινο υδρογόνο μπορεί να μειώσει τις εκπομπές σε τομείς όπου η ηλεκτροκίνηση είναι δύσκολη, αναφέρει ο BNEF. Η Ευρώπη πρέπει να αναπτύξει «υποδομές έτοιμες για υδρογόνο» για να το επιτύχει αυτό, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να διαθέτει υποδομές μεταφοράς και αποθήκευσης που λειτουργούν με υδρογόνο, για παράδειγμα.

Θα χρειαστούν επίσης περισσότερες αιολικές και ηλιακές υποδομές για να παραχθεί αυτή η κλιμάκωση της χρήσης πράσινου υδρογόνου.

Συνολικά, η Ευρώπη χρειάζεται επενδύσεις ύψους 3,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε νέα έργα ηλεκτροπαραγωγής - ιδίως αιολικά και ηλιακά - μεταξύ 2021 και 2050, σύμφωνα με τον BNEF. Πρέπει επίσης να δαπανήσει 1,5 τρισ. δολάρια κατά την ίδια περίοδο για εγκαταστάσεις παραγωγής καθαρού υδρογόνου.

Το τίμημα μπορεί να είναι υψηλό, αλλά το τίμημα της αποτυχίας να φέρουμε τις αλλαγές θα μπορούσε να είναι ακόμη υψηλότερο.

*Συγγραφέας, World Economic Forum
**πρώτη δημοσίευση: www.weforum.org