του Γιώργου Στάμτση*
Η Ελβετία είναι γνωστή στους περισσότερους ως πρωταθλήτρια στις σοκολάτες, τις τράπεζες και τα ρολόγια. Λιγότεροι πιθανώς γνωρίζουν ότι η Ελβετία είναι μια χώρα που πρωταγωνιστεί και στο εμπόριο ηλεκτρισμού. Στις πιο κρύες μέρες του χειμώνα η αλπική αυτή χώρα έχει μέγιστη ζήτηση ηλεκτρισμού Κοντά στα 10 γιγαβάτ (δηλ. 10.000 μεγαβάτ). Οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις της τής επιτρέπουν να κάνει εισαγωγές μέχρι 8 γιγαβάτ και εξαγωγές μέχρι 12 γιγαβάτ. Αυτή ακριβώς η πολύ μεγάλη χωρητικότητα των διασυνδέσεων την κάνει πρωταγωνίστρια στο εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας.
Από την άλλη μεριά, η Ελλάδα στις πιο ζεστές μέρες του καλοκαιριού έχει μέγιστη ζήτηση που αγγίζει τα 11 γιγαβάτ. Όμως οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις της είναι πολύ στενόχωρες. Με το ζόρι φθάνουν τα 2 γιγαβάτ και αυτό όταν θυμάται να λειτουργήσει το υποθαλάσσιο καλώδιο με την Ιταλία. Έτσι όμως δεν μπορούμε να πάμε πολύ μακριά. Και όχι μόνο όσον αφορά το διασυνοριακό εμπόριο, άρα και τη δυνατότητα για ανταγωνιστικότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας.
Η ελληνική κυβέρνηση στοχεύει το 2030 το 70% της ζήτησης ηλεκτρισμού να καλύπτεται από ανανεώσιμες πηγές. Για να γίνει αυτό πρέπει να κατασκευασθούν μέχρι τότε πάνω από 10-12 γιγαβάτ νέων αιολικών και φωτοβολταϊκών. Εάν το πετύχουμε, το σύνολό τους θα ξεπερνά τα 20 γιγαβάτ. Τι θα κάνουμε λοιπόν όταν η παραγωγή από τις ανανεώσιμες πηγές θα ξεπερνά πολλές μέρες τα 10 γιγαβάτ, ενώ η ζήτηση θα είναι στα 6-8 γιγαβάτ; Πού θα διοχετεύουμε αυτή την περίσσεια ενέργεια; Και πού θα διοχετεύουμε και την επιπλέον ενέργεια που θα μας έρχεται από τα φωτοβολταϊκά της Αιγύπτου; Προφανώς θα γίνουν πολλές μπαταρίες που θα φορτίζονται τις ώρες που περισσεύει ρεύμα. Αλλά πόσες πολλές; Κανένα μελλοντικό ηλεκτρικό σύστημα δεν θα μπορεί να επιζήσει εάν δεν έχει πολλές και ευρύχωρες διεθνείς διασυνδέσεις. Με τους έως τώρα ελληνικούς σχεδιασμούς για κάποιες περιορισμένης χωρητικότητας νέες διασυνδέσεις (π.χ. με Ιταλία) τα πράγματα δεν θα αλλάξουν δραστικά.
Αυτό που χρειάζεται είναι ένα νέο μεγάλο σχέδιο. Μια ηλεκτρική λεωφόρος από την Ελλάδα προς την Κεντρική Ευρώπη, με χωρητικότητα τουλάχιστον 4-5 γιγαβάτ, που θα εξάγει το φθηνότερο, πράσινο ρεύμα που θα παράγεται στη χώρα μας αλλά και σε άλλες περιοχές των Βαλκανίων. Η Ελλάδα και η υπόλοιπη Νοτιοανατολική Ευρώπη δεν φθάνει να διασυνδεθούν μεταξύ τους. Γιατί η ζήτηση στην περιοχή μας δεν είναι μεγάλη. Πρέπει να βρούμε διέξοδο προς την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποζητά τέτοια έργα για να κάνει πράξη την Πράσινη Συμφωνία. Και τα διεθνή κεφάλαια ψάχνουν και ανταγωνίζονται σκληρά για επενδύσεις με ρυθμιζόμενο ποσοστό κέρδους. Ο τόπος και η εποχή είναι ιδανικά. Ας αναλάβουμε κι εμείς τον ρόλο μας. Κι ας μην περνάει η δική μας ηλεκτρική λεωφόρος από την Ελβετία. Έχουν κι άλλες χώρες Άλπεις.
*διδάκτωρ μηχανικός Πανεπιστημίου Ντούισμπουργκ - Έσσεν
