του
Αλέξη Τσίπρα*
Αυτό αποδεικνύει η εντυπωσιακή μας πορεία για την οριστική έξοδο, μετά από οκτώ και πλέον χρόνια από τα προγράμματα στήριξης.
Αυτό αποδεικνύει, όμως, και ο ρόλος της χώρας μας ως πυλώνας σταθερότητας και ασφάλειας τόσο στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο αλλά και τα Βαλκάνια.
Αυτό αποδεικνύει και η προοπτική λύσης που διαγράφεται στη δύσκολη αλλά αναγκαία διαπραγμάτευση με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Μια διαπραγμάτευση που χειριστήκαμε και συνεχίζουμε να χειριζόμαστε με αίσθημα ευθύνης και πατριωτισμού. Αλλά και με αποφασιστικότητα και πίστη στην ανάγκη εξεύρεσης λύσης.
Και είναι ακριβώς αυτή η στάση μας που διαμορφώνει σήμερα και μια νέα εικόνα για την Ελλάδα διεθνώς. Και ενισχύει το ρόλο της ως πυλώνα ασφάλειας και σταθερότητας σε μια περιοχή που στροβιλίζεται σε μια δίνη παράλληλων κρίσεων. Όπως συμβαίνει αυτές τις μέρες στην Ιταλία, αλλά εδώ και αρκετό καιρό και στη γειτονική μας Τουρκία.
Και πιστεύω, ακριβώς επειδή δεν είναι εύκολο να αλλάξει η εικόνα της χώρας, ότι για αυτό χρειάζονται θαρραλέες και δύσκολες αποφάσεις. Πιστεύω ότι αυτό μπορεί πάντα να επιτυγχάνεται όταν παραμερίζουμε το πολιτικό κόστος έχοντας ως γνώμονα το συλλογικό συμφέρον, το συμφέρον της χώρας.
Όμως η εικόνα της χώρας δεν αλλάζει μόνο στο πεδίο των διεθνών σχέσεων, αλλάζει και στο πεδίο της οικονομίας.
Η χώρα μας, η κοινωνία μας, η οικονομία μας όχι μόνο άντεξε στα δύσκολα, αλλά σήμερα ανακάμπτει.
Αντλούμε αισιοδοξία για το νέο αυτό ξεκίνημα από τα επίσημα στοιχεία της πραγματικής οικονομίας που ανακοινώνει η στατιστική υπηρεσία, όπως αυτά έχουν διαμορφωθεί έπειτα από τρία χρόνια συστηματικής προσπάθειας.
Οι δείκτες οικονομικής μεγέθυνσης είναι και πάλι θετικοί – ανοδικοί, βάζοντας τέλος σε μια δεκαετία ύφεσης που στιγμάτισε το παραγωγικό μας δυναμικό.
Οι διεθνείς οίκοι αναβάθμισαν την πιστοληπτική μας ικανότητα, οι αγορές ανταποκρίθηκαν θετικά στις δοκιμαστικές εκδόσεις ομολόγων, ενώ οι ανεξάρτητοι διεθνείς οργανισμοί προβλέπουν επιστροφή στην ανάπτυξη για την οικονομία μας και τα επόμενα χρόνια και μάλιστα με διατηρήσιμα χαρακτηριστικά.
Ολοκληρώνουμε το τρίτο και τελευταίο πρόγραμμα έχοντας υλοποιήσει ένα δραστικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και αλλαγών σχεδόν σε όλο το εύρος του οικονομικού συστήματος, αποκαθιστώντας την εικόνα της ελληνικής οικονομίας αλλά και της χώρας γενικότερα, θα έλεγα, εις το διεθνές στερέωμα. Δεν θεωρούμαστε πια μία χώρα διεφθαρμένη και μία οικονομία αναποτελεσματική, όπου κανείς δεν ξέρει, τι τον περιμένει.
Η Ελλάδα, όμως, τα τρία αυτά χρόνια δεν κέρδισε μονάχα την επιστροφή της σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ούτε και την επιστροφή της στις αγορές μόνο. Το σημαντικότερο, είναι ότι κέρδισε ξανά την αξιοπιστία της απέναντι στους εταίρους της. Τα στοιχεία της Eurostat, που δεν επιδέχονται αμφισβήτησης, επαληθεύουν πια, κάθε χρόνο, τις δικές μας προβλέψεις.
Και σε ό,τι αφορά τα επόμενα χρόνια προβλέπονται δημοσιονομικά περιθώρια, πέραν των στόχων που θα πρέπει να συνεχίσουμε να επιτυγχάνουμε για να διατηρήσουμε την εμπιστοσύνη και την αξιοπιστία, τόσο έναντι των εταίρων, όσο και έναντι των αγορών.
Θα τα αξιοποιήσουμε και αυτά τα περιθώρια με υπευθυνότητα και σχέδιο, αποσκοπώντας ταυτόχρονα σε δύο στόχους: Στη μείωση των φορολογικών βαρών με παράλληλη ενίσχυση των αναπτυξιακών ρυθμών και στην αύξηση της απασχόλησης.
Γνωρίζουμε όλοι, ότι η ανάκτηση και κυρίως η διατήρηση της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία, δεν είναι μία εύκολη υπόθεση. Κερδίζεται και χτίζεται δύσκολα, μέρα με τη μέρα και γκρεμίζεται, εξανεμίζεται εύκολα. Και θα ήταν λάθος και ανοησία να θεωρήσουμε, ότι με το ημερολογιακό τέλος του προγράμματος, θα μάς περιμένουν όλοι να μάς δανείσουν με επιτόκια αντίστοιχα με αυτά που δανείζεται, για παράδειγμα, η Γερμανία.
Σε αντίθεση με την είσοδό μας στα μνημόνια, η έξοδός μας από αυτά δεν θα τα αλλάξει όλα στη ζωή μας απότομα και «θεαματικά», αλλά οι αλλαγές θα έρχονται βήμα το βήμα και θα είναι ουσιαστικές και θα είναι προς το καλύτερο, τόσο για την οικονομία, όσο και για την ελληνική κοινωνία που έχει υποστεί μεγάλες θυσίες στην περίοδο της κρίσης.
Πρέπει να δώσουμε χρόνο στην ελληνική οικονομία. Χρόνο σταθερότητας και ασφάλειας. Να εμπεδωθεί το αίσθημα της ασφάλειας στην οικονομία και να διατηρηθεί ακέραια η αξιοπιστία που με τόσο κόπο κατακτήσαμε. Προϋπόθεση, λοιπόν, για να τα καταφέρουμε και να κλείσουμε οριστικά αυτόν τον κύκλο της κρίσης, τον φαύλο κύκλο, είναι η πολιτική σταθερότητα.
Να δώσουμε, δηλαδή, το μήνυμα προς όλους και μετά την έξοδο από το πρόγραμμα, ότι η Ελλάδα όχι μόνο μπορεί να διατηρεί τα δημόσια οικονομικά της σε τάξη, αλλά μπορεί και να ενισχύει τη μεταρρυθμιστική της ορμή και φυσικά την αναπτυξιακή της πορεία χωρίς τη στενή επιτήρηση των εταίρων και χωρίς τον μνημονιακό μηχανισμό καταναγκασμού, τον μηχανισμό των εκταμιεύσεων.
Και είναι ακριβώς γι’ αυτόν το λόγο που, κατά την άποψή μου, πρέπει να μπει ένα τέλος στην διαρκή εκλογολογία, που θέλει να τροφοδοτεί ανέξοδα αλλά και αδιέξοδα η αντιπολίτευση. Η πολιτική σταθερότητα σήμερα είναι κρίσιμος παράγοντας για την έξοδο από την κρίση και την ανάκαμψη της οικονομίας.
Αν, όμως, η μία προϋπόθεση για τη διατήρηση της πορείας ανάκαμψης και της αξιοπιστίας είναι η σταθερότητα, η δεύτερη είναι ο σχεδιασμός. Αφήνουμε πίσω μας, επιτέλους, παθογένειες και νοοτροπίες που καθυστέρησαν τη χώρα και μιλάμε θετικά, κοιτάμε μπροστά, προχωράμε με σχέδιο. Το εθνικό αναπτυξιακό σχέδιο που καταρτίσαμε με πολύ κόπο, διάλογο και έρευνα είναι η απάντησή μας στις προκλήσεις της επόμενης μέρας. Εκεί αναλύονται οι αναπτυξιακές προτεραιότητες καθώς και τα μέσα για την επίτευξή τους.
Ο βιομηχανικός τομέας βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του σχεδιασμού όπως συμβαίνει, άλλωστε, σε κάθε αναπτυγμένη χώρα του κόσμου. Άμεσος βραχυπρόθεσμος στόχος, είναι η βιομηχανική παραγωγή να ανέλθει στο 12% του ΑΕΠ και στο 15% σε μεσοπρόθεσμό ορίζοντα. Η ελληνική βιομηχανία είναι παραδοσιακά ισχυρή στον ελλαδικό αλλά και τον ευρύτερα βαλκανικό χώρο, με σημαντικές εξαγωγικές επιδόσεις και καίρια συμβολή. τόσο στο ΑΕΠ της χώρας, όσο και στην απασχόληση.
Η βιομηχανική μας πολιτική στηρίζεται στο τρίπτυχο «ολοκληρωμένες αλυσίδες αξίας – εξωστρέφεια – φορολογική βιωσιμότητα».
Εξειδικεύεται δε, με μια σειρά δράσεων που δίνουν έμφαση στους εξής στόχους:
• δημιουργία αλυσίδων αξίας μέσω συνεργατικών σχηματισμών και δικτυώσεων,
• υποστήριξη της εξαγωγικής τους δραστηριότητας και της παρουσίας τους στις διεθνείς αγορές,
• ενθάρρυνση των παραγωγικών επενδύσεων στην καινοτομία για την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας
• αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων και των συνεργατικών σχημάτων και δικτύων
• βελτίωση και ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού τους.
Η χρηματοδότηση της βιομηχανίας προϋποθέτει ένα υγιές και σταθερό τραπεζικό σύστημα και μια δέσμη στοχευμένων αναπτυξιακών εργαλείων. Η διενέργεια των πρόσφατων stress tests διέψευσε όλες τις επικίνδυνες φημολογίες που κάποιοι πρόθυμα επαναλάμβαναν σχετικά με την ευστάθεια του τραπεζικού συστήματος. Το νέο πλαίσιο για τα κόκκινα δάνεια και ο εξωδικαστικός συμβιβασμός θα απελευθερώσουν επιπλέον ρευστότητα από τα χαρτοφυλάκια τους, ενώ οι καταθέσεις επιστρέφουν σταθερά πίσω στο τραπεζικό σύστημα.
Οι ελληνικές τράπεζες είναι πανευρωπαϊκά από τις ισχυρότερες κεφαλαιακά και είναι πάλι έτοιμες να αναλάβουν σταδιακά το διαμεσολαβητικό ρόλο τους στην χρηματοδότηση της ανάπτυξης.
Απώτερος σκοπός, είναι να βοηθήσουμε το βιομηχανικό τομέα να σηκώσει το βάρος της ανάσχεσης της από-επένδυσης που κλόνισε το παραγωγικό σύστημα της χώρας τα χρόνια της βαθιάς ύφεσης.
Όλες οι αναπτυγμένες οικονομίες ελκύουν ξένες επενδύσεις και αν θέλετε η μεγάλη συζήτηση όλα τα προηγούμενα χρόνια και σήμερα δικαίως είναι η συζήτηση για το πώς θα έχουμε την δυνατότητα να έχουμε περισσότερες ξένες επενδύσεις. Ελκύουν ξένες επενδύσεις αλλά δεν βασίζονται αποκλειστικά σε αυτές.
Στηρίζονται πρωτίστως στην εγχώρια επενδυτική δραστηριότητα.
Αντίθετα χώρες που βάσισαν αποκλειστικά την ανάπτυξή τους στην εισροή ξένων κεφαλαίων, αποδείχτηκαν ευάλωτες στην απότομη μεταστροφή των επενδυτικών σχεδιασμών και οδηγήθηκαν πιο εύκολα σε εσωτερική κρίσεις και αστάθεια.
Η Ελλάδα ανέκαθεν στηριζόταν κυρίως στην εγχώρια επενδυτική δραστηριότητα με τις άμεσες ξένες επενδύσεις να αποτελούν μικρό ποσοστό του ΑΕΠ.
Η δική μας πρωτοβουλία είναι αυτή, η εγχώρια πρωτοβουλία, που θα δώσει το σήμα και στη διεθνή επενδυτική κοινότητα.
Είναι γεγονός ότι σήμερα η παγκόσμια οικονομία μετασχηματίζεται προς νέες κατευθύνσεις.
Περνάμε στην εποχή της ψηφιακής οικονομίας και της λεγόμενης 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης.
Οι παραγωγικές σχέσεις επανεντατικοποιούνται, και θα έλεγα επανεντατικοποιούνται και επαναστικοποιούνται, με σαρωτικές συνέπειες για τη βιομηχανία και το εργατικό δυναμικό που απασχολείται σε αυτή.
Σε κάθε εποχή μετάβασης παραδοσιακά επαγγέλματα καθίστανται παρωχημένα και παραχωρούν τη θέση τους σε νέα, δημιουργώντας την ανάγκη για προσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος στην παρακολούθηση των αλλαγών και την παροχή των απαραίτητων γνώσεων και δεξιοτήτων.
Ακριβώς για να ανταποκριθούμε στα νέα δεδομένα, αν θέλουμε να κάνουμε μία πολύ ουσιαστική συζήτηση, θα έπρεπε να ξεκινήσουμε από το εκπαιδευτικό σύστημα.
Και να εφαρμόσουμε μια εκπαιδευτική πολιτική που να συνδέεται με τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, την διαρκή εκπαίδευση και την επανακατάρτιση, ώστε να μη μένει κανείς πίσω ή στο περιθώριο εξαιτίας των μεταβολών του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος.
Οι εκπαιδευτικές ανισότητες, οι άνισες ευκαιρίες πρόσβασης και το χάσμα της εισοδηματικής απόστασης κατά την αφετηρία είναι από τις βασικές αιτίες παγίωσης και διαιώνισης των ανισοτήτων.
Εμείς, πιστεύουμε σε αυτό που έχουμε ονομάσει Δίκαιη Ανάπτυξη. Αν θέλουμε να μιλήσουμε με όρους διεθνείς και να μιλήσουμε και με την ακριβή μετάφραση του όρου inclusive growth, στην συμπεριληπτική ανάπτυξη, ας το πω έτσι. Πιστεύουμε ότι η δίκαιη, η συμπεριληπτική ανάπτυξη είναι η μόνη προοδευτική απάντηση σε όλα τα παραπάνω διακυβεύματα.
Γιατί αυτή μπορεί να συμφιλιώσει την ανάγκη για ανταγωνιστικότητα σε ένα παγκοσμιοποιημενο περιβάλλον, με την απαίτηση για αξιοπρεπή διαβίωση και μείωση των ανισοτήτων.
Κι αυτό είναι εφικτό μόνο μέσω της επένδυσης στο ανθρώπινο κεφάλαιο.
Είναι ο μόνος τρόπος να εμπνεύσουμε εμπιστοσύνη στα συλλογικά προτάγματα, όπως είναι η ανάπτυξη και η δίκαιη κατανομή του πλούτου και έτσι να ισχυροποιήσουμε και πάλι τις δημοκρατίες μας, που κινδυνεύουν από έλλειμμα εσωτερικής κοινωνικής συνοχής.
Η κρίση μας δίδαξε πολλά, κι εννοώ ως πολιτικό σύστημα, ως κοινωνία, έστω κι αν αυτό έγινε με επώδυνο τρόπο. Για να την υπερβούμε έπρεπε να φτάσουμε στα όρια των δυνατοτήτων μας και να κάνουμε την υπέρβαση.
Κυρίως μας δίδαξε ότι δεν πρέπει ποτέ να αποστρέφουμε το βλέμμα μας απέναντι στα προβλήματα αλλά, να τα αντιμετωπίζουμε ευθέως και με υπευθυνότητα.
Και να μην εγκαταλείπουμε το πλοίο στα δύσκολα.
Αυτή είναι πιστεύω υποχρέωση όλων μας, από οποιαδήποτε θέση ευθύνης και αν βρισκόμαστε, από οποιαδήποτε θέση ευθύνης μπορούμε να προσφέρουμε στο τόπο.
*Απόσπασμα από την ομιλία του Πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, στην ετήσια Γενική Συνέλευση του Σ.Ε.Β (29/5/2018)
