του Αντώνη Καρατζή
Σε όλη τη διάρκεια της σύγχρονης ιστορίας μας, το ένστικτο της εναλλακτικής επιχειρηματικότητας ξεπηδά από μυαλό σε μυαλό και από κοινωνία σε κοινωνία. Δημιουργήσαμε εναλλακτικά φάρμακα, τρόφιμα, ψυχολογία, μέχρι και ρούχα ή μουσική. Τα τελευταία χρόνια εφηύραμε μέχρι και εναλλακτικούς τρόπους να εμπορευόμαστε αγαθά, το λεγόμενο δικτυακό ή πολυεπίπεδο μάρκετινγκ ή απλά MLM (Multi Level Marketing). Η διαφορά με τα προηγούμενα είναι ότι ο συγκεκριμένος τρόπος αποτελεί μια ψευδοεπιστήμη του εμπορίου.
To πολυεπίπεδο μάρκετινγκ είναι ευρέως γνωστό ως “πυραμίδα” και το concept της είναι το εξής: Ένα σχέδιο δικτυακού μάρκετινγκ ξεκινά από μια εταιρία που θέλει να πουλήσει ένα οποιοδήποτε προϊόν. Δεν έχει σημασία τι εμπορεύεται. Μπορεί αυτό να είναι καλλυντικά, κολόνιες, ταξίδια ή προϊόντα διατροφής. Αντί όμως να ανοίξει κάποιο μαγαζί ή website μέσω του οποίου θα είναι σε θέση να πουλά, επιστρατεύει κόσμο για να μπορεί να το πουλήσει, τους λεγόμενους διανομείς.
Όμως, η κύρια δουλειά των διανομέων δεν είναι η καθ’αυτή πώληση, αλλά η αναζήτηση άλλων διανομέων που υποτίθεται θα πωλούν το προϊόν και θα δίνουν στους διανομείς του προηγούμενου επιπέδου μια προμήθεια. Οι νέοι διανομείς με τη σειρά τους θα ψάξουν να βρουν άλλους για να παίρνουν και αυτή μια προμήθεια κ.ο.κ. Ως εδώ δεν υπάρχει κάτι παράνομο.
Το “ζουμί” της υπόθεσης είναι ότι για να μπορέσει ο κάθε διανομέας, ανεξαρτήτως του επιπέδου που βρίσκεται, να πουλήσει το προϊόν, πρέπει υποχρεωτικά να πληρώσει μια συνδρομή στην εταιρία ή να αγοράσει μια ποσότητα από το ίδιο το προϊόν. Στην ουσία, δηλαδή, η εταιρία έχει έσοδα από τις συνδρομές των διανομέων και όχι από το προϊόν. Το προϊόν που πουλάει είναι οι ίδιοι οι διανομείς. Είναι αξιοσημείωτο ότι ύστερα από έρευνες που έχουν γίνει, οι οποίες παρουσιάζονται μετά από αποτελέσματα που έχουν στείλει οι ίδιες οι εταιρίες, παρατηρούμε πως το μεγαλύτερο μέρος των προϊόντων που πωλούνται από τις εταιρίες αγοράζονται από τους διανομείς.
Για να γίνει περισσότερο αντιληπτό, ας δούμε ένα παράδειγμα. Ένας διανομέας Α που πουλάει μπλουζάκια μιας εταιρίας και έχει πληρώσει μια συνδρομή 100 ευρώ για να μπορέσει να τα πουλάει, επιστρατεύει τον Β, τον Γ και τον Δ, οι οποίοι πληρώνουν κι αυτοί 100 ευρώ με τη σειρά τους για να πουλήσουν. Τα 300 ευρώ από τους τρεις τελευταίους θα ανέλθουν στα πιο πάνω επίπεδα με τη μικρότερη προμήθεια να πηγαίνει στον Α και το μεγαλύτερο μέρος του ποσού να πηγαίνει στους αρχικούς ιδρυτές της εταιρίας, που όντως πλουτίζουν.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα αρχίζει όταν ο Β βρίσκει τον Ε για να τον θέσει από κάτω του. Ο Ε μπορεί να έχει αγοράσει ήδη τα μπλουζάκια και να προσπαθεί να τα ξεφορτωθεί. Οπότε, έχουμε ένα προϊόν για το οποίο υπάρχει τεράστια προσφορά και μηδαμινή ζήτηση. Υπολογίζεται πως αν το δίκτυο αυτό φτάσει τα 14 επίπεδα, τότε θα περιλαμβάνει 7,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Δηλαδή, σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός της γης.
Το πολυεπίπεδο μάρκετινγκ δεν είναι αποτελεσματικό μοντέλο εμπορίου και αυτό φαίνεται από το ότι αυτό το είδος μάρκετινγκ έχει υιοθετηθεί από πολύ λίγες εταιρίες. Εταιρίες όπως η Apple, η Microsoft ή η BP δεν έχουν μπει και δε θα μπουν ποτέ σε αυτή τη λογική. H Επιτροπή του Αμερικανικού Γραφείου Προστασίας Καταναλωτή εξέδωσε τον Ιανουάριο του 2018 ανακοίνωση που αναφέρει μεταξύ άλλων τι ακριβώς είναι το MLM, σε τι αποσκοπεί, τους κινδύνους που αντιμετωπίζει ο καταναλωτής, ενώ είχε προηγηθεί έρευνα σε πολλές χιλιάδες φορολογικές δηλώσεις διανομέων διαφόρων εταιριών.
Οι έρευνες βασίστηκαν σε στοιχεία που οι εταιρίες έδωσαν και δε βρέθηκαν κέρδη μέσω της εμπορικής τους δραστηριότητας. Για την ακρίβεια, σε όλες τις εταιρίες, λεφτά έχασε ένα ποσοστό της τάξεως άνω του 99,4%. Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως η χειρότερη εταιρία βγήκε η AΜWAY. Το 99,9% των διανομέων της AMWAY είχε ζημίες (νούμερα από έρευνα που διεξήχθη το 2008*).
Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι έχουμε το εξής χαρακτηριστικό. Όταν έχουμε σπαταλήσει χρόνο και χρήμα για κάτι, είναι πολύ δύσκολο να σταματήσουμε να ασχολούμαστε με αυτό. Υπάρχουν ακόμη και σήμερα μαγαζιά που δεν κλείνουν γιατί οι ιδιοκτήτες, ενώ έχουν χασούρα για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, δε θέλουν να παραδεχτούν το λάθος της επένδυσής τους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, καλό θα ήταν όποιος έχει ασχοληθεί με το συγκεκριμένο είδος μάρκετινγκ σε οποιαδήποτε εταιρία να σταματήσει όσο είναι νωρίς.
Η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου προειδοποιεί τις εταιρίες ότι “η πιο καλή πρακτική είναι να μην συμμετέχετε σε σχέδια όπου τα χρήματα που βγάζετε βασίζονται κυρίως στο πλήθος των διανομέων που στρατολογείτε και στις πωλήσεις τους προς αυτούς, αντί στις πωλήσεις σας προς πρόσωπα εκτός του σχεδίου, οι οποίοι προτίθενται μόνο να χρησιμοποιήσουν τα προϊόντα.” Συνιστά την έρευνα ως το καλύτερο εργαλείο και δίνει οκτώ βήματα για να ακολουθούν οι καταναλωτές:
-Αναζητήστε και μελετήστε το ιστορικό δραστηριότητας της εταιρείας.
-Ενημερωθείτε για το προϊόν.
-Κάνετε ερωτήσεις.
-Κατανοήστε τυχόν περιορισμούς.
-Μιλήστε με άλλους διανομείς. Προσέχετε για τυχόν συνεργούς.
-Σκεφτείτε να χρησιμοποιήσετε έναν φίλο ή σύμβουλο ως ουδέτερη φωνή ή για έναν ενστικτώδη έλεγχο.
-Μη βιαστείτε.
-Σκεφτείτε αν το σχέδιο αυτό ταιριάζει στα ταλέντα και στους στόχους σας.
*πρώτη δημοσίευση: www.globalist.gr
