Οι αρνητικές επιπτώσεις των ατελειών του ευρωπαϊκού κράτους δικαίου στην πορεία προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση

Ι. Το Ευρωπαϊκό Οικοδόμημα δημιουργήθηκε από τους ιδρυτές του, μετά τις εφιαλτικές εμπειρίες του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, για να φθάσει ως την τελική του ολοκλήρωση, δηλαδή την πλήρη ενοποίησή του με την μορφή ομοσπονδιακής διακυβέρνησης υπό θεσμικούς όρους Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας. 

Α. Η ως άνω διαπίστωση οδηγεί στο, νομοτελειακό, συμπέρασμα ότι αν η ευρωπαϊκή ενοποίηση δεν επιτευχθεί, η συνακόλουθη στασιμότητα οδηγεί, επίσης νομοτελειακώς, στον κίνδυνο διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρχής γενομένης από τον σκληρό πυρήνα της, την Ευρωζώνη.  Και τούτο διότι η επιβίωση και η εν γένει προοπτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης εξαρτώνται όχι μόνον από την οικονομική και τη νομισματική πρόοδο, αλλά πρωτίστως από την αντοχή των θεσμών του Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος οι οποίοι, από την φύση τους, είναι οι μόνοι που μπορούν να εγγυηθούν πέρα από την σταθερότητα και την ίδια την ευρωπαϊκή ενοποίηση, τόσον ως στόχο όσο και ως διαδικασία.

Β. Εξ αυτού συνάγεται ότι προκειμένου να καταστεί εφικτή η ευρωπαϊκή ενοποίηση –άρα και η συνακόλουθη, εκ φύσεως, νομισματική και οικονομική ενοποίηση- πρέπει να παραμείνουν όρθιες οι θεμελιώδεις θεσμικές αντηρίδες, πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η προοπτική δημιουργίας μιας ενωμένης Ευρώπης υπό όρους –όπως ήδη σημειώθηκε- Ομοσπονδίας και Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας. 

ΙΙ. Υπό τα δεδομένα αυτά:

Α. Το Ευρωπαϊκό Κράτος Δικαίου, σύμφωνα με αυτό τούτο το πρωτογενές ευρωπαϊκό δίκαιο –στη βάση της ΣυνθΕΕ και της ΣΛΕΕ- αποτελεί την αναντικατάστατη θεσμική βάση, πάνω στην οποία στηρίζεται το όλο Ευρωπαϊκό Οικοδόμημα και από τον σεβασμό της οποίας εξαρτάται η τελική του ενοποίηση. 

Β. Το Ευρωπαϊκό Κράτος Δικαίου προϋποθέτει, προκειμένου να επιτελέσει την ως άνω αποστολή του, αφενός την θεσμοθέτηση των αναγκαίων κανόνων δικαίου για την οργάνωση και λειτουργία των κάθε είδους οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του σκληρού πυρήνα της, της Ευρωζώνης.  Και, αφετέρου, την πρόβλεψη και την αποτελεσματική επιβολή κυρώσεων –πρωτίστως με παρέμβαση των οικείων δικαιοδοτικών οργάνων- σε περίπτωση παραβίασης των προαναφερόμενων κανόνων δικαίου. 

Γ. Κάθε είδους κενά, αναφορικά με τον σεβασμό των κατά τα ανωτέρω θεμελιωδών συνιστωσών του Ευρωπαϊκού Κράτους Δικαίου, πλήττουν ευθέως την πορεία προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση. 

Δ. Τα εξής τρία παραδείγματα ατελειών του Ευρωπαϊκού Κράτους Δικαίου, ως προς την οργάνωση και λειτουργία του, πρέπει να λειτουργήσουν ως «σήμα κινδύνου» για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του σκληρού πυρήνα της, της Ευρωζώνης:

1. Πρώτον, η μη επαρκής αξιοποίηση των διατάξεων του ευρωπαϊκού δικαίου ως προς την δημιουργία του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, έτσι ώστε ο Μηχανισμός αυτός να μετατραπεί –όπως είχα προτείνει ήδη από τον Ιανουάριο του 2016- σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, πράγμα το οποίο είναι απολύτως σύμφωνο με την αποστολή του. 

2. Δεύτερον, η μη επαρκής εφαρμογή των περί Αλληλεγγύης κανόνων του ευρωπαϊκού δικαίου, ιδίως δε η μη επιβολή των προβλεπόμενων από το ευρωπαϊκό δίκαιο κυρώσεων σε κράτη-μέλη τα οποία παραβιάζουν ευθέως την ως άνω αρχή, στο πλαίσιο όσων έχουν συμφωνηθεί για την από κοινού αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης σύμφωνα με τις αρχές και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

3. Τρίτον, η μη επαρκής κανονιστικώς πλαισίωση της οργάνωσης και λειτουργίας του Eurogroup, το οποίο –όπως η εντελώς πρόσφατη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταδεικνύει- ακριβώς λόγω του κενού τούτου έφθασε να θεωρείται από το ΔΕΕ ως «άτυπο όργανο».  Γεγονός εμφανώς υποτιμητικό για την τεράστια σημασία που έχει το Eurogroup  και οι αποφάσεις του σε όλα τα οικονομικά –και όχι μόνο νομισματικά- θέματα της Ευρωζώνης.