Η πράσινη και καθαρότερη κινητικότητα είναι το κλειδί για την επίτευξη των κλιματικών στόχων

του Riccardo Puliti*

Κανένα σενάριο για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη δεν είναι δυνατό χωρίς επείγουσα δράση στον τομέα των μεταφορών. Αυτός είναι ένας τομέας που συχνά παραβλέπεται στην εξίσωση του κλίματος, αλλά δεν θα έπρεπε. Σήμερα είναι υπεύθυνος για το 20% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ποσοστό που αυξάνεται ραγδαία. Οι μεταφορές μας επηρεάζουν όλους.

Τα καλά νέα είναι ότι τα εργαλεία που απαιτούνται για τον περιορισμό των εκπομπών από τις μεταφορές υπάρχουν ήδη. Ορισμένα από αυτά - όπως οι βελτιωμένες επιλογές δημόσιων μεταφορών, η «ενεργή κινητικότητα», τα οχήματα μηδενικών εκπομπών και τα πράσινα καύσιμα - εφαρμόζονται σε πολλές χώρες. Οι παγκόσμιες πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων διπλασιάστηκαν μεταξύ 2020 και 2021, φτάνοντας τα 6,6 εκατομμύρια οχήματα και αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 9% της παγκόσμιας αγοράς αυτοκινήτων.

Οι πράσινες μεταφορές στον ανεπτυγμένο κόσμο

Αλλά τα κακά νέα είναι ότι οι επιλογές κλιματικά έξυπνων μεταφορών εξακολουθούν να είναι υπερβολικά συγκεντρωμένες στον ανεπτυγμένο κόσμο. Η στροφή είναι λιγότερο αισθητή στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες χώρες.

Ταυτόχρονα, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις μεταφορές στις χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα έχουν υπερδιπλασιαστεί από το 2000 και είναι πιθανό να συνεχίσουν να αυξάνονται ραγδαία καθώς η μηχανοκίνηση και η ζήτηση για αυξημένη κινητικότητα αυξάνονται.

Εάν αυτό συνεχιστεί, ο κόσμος κινδυνεύει από εκρηκτική αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που σχετίζονται με τις μεταφορές, η οποία θα μπορούσε να είναι καταστροφική για τις προσπάθειες δράσης για το κλίμα.

Χωρίς να ανακόψουμε αυτή την τάση και να εφαρμόσουμε στρατηγικές απαλλαγής από τον άνθρακα στις μεταφορές σε περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες, κινδυνεύουμε επίσης να δημιουργήσουμε ένα «πράσινο χάσμα» - έναν κόσμο δύο ταχυτήτων όπου οι χώρες υψηλού εισοδήματος επωφελούνται από τη μετάβαση σε καθαρότερα, πιο πράσινα, πιο σύγχρονα καύσιμα και επιλογές μεταφορών, ενώ οι χώρες χαμηλού εισοδήματος παραμένουν παγιδευμένες στο παρελθόν.

Χρειάζεται δράση για να σταματήσει το πράσινο χάσμα στις μεταφορές

Ένας τρόπος για να αποτραπεί η επιτάχυνση αυτού του πράσινου χάσματος είναι να σταματήσει η μετατροπή των αναπτυσσόμενων χωρών σε χώρο απόρριψης παλαιών αυτοκινήτων που εξάγονται από χώρες υψηλού εισοδήματος.

Από το 2015-2018, 11 εκατομμύρια μεταχειρισμένα οχήματα εξήχθησαν στις αναπτυσσόμενες χώρες από χώρες υψηλού εισοδήματος και μόνο 28 αναπτυσσόμενες χώρες ρυθμίζουν τις εκπομπές ή τα πρότυπα ασφαλείας αυτών των αυτοκινήτων.

Ως αποτέλεσμα, τα περισσότερα μεταχειρισμένα οχήματα που εξάγονται σε αφρικανικές χώρες είναι ηλικίας 16 έως 20 ετών και έχουν περισσότερα από 125.000 χιλιόμετρα. Αυτό έχει επικίνδυνες συνέπειες για την οδική ασφάλεια και τη ρύπανση.

Χωρίς σοβαρή αλλαγή, το πρόβλημα αυτό θα επιδεινωθεί, καθώς οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος αναμένουν να διπλασιάσουν τον στόλο οχημάτων τους - που αποτελείται κυρίως από μεταχειρισμένα, βενζινοκίνητα αυτοκίνητα - μέσα στα επόμενα 15-20 χρόνια.

Οφέλη από την οικοδόμηση καλύτερων συστημάτων μεταφορών

Μια άλλη λύση είναι να εξασφαλιστεί ότι οι πόλεις στις αναπτυσσόμενες χώρες θα κατασκευάσουν εξαρχής συστήματα μεταφορών που θα είναι αποδοτικά, ασφαλή και χωρίς αποκλεισμούς, αντί να προσπαθούν να μετασκευάσουν υποβαθμισμένα συστήματα.

Η Παγκόσμια Τράπεζα συνεργάζεται ενεργά με τις χώρες-πελάτες της στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων και διευρυνόμενων προσπαθειών μας για την απαλλαγή των μεταφορών από τον άνθρακα στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Για παράδειγμα, στην Αίγυπτο, συνεργαστήκαμε με την κυβέρνηση για να παραδώσουμε, να απορρίψουμε και να ανακυκλώσουμε 45.000 παλιά ταξί, καθιστώντας τις μετακινήσεις με ταξί ασφαλέστερες και μειώνοντας τις εκπομπές κατά 310.000 τόνους CO2 μέσα σε διάστημα τεσσάρων ετών. Η αναβάθμιση των στόλων με αυτόν τον τρόπο μπορεί να αποφέρει οφέλη δεκαετιών, αποτρέποντας τις μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις σε συστήματα που βασίζονται σε οχήματα που κινούνται με φυσικό αέριο.

Και σε πόλεις τόσο διαφορετικές όπως το Ντακάρ και η Μανίλα, η Παγκόσμια Τράπεζα συνεργάζεται με τις τοπικές αρχές για τη δημιουργία γραμμών ταχείας μεταφοράς με λεωφορεία. Στο κατάλληλο περιβάλλον, αυτές μπορούν να αποτελέσουν εξαιρετικές λύσεις, επειδή αντικαθιστούν τα ιδιωτικά οχήματα που προκαλούν συμφόρηση με καθαρότερα δημόσια λεωφορεία.

Πράσινες μεταφορές χωρίς αποκλεισμούς

Βελτιώνουν επίσης τη συνδεσιμότητα, μειώνουν τους χρόνους μετακίνησης και επιτρέπουν σε περισσότερους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση σε περισσότερες θέσεις εργασίας και σε κρίσιμες υπηρεσίες - όπως σχολεία και νοσοκομεία. Και συνδέονται με άλλους κλιματικά έξυπνους τρόπους μεταφοράς που είναι διαδεδομένοι στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπως το ποδήλατο και το περπάτημα.

Γνωρίζουμε ότι έργα όπως αυτό μπορούν να λειτουργήσουν και συμβάλλουν στον επαναπροσδιορισμό των προτύπων για το τι είναι αποδεκτό στις μεταφορές. Η πρόκληση τώρα είναι να εξασφαλιστεί ότι υπάρχει επαρκής χρηματοδότηση για να γίνουν αλλαγές όπως αυτές στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Από την πλευρά μας, η Παγκόσμια Τράπεζα έχει γίνει ο μεγαλύτερος πάροχος αναπτυξιακής χρηματοδότησης για τις μεταφορές σε παγκόσμιο επίπεδο, και σε όλο το χαρτοφυλάκιο μεταφορών ύψους 31 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το 75% των έργων μας περιλαμβάνει πλέον κλιματικά συν-οφέλη, πράγμα που σημαίνει ότι συμβάλλουν άμεσα στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου των χωρών και στην ενίσχυση της κλιματικής ανθεκτικότητας.

Έχουμε επίσης ιδρύσει την Παγκόσμια Διευκόλυνση για την απαλλαγή των μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές το 2021, η οποία είναι αφιερωμένη στην επιτάχυνση της καινοτομίας και των επενδύσεων σε λύσεις κλιματικά έξυπνης κινητικότητας.

Απαιτείται συνεργασία για πράσινα συστήματα μεταφορών

Οι μεταφορές, όπως και η κλιματική αλλαγή, δεν πρόκειται να εξαφανιστούν. Αυτοί οι δύο τομείς παγκόσμιας ανησυχίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι. Αυτή τη στιγμή, χρειαζόμαστε περισσότερους ενδιαφερόμενους να συμμετάσχουν στις προσπάθειές μας για την προώθηση των πράσινων συστημάτων μεταφορών.

Το όραμά μας είναι να δούμε περισσότερους ανθρώπους να κάνουν ποδήλατο, να περπατούν και να χρησιμοποιούν τις δημόσιες συγκοινωνίες - όχι ως έσχατη λύση ή λόγω έλλειψης ιδιωτικού αυτοκινήτου, αλλά επειδή οι πράσινες μεταφορές είναι πραγματικά η ασφαλέστερη, αποτελεσματικότερη και πιο προσιτή επιλογή. Βοηθήστε μας για να γίνει αυτό πραγματικότητα.

*Αντιπρόεδρος για τις Υποδομές, Παγκόσμια Τράπεζα
**πρώτη δημοσίευση:www.weforum.org